Xu thế người tiêu dùng Mỹ mua các loại xe nhỏ hơn và tiết kiệm nhiên liệu dường như đã có sự đảo ngược hoàn toàn trong tháng 5/2011.
Các số liệu mới cho thấy nhu cầu đối với các dòng xe tiết kiệm xăng của người tiêu dùng Mỹ đã giảm sút so với ba năm trước, ngay cả khi giá xăng tại Mỹ đang trở lại các mức đỉnh của năm 2008, và các hãng xe hơi cũng đang chào bán những dòng xe tiêu tốn ít nhiên liệu, từ nhãn hiệu xe hybrid Volts cho tới chiếc F-150s 6 xilanh.
Theo số liệu sơ bộ đăng trên website TrueCar.com, trong tháng Năm vừa qua, mức tiết kiệm nhiên liệu trung bình của các loại xe hạng nhẹ mới được tung ra trên thị trường Mỹ đã giảm tháng thứ hai liên tiếp xuống mức thấp nhất kể từ tháng 1/2011, mặc dù giá xăng mới có dấu hiệu bắt đầu giảm xuống trong vài tuần qua.
Điều này có nghĩa là kể từ tháng Một, mức tiết kiệm xăng trung bình của Mỹ chỉ tăng 1,4% lên 21,9 dặm/gallon (trong khi cùng kỳ năm 2008, con số này tăng 6% lên 21,2 dặm/gallon).
Chắc chắn rằng việc kinh tế Mỹ tăng trưởng chậm lại một phần dẫn tới sự gia tăng đáng kể trong mức độ tiết kiệm nhiên liệu trong ba năm qua, một xu hướng đã góp phần làm giảm lượng xăng tiêu thụ tại nước tiêu thụ dầu mỏ nhiều nhất thế giới. Mức tiết kiệm nhiên liệu tại Mỹ đã tăng 2 dặm/gallong kể từ đầu năm 2008.
Tuy nhiên, việc tiêu thụ ôtô trong tháng 5/2011 có thể còn chịu ảnh hưởng bởi trận động đất xảy ra ở Nhật Bản hôm 11/3. Edmunds.com ước tính cuộc khủng hoảng ở Nhật Bản đã làm giảm khoảng 40.000 xe cỡ nhỏ trên thị trường trong tháng trước.
Nhưng ngay cả như vậy, xu hướng tiêu thụ ôtô hiện nay vẫn phù hợp với các thông số khác cho thấy giá xăng, vốn là nhân tố cần thiết để thay đổi tâm lý tiêu dùng của người dân Mỹ, liên tục tăng cao trong những năm qua. Điều này cho thấy giá dầu thế giới có thể có nhiều cơ hội tăng cao trước khi có tác dụng làm giảm nhu cầu.
Mike Jackson, Tổng giám đốc AutoNation Inc, cho biết vào tháng 11/2008, khi giá xăng tăng lên trên 4 USD/gallon, mọi người đã từ bỏ thói quen tiêu dùng của mình. "Đó là một tình huống hoảng loạn và mọi người đã phản ứng thái quá. Giờ đây họ cảm thấy tình hình không có gì là mới. Và họ đã thích ứng với nó."
Mức giá xăng mà tại đó hầu hết những người mua xe bắt đầu hoảng loạn và điều chỉnh lại thói quen tiêu dùng đã tăng lên 5 USD/gallon, từ mức 4 USD/gallon hồi năm 2008.
Những đợt trồi sụt trên thị trường nhiên liệu trong năm nay phản ánh xu hướng năm 2008, thời điểm giá xăng cũng biến động theo một khuôn mẫu tương tự và cho thấy người tiêu dùng có thể nhanh chóng trở lại với chiếc xe mà mình yêu thích sau một thời gian đổ xô mua các loại xe tiết kiệm nhiên liệu hơn.
Vào năm 2008, các loại ôtô có mức tiết kiệm xăng cao bán rất chạy trong thời gian từ tháng 2-5, nhưng sau đó đã giảm xuống, ngay trước khi giá xăng lên tới đỉnh điểm vào đầu tháng 7/2011. Mặc dù sự so sánh này vẫn có chút khập khiễng, song kết quả mới là quan trọng.
Theo các số liệu của TrueCar được thu thập dựa trên doanh số bán thực tế và mức xếp hạng về tiết kiệm nhiên liệu do Cơ quan Bảo vệ Môi trường công bố, trong tháng 5/2011, mức tiết kiệm nhiên liệu trong ngành ôtô của Mỹ là 21,9 dặm/gallon, giảm so với mức 22,2 dặm/gallon của tháng trước đó.
