Cử tri xếp hàng chờ bỏ phiếu tại điểm bầu cử ở Allahabad, bang Uttar Pradesh, Ấn Độ ngày 12/5/2019. (Ảnh: AFP/TTXVN) Theo trang mạng eastasiaforum.org, Ấn Độ sẽ hoàn tất cuộc bầu cử Hạ viện trong tháng 5 này, và sau khi cuộc bầu cử kết thúc, một trong ba kịch bản khả thi dưới đây có thể sẽ xảy ra.
Thứ nhất, Thủ tướng Narendra Modi dẫn dắt Đảng Bharatiya Janata (BJP) đến một chiến thắng vang dội và nổi lên là một đảng độc lập chiếm thế đa số đáng kể trong Hạ viện với 543 thành viên. Mức độ khả thi của kịch bản này hiện không “cao” như những tuần lễ cuối của chiến dịch vận động bầu cử kéo dài hơn dự định.
Thứ hai, BJP nổi lên là đảng độc lập lớn nhất nhưng không vượt qua được 272 ghế cần thiết và sẽ phải thành lập một chính phủ liên minh. Liệu ông Modi có được lựa chọn là thủ tướng của một chính phủ như vậy hay không vẫn là một ẩn số. Lựa chọn của thủ tướng sẽ được quyết định bởi số lượng chính xác các ghế trong Hạ viện mà BJP đạt được cũng như như phân bổ ở khu vực của họ. Hồi đầu tháng 5, kịch bản này được các chuyên gia về bầu cử đánh giá là khả thi nhất.
Kịch bản khả thi thứ ba là BJP không thể thành lập một chính phủ liên minh mà thay vào đó là một nhóm các đảng khu vực không có BJP sẽ thành lập chính phủ.
[Thủ tướng Narendra Modi: Ấn Độ gần như không còn khủng bố]
Theo suy đoán này, Đảng Quốc đại không thể dẫn dầu. Cũng có những đồn đoán đáng chú ý là trong một kịch bản như vậy thì lãnh đạo của một đảng khu vực quan trọng, điển hình là Mayawati hay Mamta Banerjee, có thể trở thành thủ tướng của một chính phủ tồn tại trong một thời gian ngắn. Kịch bản này khó có thể xảy ra.
Định hướng chính sách đối ngoại của Ấn Độ lâu nay vẫn tương đối nhất quán và phục vụ việc theo đuổi 2 mục tiêu: Thứ nhất là đảm bảo rằng sự toàn vẹn lãnh thổ và chủ quyền không bị bất kỳ nhân tố nào đe dọa; Thứ hai là tạo điều kiện và nuôi dưỡng xu hướng tích cực hoạt động trong khu vực và trên toàn cầu nhằm phục vụ sự phát triển kinh tế xã hội nhanh chóng.
Một tỷ lệ dân số lớn của đất nước này hiện vẫn đang trong cảnh nghèo khổ và an ninh yếu kém.
Kể từ khi Ấn Độ giành được độc lập vào năm 1947, chính sách đối ngoại của nước này đã tỏ ra tương đối thành công trong việc bảo vệ những lợi ích cốt lõi của quốc gia dù phải đối phó với sự hỗn loạn và những nhân tố thù địch bên ngoài.
Những thập niên Chiến tranh Lạnh đã chứng kiến Ấn Độ theo đuổi xu hướng không liên kết, mặc dù Ấn Độ cũng đã xích lại gần Liên Xô cũ và ngày càng xa cách với Mỹ.
Từ 1962-1988, Ấn Độ đã hạn chế các mối liên hệ với láng giềng lớn nhất của mình là Trung Quốc. Sự thay đổi lớn về cấu trúc trong chính sách đối ngoại của Ấn Độ bắt đầu từ khoảng tháng 12/1991. Thủ tướng khi đó là Narasimha Rao đã khéo léo xoay sở trong một môi trường chiến lược toàn cầu không có Liên Xô.
Xây dựng trên nền tảng sự đột phá chính trị với Washington và Bắc Kinh do cựu Thủ tướng Rajiv Gandhi tạo nên, mối quan hệ với Mỹ và Trung Quốc đã ổn định trở lại dưới sự giám sát của thủ tướng Rao.
Các mục tiêu cốt lõi vẫn được duy trì: Đảm bảo rằng sự toàn vẹn lãnh thổ liên quan đến Trung Quốc và Pakistan - xung quanh vấn đề Kashmir - sẽ không được thỏa hiệp và năng lực vũ khí hạt nhân tiềm tàng cũng không được từ bỏ và không thay đổi một cách gượng ép bởi hiệp ước không phổ biến hạt nhân.
