Đối thủ của các phương tiện truyền thông
Một blogger giỏi là là phải kiếm được tiền từ entry. Mở các trang báo nổi tiếng thế giới được online, nhiều cây bình luận được dành hẳn chỗ để blog. Có người viết ngắn, những mẩu chuyện hài hước như Dave Berry của Miami Herald. Có người lại dùng blog để hình thành nên cả một cuốn sách đưa ra một khái niệm mới về kinh tế học tiêu dùng như TheLong.Tail.com (Cái đuôi dài) như Chris Anderson.
Có khi blogger nổi danh bước vào truyền thông như Perez Hilton - vị giám khảo đồng tính của cuộc thi Hoa hậu Mỹ, chuyên trị các tin ảnh ngôi sao, có khi nhà khoa học được giải Nobel cũng sử dụng blog làm kênh giao tiếp chính thức như nhà kinh tế học Paul Krugman.
Nói như Chris Anderson, blog là cái đuôi dài của internet, nơi con người sục sạo thông tin và không có gì bị bỏ qua cho đến khi có người bị tái phát hiện. 15 triệu blogger đang là thứ cạnh tranh mạnh với các phương tiện truyền thông chính thống.
Chúng ta thường xem nhẹ tiềm năng của các phương tiên truyền thông không chuyên nghiệp, ấy vậy mà chỉ có mỗi cách giật câu hỏi "Bạn đang nghĩ gì?" mà Facebook đã đem lại cho mấy tay sinh viên Harvard sáng lập ra nó cả tỷ USD.
Có ai ngờ, khi Yahoo! 360 đang nổi như cồn ở Việt Nam thì Facebook hãy còn là thứ ít người biết, và giờ thì người dùng Việt Nam vừa sụt sùi chia tay 360 vừa hớn hở kết nối trên trang đang lên này.
Cõi sống của dân đô thị thời nay
Blog trở thành một phần cõi sống, cõi hạnh phúc của những con người thành thị thời nay. Không gian sinh tồn hữu hiệu bây giờ là chục mét vuông, đầu nối internet và cái máy tính.
Mười năm trước, hiện tượng GuyDotCom (người sống hoàn toàn nhờ vào mạng) thi gan GuyNotCom (tịnh không màng đến internet) còn khiến người ta hồ nghi về cái thứ điên dại không cần biết hôm nay nắng có hồng bằng đôi môi em chẳng hạn. Bây giờ thì chẳng những người như thế có thật, mà họ đang sống cạnh ta, là bạn ta, là con em ta, và có khi cũng là chính ta.
Giờ sống một ngày không blog thì cũng chưa sao, nhưng thử một tuần xem nào? Ta thèm đến chết đi được việc mở ra xem ai bình luận gì, và ngôi sao blog kia đã cập nhật những gì trong lúc ta đi vắng. Sự thật "vắng mợ chợ vẫn đông" càng làm cho ta không vui với trạng thái bên lề của mình. Dù ở đời, ta vốn kém khoản thuyết trình, nhưng trên blog chúng ta ai cũng là Socrates của ngôn từ.
Chắc chắn chín chục phần trăm số blogger đều từng nói, chán blog lắm rồi hoặc đóng cửa để nghỉ ngơi. Nhưng 99% số đó chắc chắn sẽ phải vào một blog nào đó để đọc, bởi vì có thư viện nào trên đời cho phép bạn tìm kiếm không có điểm dừng?
Xét cho cùng, nhu cầu được biết cái gì đang diễn ra chi phối tâm lý con người cô đơn thành thị. Ai hay bù khú với bạn bè, ai thỏa mãn với cuộc sống giao tiếp hoặc sống gần thiên nhiên, blog sống hay chết chẳng có ý nghĩa gì mấy. Có điều, sự đa dạng thông tin và nhiều chiêu tiếp thị khiến cho người đọc vui thích.
Từ điển bách khoa không giới hạn?
Một trong những điều vui thích ấy là sự thông tuệ đến ngạc nhiên của rất nhiều chủ nhân blog. Có lẽ điều giá trị nhất của blog ở Việt Nam là nó khiến nhiều nhà nghiên cứu hay những người được xem là "chuyên nghiệp" về viết lách - văn sĩ, phóng viên, nhà phê bình... phải giật mình về cái sự "hẹp" của mình.
Nhờ blog mà bao nhiêu điều không ai biết hoặc chỉ có các nhà chuyên môn âm thầm "hé" cho nhau trên tạp chí chuyên ngành hoặc lang thang hội thảo mà nay được thoải mái bàn luận.