Sara Lawler, 42 tuổi, bà mẹ bốn con sở hữu một chiếc Suburban SUV, là minh chứng cho xu hướng này. "Tôi đi chiếc xe này vì tôi thích không gian rộng và vì có nhiều con," bà Lawler nói khi đang bơm xăng tại một trạm bán xăng gần Whitestown, bang Indiana, "tôi sẽ không đổi sang chiếc xe nhỏ chỉ bởi vì nó tốn ít xăng hơn."
Nâng cao mức tiết kiệm của các loại ôtô mới không thể giúp Mỹ sớm thoát khỏi sự phụ thuộc vào nguồn dầu mỏ nhập khẩu, nhưng nó có thể là một chỉ số quan trọng đo lường tâm lý người tiêu dùng, vốn góp phần tạo nên xu hướng mua ôtô của người dân Mỹ - một nhân tố lớn hơn chi phối thị trường.
Trên cơ sở thực tế, tiết kiệm nhiên liệu là nhỏ nhưng không phải là vô nghĩa. TrueCar ước tính nếu 13 triệu xe ôtô bán ra có mức tiết kiệm nhiên liệu tăng 1 dặm/gallone, điều này sẽ giúp lượng tiêu thụ xăng giảm 416 triệu gallon, tương đương gần 10 triệu thùng dầu và một ngày tiêu thụ xăng của Mỹ. Còn trên cơ sở thương mại, nó sẽ giúp lượng tiêu thụ giảm khoảng 27.000 thùng/ngày, đủ để nhu cầu giảm 16.000 thùng trong tổng số 10 triệu thùng/ngày ước tăng trong năm nay.
Các tiêu chuẩn trong ngành nhiên liệu bị coi là một trong những nguyên nhân khiến mức tiêu thụ xăng của Mỹ gia tăng nhanh chóng. Các số liệu về tiết kiệm nhiên liệu Corporate Average Fuel Economy (CAFE) hầu như không thay đổi trong hầu hết thập niên 1980 và 1990 cho đến tận 2005, do giá xăng tăng lên 50 hoặc hơn.
Nhưng DOT cho rằng số liệu CAFE năm nay sẽ giảm lần đầu tiên trong năm năm, càng củng cố thêm quan điểm rằng sẽ cần tới một cú sốc đáng kể khác để thúc đẩy thêm nhiều người Mỹ từ bỏ các loại xe tiêu tốn nhiên liệu.
Sarah Emerson thuộc công ty Energy Security Analysis Inc (ESAI) nói: "Nhìn chung, nhu cầu xăng không biến động theo những diễn biến về giá. Trung bình cứ 10 năm thì mọi người lại quyết định mua xe. Nếu họ tin rằng giá xăng sẽ không bao giờ giảm xuống dưới 3 dặm/gallon, quyết định của họ sẽ hướng tới các loại xe tiết kiệm nhiên liệu hơn, nhưng tôi không cho rằng các số liệu về giá và tiết kiệm nhiên liệu sẽ được gắn với nhau trên cơ sở ngắn hạn."
Tuy nhiên, không ai cho rằng sự suy giảm nhu cầu đối với các loại xe cỡ nhỏ và tiết kiệm nhiên liệu trong tháng 5/2011 sẽ đảo ngược xu thế hướng tới các loại xe tiết kiệm xăng vì hai lý do.
Thứ nhất, các tiêu chuẩn liên bang của Mỹ áp đặt hồi năm ngoái yêu cầu các hãng chế tạo ôtô phải nâng mức tiết kiệm trung bình của các loại xe lên 35,5 dặm/gallon vào năm 2016, và chính quyền của Tổng thống Barack Obama thậm chí có thể nâng chỉ tiêu này lên gấp đôi vào năm 2025. Thứ hai, ngay cả các nhà phân tích dầu mỏ bi quan nhất cũng không cho rằng một sự rớt giá nhanh chóng sẽ kéo giá xăng xuống dưới 2 USD/gallon.
Theo Edmunds, trong tháng 5/2008, tỷ trọng các loại ôtô cỡ nhỏ trên thị trường đã tăng lên gần 27%, nhưng khi giá xăng giảm xuống 1,61 USD/gallon vào cuối năm, người tiêu dùng Mỹ lại quay lại với các mẫu xe tải và thể thao mà họ yêu thích, đẩy thị phần của các dòng xe cỡ nhỏ giảm xuống chỉ còn 17,5% vào tháng 12.
Nhưng theo các nhà phân tích, điều quan trọng hơn là thời thế đã thay đổi, nhờ sự cải thiện của nền kinh tế, thị trường tín dụng được mở rộng, giá bán các xe đã qua sử dụng tăng và người tiêu dùng có nhiều sự lựa chọn đối với các mẫu xe có mức tiêu thụ từ hơn 30-40 dặm/gallon, điều vốn rất hiếm hoi trong năm 2008. Ngay cả những người tiêu dùng không sẵn lòng từ bỏ khiếu thẩm mỹ và sự ưa chuộng về không gian cũng đang tìm kiếm cho mình những lựa chọn tốt hơn./.