Sau khi các vụ thử hạt nhân được tiến hành vào năm 1998 dưới thời Thủ tướng Vajpayee, cựu Tổng thống Mỹ Bill Clinton đã tới Ấn Độ vào tháng 3/2000. Sau đó, Thủ tướng Manmohan Singh đã cải thiện quan hệ Mỹ-Ấn bằng cách ký kết một thỏa thuận hạt nhân dân sự với cựu Tổng thống George Bush.
Cuối năm 2008, Ấn Độ được Nhóm các nước Cung cấp Hạt nhân chấp nhận quy chế hạt nhân đặc biệt. Mối quan hệ Ấn-Mỹ đã không còn xa cách nữa.
Thủ tướng Modi đã thừa hưởng định hướng chính sách ngoại giao này từ năm 2014 và tìm cách xây dựng dựa trên hình mẫu đó.
Giọng điệu chính trị của ông luôn tỏ ra coi thường các chính phủ do Đảng Quốc đại dẫn đầu, mà trước và sau đó đều là cách chính phủ Liên minh Dân chủ Quốc gia do BJP điều hành.
Trên cương vị thủ tướng, ông Modi đã tiến hành 35 chuyến công du nước ngoài và tham dự một hội nghị thượng đỉnh với 53 quốc gia. Đây là minh chứng cho thấy sự năng động và quyết tâm của Modi.
Mặc dù vậy, thành tích trong lĩnh vực chính sách an ninh và đối ngoại mở rộng vẫn còn khiêm tốn và phản ánh sự tiếp nối những mục tiêu, sự hạn chế và thiếu sót của Ấn Độ.
Một điểm cộng khác là dưới thời Modi, Ấn Độ đã vươn ra Tây Á và khối các nước Hồi giáo. Ngoại trưởng Ấn Độ Sushma Swaraj đã được mời tham dự hội nghị thượng đỉnh Tổ chức Các nước Hồi giáo (OIC) vào tháng 2/2019.
Ấn Độ còn giành được sự ủng hộ ngoại giao từ OIC trong giai đoạn xảy ra vụ tấn công khủng bố Pulwama. Những sáng kiến chính sách thành công khác mà chính phủ Modi làm được còn có việc hoàn tất Thỏa thuận Biên giới Trên bộ với Bangladesh vào tháng 5/2015 và ký một thỏa thuận về hậu cần dài hơi với Mỹ vào tháng 8/2016…
Tuy nhiên, các mục tiêu chính sách an ninh và đối ngoại với Mỹ, Trung Quốc và Pakistan đã không đạt được như những kỳ vọng đặt ra vào năm 2014. Những nhân tố bên ngoài đã góp phần cho sự thiếu tiến triển trong 5 năm qua của chính phủ Modi phải kể đến là việc Donald Trump đắc cử Tổng thống Mỹ.
Một cuộc thăm dò cho thấy quan hệ song phương Ấn-Mỹ 2019 gai góc hơn và bất hòa hơn so với năm 2014. Các lệnh trừng phạt mà Trump áp lên Iran và kéo theo là cú sốc dầu mỏ sẽ là một vấn đề lớn đối với chính phủ kế tiếp của Ấn Độ.
Trong khi đó, Trung Quốc vẫn là thách thức chiến lược lớn của Ấn Độ và Delhi vẫn luôn xa lánh Sáng kiến Vành đai và Con đường của Bắc Kinh. Với Pakistan, sự bất đồng xuất phát từ những căng thẳng xung quanh Pulwama và Balakot vẫn là một thách thức dai dẳng.
Những thách thức về chính sách đối ngoại ở Ấn Độ sau cuộc bầu cử tháng 5 này sẽ vẫn là như vậy. Nếu chiến thắng, ông Modi sẽ có lợi thế là đã tại vị được 5 năm nay. Một chính phủ liên minh do BJP dẫn đầu mà không có ông Modi và năng lượng tích cực của cá nhân ông sẽ khó có thể tái tạo những thành công rõ rệt của chu kỳ trước.
Nếu một lãnh đạo không phải người BJP được bầu làm tổng thống kế tiếp, bộ máy quan liêu lâu nay có thể sẽ theo đuổi một chính sách nguyên trạng, chờ đợi sự nổi lên của một lãnh đạo chính trị đáng tin cậy hơn từ kinh nghiệm dân chủ đặc biệt của Ấn Độ./.