Từ điển Encyclopaedia Britannica nổi danh thế với 120.000 mục từ mà giờ đang chịu thua từ điển trực tuyến Wikipedia ở khả năng cập nhật và số mục từ lên đến 5,3 triệu. Hơn thế, từ điển này với 50.000 thành viên tình nguyện, lúc nào cũng sẵn sàng cập nhật và sửa chữa.
Michael Jackson vừa chết, mục từ của ngôi sao này đã có đủ thông tin về địa điểm, ngày giờ và lý do qua đời, trong khi các từ điển truyền thống xin chờ một năm sau khi tái bản và thường là chỉ có số từ mô tả hạn chế.
Ở Việt Nam, dù cũng chỉ khuynh đảo trong số người online nhưng mô hình chẳng kém gì Tây. Trong top 10 blog được báo Phụ nữ số Tết năm ngoái chọn, đủ cả các nhà báo pháp luật cho đến người thạo tin vỉa hè, từ bác sĩ sức khỏe dến ca sĩ thời trang và cả những cô gái cởi mở tâm sự về tình ái.
Giới cầm bút có thể chê "Chuyện tình New York" của Hà Kin là diễm tình ba xu, nhưng có cuốn sách nào bán chạy hơn cuốn này năm 2007 không? Cuốn sách này được nổi danh nhờ lỗi dẫn dắt của nữ tác giả, nhưng phải nhắc tới sự phân tán của bolg giúp sức nữa. Thử nghĩ xem, có gì khác biệt giữa các nữ độc giả ái mộ tiếu thuyết feuilleton của các nhà văn ngày xưa trên Tiểu thuyết thứ bảy với việc run rẩy theo mối tình của cô bé Hà Kin ở xứ sở diệu kỳ bên kia qua từng entry.
Blog đã đưa Hà Kin thành ngôi sao của truyền thông ở mức độ nhất định, nhưng với nhiều người, họ chọn cách được thừa nhận theo nhóm hẹp, có cùng gu. Được kết nối hay là nhận được bình luận của những nhân vật đình đám cũng là cách đo giá trị của blog. Tính ẩn danh của blog khiến cho nhân vật mang màu sắc bí ẩn, khi họ nhất quyết không tiết lộ nhân thân. Mặc cho người hâm mộ rầm rập nài nỉ, điều tự do cuối cùng mà họ chọn là quyết được bí mật.
Không đâu như blog, việc phân hóa người đọc tin thật rõ ràng. Nguyên lý lướt web luôn đúng - người ta sẽ bỏ đi sau 15 giây nếu không thấy thông tin như mong muốn. Nhưng nếu là thứ họ bắt được tần số về nội dung, điều giữ chân họ cũng không là gì ngoài việc "người viết blog này là ai thế nhỉ?".
Blog như bề nổi ta thấy nhiều thứ rất hỗn tạp, nhưng ở các nhánh hẹp, đó là những kho dữ liệu thú vị về cơ man phương diện của cuộc sống. Người ta có thể dò dẫm vào blog chữ Hán Nôm của tiến sĩ Nguyễn Xuân Diện, cũng như đọc đến đau đầu những entry đọc sách của Cao Việt Dũng, hoặc truy tầm các vấn đề kinh tế cùng nhà báo Huy Đức. Nhưng còn bao nhiêu người yêu thích việc chia sẻ kiến thức âm nhạc một cách âm thầm để cùng nhau "sướng" khi đồng ý rằng bản dịch Wittgensten này đã được hiệu đính chính xác, hoặc hai (hoặc nhiều) tư tưởng lớn gặp nhau ở việc Trịnh Công Sơn hóa ra cũng viết được trường ca hay chả kém Diễm xưa.
Blog bằng cơ man hình thức là một cái thiên nhiên nhân tạo, nơi con người của nó rời ra là khó sống. Con người hữu hạn trên thế giới này, cho nên lúc này đây, cách chứng tỏ cá nhân mình tồn tại mạnh mẽ nhất lại là một thứ ảo như blog. Bằng cách đó, bao nhiêu giá trị đích thực đã được phát hiện và khai mở, khiến cho những gì tưởng đúng lại phải thẩm định lại. Chính vì tính "nháp" của nó mà blog lại có ưu thế khi bản thân nó là sinh thể luôn phát triển, sinh sôi và tiến hoá./.
