Bộ trưởng Trần Đại Quang và các đại biểu thực hiện nghi thức động thổ khởi công dự án tôn tạo đền Thái. (Ảnh: Nguyễn Hoàng/TTXVN) Ngày 13/9, tại huyện Đông Triều (Quảng Ninh) đã diễn ra lễ khởi công tôn tạo đền Thái với sự tham dự của Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ Công an Trần Đại Quang cùng các cơ quan hữu quan và nhân dân địa phương.
Công trình tôn tạo đền Thái có tổng mức đầu tư là 103 tỷ đồng, được chia ra làm ba giai đoạn. Giai đoạn thứ nhất gồm các hạng mục xây dựng 5 gian tiền tế và hậu cung; giai đoạn hai xây dựng khu di sản, nhà trưng bày; giai đoạn ba xây dựng khuôn viên cây xanh.
Đền Thái cách lăng vua Trần Hiến Tông khoảng 200m về phía đông, cách lăng vua Trần Anh Tông khoảng 500m về phía nam.
Đứng từ đền Thái nhìn về phía Nam thấy được gác chuông chùa Quỳnh Lâm, quần thể đền Sinh cùng làng mạc và cánh đồng của nhân dân xã An Sinh.
Đền Thái-Thái miếu nhà Trần tọa lạc trên đồi Đình, thôn Trại Lốc 2, xã An Sinh (Đông Triều).
Theo các tài liệu nghiên cứu, đền Thái vốn là nơi thờ các vị vua đầu triều của nhà Trần. Thời Nguyễn, di tích được xây dựng lại và gọi là đền Đốc Trại.
Căn cứ tài liệu sắc phong còn lưu giữ tại Viện nghiên cứu Hán Nôm thì các vị thần được thờ ở đây là tám vị vua nhà Trần.
Do những thăng trầm của lịch sử, hiện nay ngôi đền chỉ còn là phế tích.
Năm 2008, Ban Quản lý các di tích trọng điểm Quảng Ninh phối hợp với Viện Khảo cổ học khai quật thám sát khảo cổ học di tích đền Thái lần thứ nhất với diện tích thăm dò là 150m2.
Kết quả thăm dò đã tìm thấy các dấu vết kiến trúc của một công trình kết nối liên hoàn nhiều hạng mục như hệ thống gia cố móng trụ, bó nền, sân, cùng các loại hình di vật mang đậm dấu ấn kiến trúc và nghệ thuật điêu khắc từ thời Trần.
Các dấu vết kiến trúc và các loại hình di vật cho thấy dưới thời Trần, đền Thái là một quần thể kiến trúc trải rộng trên toàn phạm vi của đồi Đình với diện tích khoảng 12 hécta.
Trước đó, tại xã An Sinh, huyện Đông Triều đã tổ chức khai mạc lễ hội truyền thống đền An Sinh năm 2014.
Đền An Sinh vốn là điện An Sinh được xây dựng vào thời Trần (thế kỷ 14).
Cùng với các di tích khác trong quần thể khu di tích lịch sử nhà Trần ở Đông Triều, đền An Sinh đã được Nhà nước công nhận là Di tích lịch sử cấp Quốc gia vào năm 1962.
Trải qua nhiều biến cố thăng trầm của lịch sử, có thời kỳ đền chỉ còn là phế tích. Để bảo tồn và phát huy giá trị di tích, Ủy ban Nhân dân huyện Đông Triều đã trùng tu tôn tạo lại di tích vào năm 2000.
Lễ hội đền An Sinh từ đây cũng được khôi phục và ngày 20/8 âm lịch hàng năm, thu hút đông đảo nhân dân và du khách thập phương đến tham dự.
Lễ hội năm nay diễn ra trong ba ngày, từ 13-15/9, ngoài phần lễ thì phần hội bao gồm chung kết Liên hoan tiếng hát các làng-khu phố huyện Đông Triều năm 2014; thi đấu bóng chuyền, đập niêu, cờ tướng, đẩy gậy, kéo co và vật dân tộc…/.