Các số liệu mới cho thấy nhu cầu đối với các dòng xe tiết kiệm xăng của người tiêu dùng Mỹ đã giảm sút so với ba năm trước, ngay cả khi giá xăng tại Mỹ đang trở lại các mức đỉnh của năm 2008, và các hãng xe hơi cũng đang chào bán những dòng xe tiêu tốn ít nhiên liệu, từ nhãn hiệu xe hybrid Volts cho tới chiếc F-150s 6 xilanh.
Theo số liệu sơ bộ đăng trên website TrueCar.com, trong tháng Năm vừa qua, mức tiết kiệm nhiên liệu trung bình của các loại xe hạng nhẹ mới được tung ra trên thị trường Mỹ đã giảm tháng thứ hai liên tiếp xuống mức thấp nhất kể từ tháng 1/2011, mặc dù giá xăng mới có dấu hiệu bắt đầu giảm xuống trong vài tuần qua.
Điều này có nghĩa là kể từ tháng Một, mức tiết kiệm xăng trung bình của Mỹ chỉ tăng 1,4% lên 21,9 dặm/gallon (trong khi cùng kỳ năm 2008, con số này tăng 6% lên 21,2 dặm/gallon).
Chắc chắn rằng việc kinh tế Mỹ tăng trưởng chậm lại một phần dẫn tới sự gia tăng đáng kể trong mức độ tiết kiệm nhiên liệu trong ba năm qua, một xu hướng đã góp phần làm giảm lượng xăng tiêu thụ tại nước tiêu thụ dầu mỏ nhiều nhất thế giới. Mức tiết kiệm nhiên liệu tại Mỹ đã tăng 2 dặm/gallong kể từ đầu năm 2008.
Tuy nhiên, việc tiêu thụ ôtô trong tháng 5/2011 có thể còn chịu ảnh hưởng bởi trận động đất xảy ra ở Nhật Bản hôm 11/3. Edmunds.com ước tính cuộc khủng hoảng ở Nhật Bản đã làm giảm khoảng 40.000 xe cỡ nhỏ trên thị trường trong tháng trước.
Nhưng ngay cả như vậy, xu hướng tiêu thụ ôtô hiện nay vẫn phù hợp với các thông số khác cho thấy giá xăng, vốn là nhân tố cần thiết để thay đổi tâm lý tiêu dùng của người dân Mỹ, liên tục tăng cao trong những năm qua. Điều này cho thấy giá dầu thế giới có thể có nhiều cơ hội tăng cao trước khi có tác dụng làm giảm nhu cầu.
Mike Jackson, Tổng giám đốc AutoNation Inc, cho biết vào tháng 11/2008, khi giá xăng tăng lên trên 4 USD/gallon, mọi người đã từ bỏ thói quen tiêu dùng của mình. "Đó là một tình huống hoảng loạn và mọi người đã phản ứng thái quá. Giờ đây họ cảm thấy tình hình không có gì là mới. Và họ đã thích ứng với nó."
Mức giá xăng mà tại đó hầu hết những người mua xe bắt đầu hoảng loạn và điều chỉnh lại thói quen tiêu dùng đã tăng lên 5 USD/gallon, từ mức 4 USD/gallon hồi năm 2008.
Những đợt trồi sụt trên thị trường nhiên liệu trong năm nay phản ánh xu hướng năm 2008, thời điểm giá xăng cũng biến động theo một khuôn mẫu tương tự và cho thấy người tiêu dùng có thể nhanh chóng trở lại với chiếc xe mà mình yêu thích sau một thời gian đổ xô mua các loại xe tiết kiệm nhiên liệu hơn.
Vào năm 2008, các loại ôtô có mức tiết kiệm xăng cao bán rất chạy trong thời gian từ tháng 2-5, nhưng sau đó đã giảm xuống, ngay trước khi giá xăng lên tới đỉnh điểm vào đầu tháng 7/2011. Mặc dù sự so sánh này vẫn có chút khập khiễng, song kết quả mới là quan trọng.
Theo các số liệu của TrueCar được thu thập dựa trên doanh số bán thực tế và mức xếp hạng về tiết kiệm nhiên liệu do Cơ quan Bảo vệ Môi trường công bố, trong tháng 5/2011, mức tiết kiệm nhiên liệu trong ngành ôtô của Mỹ là 21,9 dặm/gallon, giảm so với mức 22,2 dặm/gallon của tháng trước đó.
Sara Lawler, 42 tuổi, bà mẹ bốn con sở hữu một chiếc Suburban SUV, là minh chứng cho xu hướng này. "Tôi đi chiếc xe này vì tôi thích không gian rộng và vì có nhiều con," bà Lawler nói khi đang bơm xăng tại một trạm bán xăng gần Whitestown, bang Indiana, "tôi sẽ không đổi sang chiếc xe nhỏ chỉ bởi vì nó tốn ít xăng hơn."
