Thị trấn Lao Bảo, huyện Hướng Hóa, Quảng Trị chìm trong nước lũ hồi tháng Chín năm ngoái. (Ảnh: Hồ Cầu/TTXVN) Theo nhận định của ông Hoàng Đức Cường, quyền Giám đốc Trung tâm dự báo Khí tượng Thủy văn Trung ương, đầu năm nay, bão và áp thấp nhiệt đới đã xuất hiện sớm ở Biển Đông. Vì vậy trong mùa mưa, bão, lũ năm nay, tình hình thời tiết, thủy văn trên phạm vi cả nước sẽ có những diễn biến phức tạp.
Người dân cần chủ động đề phòng bão mạnh có hướng di chuyển phức tạp, mưa lớn trong thời đoạn ngắn gây lũ quét, sạt lở đất ở các khu vực, đặc biệt tại các tỉnh miền núi thuộc Bắc Bộ, ven biển Trung Bộ và Tây Nguyên.
Tình hình khô hạn và xâm nhập mặn tại các cửa sông ở các tỉnh ven biển Trung, Nam Trung Bộ có khả năng kéo dài đến cuối tháng Tám.
Năm nay, số lượng bão, áp thấp nhiệt đới hoạt động trên Biển Đông có khả năng ở mức xấp xỉ so với giá trị trung bình nhiều năm (khoảng 10-12 cơn), ảnh hưởng trực tiếp đến đất liền Việt Nam khoảng 4-5 cơn, thấp hơn một ít so với trung bình nhiều năm (khoảng 5-6 cơn).
Hoạt động của bão, áp thấp nhiệt đới trong năm 2014 tiềm ẩn yếu tố bất thường. Đặc biệt là đề phòng những cơn bão mạnh, có hướng di chuyển phức tạp và không theo quy luật khí hậu; hoặc bão, áp thấp nhiệt đới ảnh hưởng dồn dập trong thời đoạn ngắn.
Từ tháng Năm đến tháng 10, nền nhiệt độ trung bình trên phạm vi toàn quốc phổ biến ở mức cao hơn một ít so với trung bình nhiều năm cùng thời kỳ. Nắng nóng có khả năng xuất hiện sớm, đặc biệt ở các tỉnh phía Tây Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ và Nam Bộ; số đợt nắng nóng gay gắt ở Bắc Bộ có thể tập trung nhiều từ tháng Năm đến tháng Bảy, ở Trung Bộ còn có thể kéo dài từ tháng Năm đến tháng Tám.
Tại Bắc Bộ, mùa mưa có khả năng đến muộn hơn bình thường, tổng lượng mưa các tháng đầu và cuối mùa (từ tháng 5-6 và tháng 9-10) có khả năng ở mức xấp xỉ dưới so với trung bình nhiều năm, các tháng giữa mùa (tháng 7-8) ở mức xấp xỉ với trung bình nhiều năm. Các đợt mưa lớn ở Bắc Bộ sẽ tập trung vào thời kỳ từ tháng Sáu đến tháng Tám.
Lượng mưa trong tháng Năm đến tháng Bảy và tháng 10 ở các tỉnh ven biển Trung Bộ, có khả năng phổ biến ở mức xấp xỉ dưới so với giá trị trung bình nhiều năm cùng thời kỳ. Riêng lượng mưa trong các tháng 8-9 ở mức xấp xỉ với trung bình nhiều năm.
Lượng mưa ở khu vực Trung Bộ, đặc biệt là ở các tỉnh từ Nghệ An đến Bắc Bình Thuận trong giai đoạn từ tháng Năm đến tháng Tám là thời kỳ mùa khô, lượng mưa được dự báo ở mức thấp hơn so với trung bình nhiều năm. Do vậy tình trạng thiếu nước, khô hạn tại khu vực này đến khoảng cuối tháng Tám mới dần được cải thiện.
Với các tỉnh khu vực Nam Bộ và Tây Nguyên, lượng mưa tháng 5-6 và tháng 10 phổ biến ở mức xấp xỉ dưới so với giá trị trung bình nhiều năm; từ tháng 7-9 ở mức xấp xỉ với trung bình nhiều năm cùng thời kỳ. Mùa mưa ở Tây Nguyên , Nam Bộ và tỉnh Bình Thuận có khả năng đến muộn hơn so với bình thường (tức khoảng nửa cuối tháng Năm).
Tháng Năm có thể xuất hiện mưa chuyển mùa, nhưng diện mưa chưa rộng và không đồng đều, nên tình trạng thiếu mưa và khô hạn cục bộ tại Tây Nguyên, Nam Bộ và tỉnh Bình Thuận có khả năng kéo dài đến nửa cuối tháng Năm mới dần được cải thiện.
