78% người Việt là nạn nhân hoặc biết phát ngôn gây thù ghét trên mạng

Vừa qua, Mỹ Linh đã bị kẻ gian mạo danh phát tán một câu chuyện nhằm bán thuốc, gây ảnh hưởng tới chị và gia đình. (Ảnh chụp màn hình)

Nghiên cứu của Chương trình nghiên cứu Internet và Xã hội (VPIS, thuộc Đại học Khoa học Xã hội & Nhân văn) với hơn 1.000 mẫu khảo sát cho thấy, 78% người được hỏi tại Việt Nam đều khẳng định đã từng là nạn nhân hoặc biết những trường hợp phát ngôn gây thù ghét trên mạng xã hội.

Thông tin trên được đưa ra tại Hội thảo “Phát ngôn gây thù ghét và các giải pháp hướng tới một môi trường mạng xã hội an toàn và phát triển bền vững,” do VPIS, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn phối hợp cùng Cục Phát thanh truyền hình và thông tin điện tử (Bộ Thông tin và Truyền thông) tổ chức ngày 12/4.

Theo Ban tổ chức, Hội thảo là diễn đàn mở chính thức đầu tiên tại Việt Nam về chủ đề “Phát ngôn gây thù ghét” với sự tham gia của các cơ quan quản lý, các doanh nghiệp, các học giả trong nước và quốc tế. Đây là cầu nối đối thoại để các nhà nghiên cứu khoa học, các nhà hoạch định chính sách và các doanh nghiệp cung cấp nền tảng mạng xã hội cùng thảo luận nhằm tìm ra các giải pháp khả thi, hướng tới xây dựng một môi trường mạng xã hội an toàn và công bằng cho người sử dụng.

Việt Nam hiện đang có hơn 35 triệu người sử dụng mạng xã hội (chiếm 37% dân số) với thời lượng trung bình dành cho mạng xã hội khoảng 2 giờ18 phút mỗi ngày. Đây là tỷ lệ cao so với mức độ trung bình toàn cầu là 31%.

Giáo sư, tiến sĩ Phạm Quang Minh, Chủ tịch Hội đồng Khoa học Chương VPIS, Hiệu trưởng Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia Hà Nội) khẳng định, mạng xã hội đã tạo ra một sân chơi rộng lớn cho “công dân toàn cầu” tự do kết nối và chia sẻ. Tuy nhiên, nó cũng trở thành công cụ miễn phí và vô hình mà bất cứ ai có thể sử dụng để tấn công hay trục lợi từ những phát ngôn truyền bá bạo lực và thù hận (hate speech) đối với cá nhân và tổ chức. Tình trạng này đang ngày càng nghiêm trọng và đang tạo nên một thách thứclớn không chỉ tại Việt Nam mà trên phạm vi toàn cầu.

Trong khi đó, tiến sĩ Phạm Hải Chung (VPIS) cho biết, ở Việt Nam, phát ngôn gây thù ghét đang lan tràn trên mạng xã hội dưới nhiều hình thức. Theo kết quả khảo sát của VPIS, trong các nội dung phát ngôn gây thù ghét, 61,7% người sử dụng mạng xã hội đã từng chứng kiến hoặc trở thành nạn nhân của những phát ngôn nói xấu, phỉ báng, bôi nhọ danh dự và tỉ lệ này ở những nội dung vu khống, bịa đặt thông tin là 46,6%.

(Biểu đồ con số thống kê khảo sát về phát ngôn thù ghét trên mạng xã hội. Di chuột để biết chi tiết)

Về phía cơ quan quản lý, ông Nguyễn Thanh Lâm, Cục trưởng Cục phát thanh truyền hình và thông tin diện tử cho hay, thời gian qua, cơ quan này thực hiện hàng loạt các giải pháp đồng bộ bao gồm ban hành các quy định mới phù hợp với diễn biến thực tại của mạng xã hội và tiến hành đối thoại, kêu gọi sự hợp tác và trách nhiệm hơn nữa từ các nhà cung cấp nền tảng mạng xã hội.

Ông Lâm cho biết, thời gian qua cơ quan quản lý thực hiện hàng loạt các giải pháp đồng bộ, phù hợp với diễn biến thực tại của mạng xã hội. (Ảnh: BTC)

Nghiên cứu sinh tiến sỹ Lê Thị Liên Hương (Đại học Poitiers, Pháp) cho hay, tại Pháp, giải pháp đầu tiên cho việc xử lý phát ngôn gây thù ghét trên mạng xã hội là khuôn khổ luật pháp rõ ràng, cụ thể và nghiêm khắc.

Ở quy mô lớn hơn, năm 2016 Ủy ban ​châu Âu đã đưa ra một “Bộ luật ứng xử” trong đó các nhà cung cấp dịch vụ mạng xã hội đưa ra hàng loạt cam kết chống lại phát ngôn thù hận trên mạng tại châu Âu.

Tuy nhiên, bà Thiên Hương cũng nhận định việc cấm phát ngôn thù hận trên mạng không phải là giải pháp “đủ” mà giáo dục chính là một trong những giải pháp bổ sung và không kém phần quan trọng.

Trước đó, trao đổi với phóng viên VietnamPlus, ông Lê Quang Tự Do, Phó Cục trưởng Cục phát thanh truyền hình và thông tin điện tử cho biết đang xây dựng một bộ quy tắc ứng xử trên mạng xã hội dành cho những người sử dụng ở Việt Nam và kêu gọi các doanh nghiệp cung cấp các nền tảng lớn như Google, Facebook… cùng hợp tác với Việt Nam tham gia vào bộ quy tắc này.

Ông Lâm thì cho rằng, hội thảo này là một cơ hội để các nhà hoạch định chính sách, các nhà nghiên cứu, cộng đồng và doanh nghiệp cùng thảo luận các giải pháp khả thi để hướng tới các giải pháp lâu dài và bền vững cho cộng đồng sử dụng mạng xã hội tại Việt Nam./.

(Vietnam+)