Hiện trường một vụ khai thác khoáng sản trái phép. (Ảnh: Văn Tý/TTXVN) Thời gian gần đây, tình trạng khai thác cao lanh ở nhiều địa phương trên địa bàn tỉnh Phú Thọ diễn ra một cách ồ ạt. Việc khai thác tràn lan, không đúng quy định đã để lại nhiều hệ lụy đối với cuộc sống của người dân và môi trường, cảnh quan trong khu vực.
Theo ghi nhận của phóng viên, tại các xã Dị Nậu, huyện Tam Nông và xã Tân Phương, huyện Thanh Thủy, những quả đồi lở loét, nham nhở vết đào bới do khai thác cao lanh. Những núi chất thải, đất đá được tập kết trong quá trình bóc tầng, sàng tuyển... sẵn sàng đổ ụp xuống khi có mưa lũ đã khiến cho hoạt động khai thác cao lanh đang ẩn chứa nhiều hiểm họa không chỉ đối với môi trường, mà còn ảnh hưởng đến hàng chục hécta đất trồng lúa của những người dân trong khu vực...
Ông Hán Vinh Khánh, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân xã Dị Nậu cho biết do ảnh hưởng của mưa bão kéo dài, hàng nghìn khối chất thải, đất đá bị tích tụ trong quá trình khai thác cao lanh của Công ty cổ phần khoáng sản Hùng Vương và Công ty trách nhiệu hữu hạn Thành Phương đã bị rửa trôi, xô lấp... khiến hơn 8,7ha đất ruộng và 30 hộ dân bị ảnh hưởng vào cuối năm 2015.
Ngay sau khi sự việc xảy ra, lãnh đạo hai công ty này đã cùng lãnh đạo Ủy ban Nhân dân xã và các hộ dân để tính toán mức độ thiệt hại và có kế hoạch hỗ trợ, khôi phục lại diện tích đất canh tác bị ảnh hưởng.
Trong khi đó, nhiều người dân cho rằng ngoài việc bị ảnh hưởng đến đất sản xuất nông nghiệp thì việc khai thác cao lãnh bừa bãi đã dẫn đến nhiều tuyến đường bị băm nát, hư hỏng do những xe vận chuyển cao lanh chạy qua, gây nên tình trạng ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng đến sức khỏe người dân…
Ông Nguyễn Văn Thắng, Giám đốc Công ty cổ phần khoáng sản Hùng Vương cho hay sự việc hơn 8,7ha đất canh tác bị xô lấp làm ảnh hưởng đến sản xuất của các hộ dân là việc ngoài ý muốn của hai công ty. Doanh nghiệp đã bàn bạc, thỏa thuận với các hộ dân thông qua sự giám sát của chính quyền địa phương để có phương án hỗ trợ thiệt hại.
Với những diện tích bị mất trắng,cCông ty sẽ tiến hành hỗ trợ theo sản lượng thực tế; đối với diện tích bị thiệt hại nhỏ và bị xô lấp..., công ty sẽ hỗ trợ phân bón để người dân cải tạo đất và san gạt, bóc toàn bộ lớp bùn trên diện tích ruộng bị xô lấp; nạo vét hệ thống suối, mương thải để tăng khả năng thoát thải trong thời gian tới.
Còn tại xã Tân Phương, huyện Thanh Thủy, nơi có 4 công ty hoạt động khai thác cao lanh nhiều năm qua, những con đường lầm bụi đất và lổn nhổn đá sỏi do hoạt động vận tải thường xuyên.
Tại khai trường của một số công ty trong khu vực, những khối đất đá chất thải khổng lồ tập kết trong quá trình bóc tầng khiến nguy cơ sạt trượt tại những khu vực trên có thể diễn ra bất cứ lúc nào.
Ông Trần Dần, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân xã Tân Phương, huyện Thanh Thủy, thừa nhận các công ty chủ yếu vận chuyển cao lanh sau khai thác từ khu Hữu Khánh ra tỉnh lộ 317. Lưu lượng lớn khiến tuyến đường này xuống cấp và khá bụi bặm.
Cũng theo Chủ tịch Ủy ban Nhân dân xã, tất cả các lối ra tỉnh lộ 317, hệ thống đường của xã đều bị xuống cấp, kể cả đường bêtông, dù Ủy ban Nhân dân xã đã yêu cầu các công ty mở tuyến đường riêng để tránh làm hư hại hệ thống giao thông nông thôn của địa phương. Việc khai thác và vận chuyển cao lanh bừa bãi đã khiến nhiều tuyến đường bị xuống cấp, nhiều diện tích đất canh tác ở các khu 5, 6, 7 bị bồi lấp.
Ông Nguyễn Anh Tùng, Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Thanh Thủy xác nhận thời điểm hiện tại, trên địa bàn xã Tân Phương có 4 công ty tham gia khai thác cao lanh, tuy nhiên Công ty trách nhiệm hữu hạn YFA đã hết phép khai thác và đang chờ gia hạn.
Ông Tùng cho biết việc giám sát về môi trường, quá trình khai thác, được các cơ quan phối hợp triển khai thường xuyên. Tuy nhiên, trên thực tế, một số đơn vị khai thác không thực hiện đúng với quy định, việc mua đi, tình trạng bán lại mỏ cao lanh cho người khác vẫn tồn tại, dẫn đến nhiều hệ lụy như hiện nay./.