Nâng cao mức tiết kiệm của các loại ôtô mới không thể giúp Mỹ sớm thoát khỏi sự phụ thuộc vào nguồn dầu mỏ nhập khẩu, nhưng nó có thể là một chỉ số quan trọng đo lường tâm lý người tiêu dùng, vốn góp phần tạo nên xu hướng mua ôtô của người dân Mỹ - một nhân tố lớn hơn chi phối thị trường.
Trên cơ sở thực tế, tiết kiệm nhiên liệu là nhỏ nhưng không phải là vô nghĩa. TrueCar ước tính nếu 13 triệu xe ôtô bán ra có mức tiết kiệm nhiên liệu tăng 1 dặm/gallone, điều này sẽ giúp lượng tiêu thụ xăng giảm 416 triệu gallon, tương đương gần 10 triệu thùng dầu và một ngày tiêu thụ xăng của Mỹ. Còn trên cơ sở thương mại, nó sẽ giúp lượng tiêu thụ giảm khoảng 27.000 thùng/ngày, đủ để nhu cầu giảm 16.000 thùng trong tổng số 10 triệu thùng/ngày ước tăng trong năm nay.
Các tiêu chuẩn trong ngành nhiên liệu bị coi là một trong những nguyên nhân khiến mức tiêu thụ xăng của Mỹ gia tăng nhanh chóng. Các số liệu về tiết kiệm nhiên liệu Corporate Average Fuel Economy (CAFE) hầu như không thay đổi trong hầu hết thập niên 1980 và 1990 cho đến tận 2005, do giá xăng tăng lên 50 hoặc hơn.
Nhưng DOT cho rằng số liệu CAFE năm nay sẽ giảm lần đầu tiên trong năm năm, càng củng cố thêm quan điểm rằng sẽ cần tới một cú sốc đáng kể khác để thúc đẩy thêm nhiều người Mỹ từ bỏ các loại xe tiêu tốn nhiên liệu.
Sarah Emerson thuộc công ty Energy Security Analysis Inc (ESAI) nói: "Nhìn chung, nhu cầu xăng không biến động theo những diễn biến về giá. Trung bình cứ 10 năm thì mọi người lại quyết định mua xe. Nếu họ tin rằng giá xăng sẽ không bao giờ giảm xuống dưới 3 dặm/gallon, quyết định của họ sẽ hướng tới các loại xe tiết kiệm nhiên liệu hơn, nhưng tôi không cho rằng các số liệu về giá và tiết kiệm nhiên liệu sẽ được gắn với nhau trên cơ sở ngắn hạn."
Tuy nhiên, không ai cho rằng sự suy giảm nhu cầu đối với các loại xe cỡ nhỏ và tiết kiệm nhiên liệu trong tháng 5/2011 sẽ đảo ngược xu thế hướng tới các loại xe tiết kiệm xăng vì hai lý do.
Thứ nhất, các tiêu chuẩn liên bang của Mỹ áp đặt hồi năm ngoái yêu cầu các hãng chế tạo ôtô phải nâng mức tiết kiệm trung bình của các loại xe lên 35,5 dặm/gallon vào năm 2016, và chính quyền của Tổng thống Barack Obama thậm chí có thể nâng chỉ tiêu này lên gấp đôi vào năm 2025. Thứ hai, ngay cả các nhà phân tích dầu mỏ bi quan nhất cũng không cho rằng một sự rớt giá nhanh chóng sẽ kéo giá xăng xuống dưới 2 USD/gallon.
Theo Edmunds, trong tháng 5/2008, tỷ trọng các loại ôtô cỡ nhỏ trên thị trường đã tăng lên gần 27%, nhưng khi giá xăng giảm xuống 1,61 USD/gallon vào cuối năm, người tiêu dùng Mỹ lại quay lại với các mẫu xe tải và thể thao mà họ yêu thích, đẩy thị phần của các dòng xe cỡ nhỏ giảm xuống chỉ còn 17,5% vào tháng 12.
Nhưng theo các nhà phân tích, điều quan trọng hơn là thời thế đã thay đổi, nhờ sự cải thiện của nền kinh tế, thị trường tín dụng được mở rộng, giá bán các xe đã qua sử dụng tăng và người tiêu dùng có nhiều sự lựa chọn đối với các mẫu xe có mức tiêu thụ từ hơn 30-40 dặm/gallon, điều vốn rất hiếm hoi trong năm 2008. Ngay cả những người tiêu dùng không sẵn lòng từ bỏ khiếu thẩm mỹ và sự ưa chuộng về không gian cũng đang tìm kiếm cho mình những lựa chọn tốt hơn./.
Phương Thảo (TTXVN/Vietnam+)