Ông Hoàng Đức Cường dự báo lũ tiểu mãn trên các sông Bắc Bộ có khả năng xuất hiện muộn và nhỏ hơn so với trung bình nhiều năm.
Đỉnh lũ năm nay trên các sông Bắc Bộ có khả năng xuất hiện đúng với quy luật chung (tháng Tám), có khả năng nhỏ hơn đỉnh lũ năm 2013.
Trên các sông chính thượng lưu hệ thống sông Hồng, sông Hoàng Long và thượng lưu sông Thái Bình có khả năng ở mức báo động 2-báo động 3; hạ lưu sông Hồng tại Hà Nội ở mức dưới báo động 1; hạ lưu sông Thái Bình ở mức báo động 1-báo động 2. Một số sông suối nhỏ, ở miền núi phía Bắc cần đề phòng đỉnh lũ có nơi vượt mức báo động 3.
Còn Trung Bộ và Tây Nguyên từ nửa cuối tháng Tư đến đầu tháng Năm, lượng dòng chảy trên phần lớn các sông ở Trung Bộ, Tây Nguyên tiếp tục giảm dần và ở mức thấp hơn trung bình nhiều năm cùng thời kỳ từ 20-50%, có nơi thấp hơn 60%; riêng trên sông Đăkbla tại Kon Tum ở mức xấp xỉ và cao hơn một ít. Trong thời gian này, ở các tỉnh Trung Bộ, Tây Nguyên có khả năng xảy ra khô hạn và thiếu nước cục bộ, đặc biệt là ở các tỉnh Quảng Nam, Đà Nẵng, Phú Yên, Ninh Thuận, Bình Thuận.
Cuối tháng Năm đến đầu tháng Sáu, trên nhiều sông ở Trung Bộ và Tây Nguyên có khả năng xuất hiện lũ tiểu mãn với đỉnh lũ thấp hơn trung bình nhiều năm.
Từ tháng Sáu đến đầu tháng Chín, dòng chảy trên các sông từ Nghệ An đến Ninh Thuận tiếp tục giảm dần và có khả năng thấp hơn trung bình nhiều năm cùng kỳ từ 30-50%; ở hạ lưu một số sông có khả năng xuất hiện mực nước thấp nhấp trong chuỗi số liệu quan trắc. Cần đề phòng xảy ra tình trạng khô hạn, thiếu nước cục bộ sẽ mở rộng ra nhiều tỉnh ở ven biển Trung Bộ, song tình trạng khô hạn không nghiêm trọng như năm 2013.
Mùa lũ năm 2014 trên các sông ở khu vực Trung Bộ và Tây Nguyên xuất hiện đúng quy luật hàng năm. Đỉnh lũ năm nay trên hầu hết các sông đều thấp hơn đỉnh lũ năm ngoái.
Các sông ở Bắc Trung Bộ ở mức báo động 1-báo động 2, xấp xỉ đỉnh lũ trung bình nhiều năm; các sông từ Quảng Bình đến Bình Thuận và khu vực Tây Nguyên ở mức báo động 2-báo động 3, có nơi cao hơn báo động 3 và ở mức xấp xỉ và cao hơn so với đỉnh lũ trung bình nhiều năm.
Đỉnh lũ cao nhất năm nay trên các sông chính ở Thanh Hóa, Bình Thuận xảy ra vào tháng 8-9; trên các sông Nghệ An đến Quảng Bình và Tây Nguyên vào tháng 9-10; các sông từ Quảng Trị đến Ninh Thuận vào tháng 10-11. Ngoài ra cần đề phòng lũ lớn, lũ quét có thể xảy ra trên một số sông suối nhỏ.
Tại Nam Bộ, dòng chảy ở hạ lưu sông Mê Kong tiếp tục giảm chậm và ở mức cao hơn trung bình nhiều năm khoảng 0,1-0,2m, mực nước đầu nguồn sông Cửu Long chịu ảnh hưởng của thủy triều, có xu thế giảm dần và ở mức cao hơn trung bình nhiều năm từ 0,1-0,3m.
Từ cuối tháng Tư đến cuối tháng Năm, cần chủ động đối phó với tình trạng khô hạn thiếu nước cục bộ ở khu vực miền Đông, xâm nhập mặn sâu vào các cửa sông Nam Bộ.
Trong năm 2014, ít có khả năng xuất hiện lũ sớm trên sông Cửu Long, đỉnh lũ năm trên sông Tiền tại Tân Châu và sông Hậu tại Châu Đốc có khả năng ở mức báo động 2-báo động 3, xảy ra vào cuối tháng Chín, đầu tháng 10, xấp xỉ năm 2013 và ở mức trung bình nhiều năm./.
