Làng bún Phú Đô, xã Mễ Trì, huyện Từ Liêm, Hà Nội là một làng nghề cổ truyền chuyên sản xuất và cung cấp bún cho Hà Nội và các vùng lân cận từ hàng trăm năm nay. Đây là một trong những làng nghề chế biến nông sản thực phẩm tiêu thụ nhiều năng lượng nhưng hiệu quả lại thấp. Lượng tiêu thụ than tại làng nghề này chiếm tới 90% năng lượng tiêu thụ, 81,1% chi phí.
Tính trung bình, mỗi hộ tại đây tiêu thụ 19-22kg than/ngày, thời gian sản xuất bún và dùng đun nấu khác mất 4,78 giờ, thời gian bỏ lò than nguội tự nhiên cho đến khi tắt lò là gần 19 giờ. Đây là lượng nhiệt lãng phí không tận dụng được.
Từ thực tế trên, các nhà khoa học Viện Khoa học năng lượng-Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam đã trực tiếp tiến hành điều tra, khảo sát, từ đó nghiên cứu và đề xuất một số giải pháp giúp tiết kiệm và sử dụng năng lượng hiệu quả cho làng nghề này, trong đó có giải pháp gom nhóm gia đình cùng sản xuất giúp tiết kiệm năng lượng, nâng cao nhận thức người dân và phù hợp với đặc điểm sản xuất của làng nghề.
Giải pháp này có quy mô 3 hộ gia đình thành một nhóm sản xuất tập trung, mỗi hộ sử dụng một dây chuyền sản xuất bún liên hoàn với năng suất 200kg/giờ nhưng có chế độ vận hành, nồi hơi, nồi áp suất được trang bị chung cho cả 3 dây chuyền. Do việc lựa chọn mỗi nhóm chỉ có 3 hộ nên việc gom nhóm dễ dàng hơn, diện tích sản xuất không lớn nhưng vẫn đảm bảo tính độc lập, riêng biệt của từng hộ gia đình trong sản xuất và tiêu thụ bún.
Thêm vào đó, việc gom nhóm gia đình sản xuất giúp việc phối hợp sản xuất bún với chăn nuôi lợn, xây dựng hầm biogas cấp điện, nhiệt cho sản xuất dễ dàng hơn. Đặc biệt, mỗi khi một dây chuyền bị sự cố, hai dây chuyền còn lại sẽ sản xuất hỗ trợ, đáp ứng đủ hàng đã đặt trước của dây chuyền gặp sự cố.
Nếu chỉ sản xuất 5 tiếng/ngày, giải pháp này tiết kiệm 71% lượng than so với sản xuất thủ công. Chỉ cần 50% sản lượng bún trong làng được sản xuất theo giải pháp này, mỗi năm làng bún Phú Đô tiết kiệm được 1.300 tấn than, giảm phát thải 2.000 tấn CO2.
Ngoài ra, Viện Khoa học năng lượng đã nghiên cứu, thiết kế mẫu lò cải tiến dựa trên mô hình mẫu lò cũ và tập quán sản xuất hiện tại của làng nghề Phú Đô. Mẫu lò cải tiến này có ống thoát khói bụi, thiết bị bảo ôn, và các bộ phận tận dụng nhiệt thừa của khói thải sấy nóng không khí cấp vào lò, hiệu suất đạt 30,75%, tức là cao gấp đôi hiệu suất lò cổ truyền.
Giải pháp tiết kiệm năng lượng, giảm ô nhiễm môi trường cho làng bún Phú Đô còn có thể áp dụng cho một số làng nghề tương tự khác trên toàn quốc. Đây là những tư liệu quý phục vụ các nghiên cứu về cung cấp và sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả cho làng nghề và cũng là những tài liệu tham khảo có giá trị cho các nghiên cứu liên quan khác về môi trường, cung cấp nước sạch, lao động, xã hội... và đặc biệt giúp ích cho việc quy hoạch phát triển làng nghề làm bún Phú Đô nói riêng, các làng nghề khác nói chung./.
Tính trung bình, mỗi hộ tại đây tiêu thụ 19-22kg than/ngày, thời gian sản xuất bún và dùng đun nấu khác mất 4,78 giờ, thời gian bỏ lò than nguội tự nhiên cho đến khi tắt lò là gần 19 giờ. Đây là lượng nhiệt lãng phí không tận dụng được.
Từ thực tế trên, các nhà khoa học Viện Khoa học năng lượng-Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam đã trực tiếp tiến hành điều tra, khảo sát, từ đó nghiên cứu và đề xuất một số giải pháp giúp tiết kiệm và sử dụng năng lượng hiệu quả cho làng nghề này, trong đó có giải pháp gom nhóm gia đình cùng sản xuất giúp tiết kiệm năng lượng, nâng cao nhận thức người dân và phù hợp với đặc điểm sản xuất của làng nghề.
Giải pháp này có quy mô 3 hộ gia đình thành một nhóm sản xuất tập trung, mỗi hộ sử dụng một dây chuyền sản xuất bún liên hoàn với năng suất 200kg/giờ nhưng có chế độ vận hành, nồi hơi, nồi áp suất được trang bị chung cho cả 3 dây chuyền. Do việc lựa chọn mỗi nhóm chỉ có 3 hộ nên việc gom nhóm dễ dàng hơn, diện tích sản xuất không lớn nhưng vẫn đảm bảo tính độc lập, riêng biệt của từng hộ gia đình trong sản xuất và tiêu thụ bún.
Thêm vào đó, việc gom nhóm gia đình sản xuất giúp việc phối hợp sản xuất bún với chăn nuôi lợn, xây dựng hầm biogas cấp điện, nhiệt cho sản xuất dễ dàng hơn. Đặc biệt, mỗi khi một dây chuyền bị sự cố, hai dây chuyền còn lại sẽ sản xuất hỗ trợ, đáp ứng đủ hàng đã đặt trước của dây chuyền gặp sự cố.
Nếu chỉ sản xuất 5 tiếng/ngày, giải pháp này tiết kiệm 71% lượng than so với sản xuất thủ công. Chỉ cần 50% sản lượng bún trong làng được sản xuất theo giải pháp này, mỗi năm làng bún Phú Đô tiết kiệm được 1.300 tấn than, giảm phát thải 2.000 tấn CO2.
Ngoài ra, Viện Khoa học năng lượng đã nghiên cứu, thiết kế mẫu lò cải tiến dựa trên mô hình mẫu lò cũ và tập quán sản xuất hiện tại của làng nghề Phú Đô. Mẫu lò cải tiến này có ống thoát khói bụi, thiết bị bảo ôn, và các bộ phận tận dụng nhiệt thừa của khói thải sấy nóng không khí cấp vào lò, hiệu suất đạt 30,75%, tức là cao gấp đôi hiệu suất lò cổ truyền.
Giải pháp tiết kiệm năng lượng, giảm ô nhiễm môi trường cho làng bún Phú Đô còn có thể áp dụng cho một số làng nghề tương tự khác trên toàn quốc. Đây là những tư liệu quý phục vụ các nghiên cứu về cung cấp và sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả cho làng nghề và cũng là những tài liệu tham khảo có giá trị cho các nghiên cứu liên quan khác về môi trường, cung cấp nước sạch, lao động, xã hội... và đặc biệt giúp ích cho việc quy hoạch phát triển làng nghề làm bún Phú Đô nói riêng, các làng nghề khác nói chung./.
Thu Phương (TTXVN)
