Đoàn kiểm tra giám sát việc thu gom và tiêu hủy cá chết. (Ảnh Trần Tĩnh/TTXVN) Liên quan đến vấn đề cá chết hàng loạt tại nhiều tỉnh ở khu vực miền Trung trong thời gian qua, Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ (VAST) đã cử một Tổ công tác để nghiên cứu, tìm hiểu nguyên nhân cá chết hàng loạt.
Tổ công tác đã tiến hành khảo sát tại hiện trường từ ngày 19/4 đến ngày 24/4 tại các điểm từ Vũng Áng (Hà Tĩnh) đến Lăng Cô (Thừa Thiên-Huế) đồng thời tiến hành đo đạc các thông số tại hiện trường.
Cụ thể, Tổ công tác đã tiến hành lấy 200 mẫu nước và trầm tích biển; 200 mẫu cá chết tại các điểm Vũng Áng, Đèo Ngang, Cửa Nhật Lệ, Cồn Cỏ, Cửa Tùng, Cửa Việt, Chân Mây và Lăng Cô.
Tổ công tác đã tiến hành thu ảnh khu vực nghiên cứu thông qua vệ tinh VNREDSat-1 và ghi nhận lại các hoạt động địa chấn tại khu vực nghiên cứu và các khu vực liên quan. Tìm hiểu các đặc trưng khí tượng, thủy-hải văn, động lực biển tại khu vực nghiên cứu.
Kết quả phân tích ảnh vệ tinh VNREDSat-1 và các ảnh vệ tinh khác cho thấy trong khoảng thời gian từ ngày 6/4 đến ngày 24/4 chưa phát hiện các vụ tràn dầu lớn tại khu vực nghiên cứu nên nguyên nhân cá chết do tràn dầu đã được loại bỏ.
Ảnh VNREDSat-1 khu vực lân cận Vũng Áng. (Nguồn: VAST) Các trạm địa chấn đặt tại các tỉnh Nghệ An, Quảng Bình và Thừa Thiên Huế thuộc mạng lưới đài trạm địa chấn Quốc gia do Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam quản lý cũng không có ghi nhận được trận động đất nào có độ lớn trên 5 độ richter xảy ra tại khu vực ngoài khơi miền Trung Việt Nam. Do vậy hiện tượng sốc nhiệt do phá hủy bề mặt, bên trong vỏ hoặc những biến đổi địa tầng trong vỏ đại dương cũng đã được loại trừ.
Bên cạnh đó, theo báo cáo của các trạm địa chấn ảnh hưởng của hai trận động đất tại Nhật Bản vào ngày 14 /4 và 16/4 đã được ghi nhận, tuy nhiên hai trận động đất này không gây ra ảnh hưởng đối với khu vực nghiên cứu.
Về ảnh hưởng của dòng chảy ven bờ khu vực biển miền Trung, theo đánh giá của Viện Địa chất và Địa vật lý Biển, vào thời gian này dòng chảy ven bờ có đặc trưng của thời kỳ gió mùa Đông Bắc, dòng chảy ven bờ có hướng từ Bắc xuống Nam. Tốc độ dòng chảy ven bờ thường mạnh nhất vào tháng Một, vận tốc khoảng 0,75m/s đến 0,85m/s có khi đạt đến 1m/s. Vận tốc dòng chảy ven bờ giảm dần vào tháng Tư và tháng Năm, đến tháng Bảy khi có tác động mạnh của gió mùa Tây Nam thì vận tốc dòng ven bờ giảm xuống khoảng 0,25m/s.
Các thông số môi trường và các độc tố trong nước, trầm tích tại mặt cắt ngang 25km từ cửa Cửa Tùng ra đảo Cồn Cỏ cũng được Tổ công tác lấy mẫu và phân tích.
Để nghiên cứu ảnh hưởng của các yếu tố môi trường đến nguyên nhân cá chết hàng loạt, Tổ công tác đang khẩn trương xác định tảo độc và phân tích các độc chất trong nước, trầm tích và các mẫu cá đã thu thập tại hiện trường.
Tổ công tác liên ngành gồm các nhà khoa học của Viện Hóa học, Viện Vật lý Địa cầu, Viện Cơ học, Viện Tài nguyên và Môi trường Biển,Viện Địa chất và Địa vật lý Biển, Viện Sinh thái và Tài nguyên Sinh vật, Viện Công nghệ Vũ trụ, Viện Công nghệ Môi trường./.
