Ảnh minh họa. (Nguồn: TTXVN) “Trong năm 2016, tổng phí gia công các doanh nghiệp Việt thu được từ hoạt động nhận gia công, lắp ráp sản phẩm cho nước ngoài đạt 8,6 tỷ USD và tạo việc làm cho hơn 1 triệu lao động.”
Đây là các con số được Tổng cục Thống kê công bố trong Báo cáo Tổng điều tra kinh tế 2017.
[Doanh nghiệp FDI hoạt động hiệu quả vượt trội trong nền kinh tế]
Dệt may và giầy dép dẫn đầu
Theo Báo cáo trong năm 2016, cả nước có 1.740 doanh nghiệp thực hiện hoạt động gia công hàng hóa với nước ngoài, trong đó 1.687 doanh nghiệp nhận gia công hàng hóa cho nước ngoài và 52 doanh nghiệp Việt Nam gửi nguyên liệu ra nước ngoài thuê gia công.
Trong đó, các lĩnh vực gia công hàng dệt may và giày dép có tỷ trọng thu phí cao nhất. Cụ thể, nhóm hàng dệt may dẫn đầu và đạt 4,1 tỷ USD, chiếm 48% tổng phí gia công, ngành giày dép đạt 2,7 tỷ USD, chiếm 32% tổng phí gia công. Bên cạnh đó, ngành lắp ráp điện thoại thu về 268 triệu USD, chiếm 3,1% và lắp ráp điện tử máy tính 63 triệu USD, chiếm 0,7% và gia công hàng hóa khác thu được 1,4 tỷ USD, chiếm 16,2%.
Về thương mại, tổng giá trị nguyên liệu nhập khẩu phục vụ cho quá trình gia công, lắp ráp lên tới 20,2 tỷ USD, chiếm 11,5% tổng kim ngạch đồng thời giá trị xuất khẩu đạt 32,4 tỷ USD, chiếm 18% tổng kim ngạch.
Vẫn như thường lệ, các doanh nghiệp FDI luôn chiếm trọng số lớn nhất với giá trị hàng hóa sau gia công đạt 25,6 tỷ USD, đạt tới 78,9% tổng giá trị hàng hóa sau gia công, cùng với đó nguyên liệu nhập khẩu cho gia công của các doanh nghiệp FDI là 16,3 tỷ USD, chiếm 80,5% tổng giá trị nguyên liệu nhập khẩu.
Điện thoại và Điện tử… chuyên gia công
Theo ông Nguyễn Bích Lâm – Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê, hoạt động gia công hàng hóa với nguyên liệu đầu vào do đối tác nước ngoài cung cấp và sở hữu nên tỷ lệ giá trị nguyên liệu nhập khẩu về để gia công, lắp ráp so với tổng giá trị hàng hóa sau gia công ở mức khá cao 62,3%. Cụ thể, tỷ lệ này cao nhất thuộc nhóm hàng điện thoại là 78,9% và nhóm điện tử máy tính 76,4%.
“Số liệu trên cho thấy, gần như doanh nghiệp Việt Nam chỉ thu được phí gia công, lắp ráp do nước ngoài trả mà không cung cấp nguyên liệu phụ trợ sản xuất trong nước cho hoạt động gia công đối với 2 nhóm hàng điện thoại và điện tử máy tính,” ông Lâm chia sẻ.
Ngoài ra, hầu hết sản phẩm sau khi gia công, lắp ráp đã xuất khẩu trở lại cho nước đặt gia công hoặc xuất khẩu sang các quốc gia theo chỉ định của nước đặt gia công. Cụ thể, trị giá hàng hóa sau gia công, lắp ráp tiêu thụ tại Việt Nam khoảng 3,9%, trong đó thấp nhất là điện thoại và dệt may, tỷ lệ tương ứng là 0,2% và 1%.
(Nhấp chuột vào ảnh để xem kích thước chuẩn) Tuy nhiên, tín hiệu có khả quan hơn đã xuất hiện trong các lĩnh vực dệt may và giầy dép, bởi ngoài nguyên liệu nhập khẩu từ nước thuê gia công, doanh nghiệp Việt Nam đã cung cấp thêm các nguyên liệu đầu vào trong chuỗi sản xuất.
Như vậy ngoài phí gia công, các doanh nghiệp trong nước đã có những khoản thu ngoại tệ khác từ việc cung cấp nguồn nguyên liệu đầu vào phục vụ cho quá trình gia công. Điều này đã góp phần nâng cao tỷ lệ nội địa hóa đối trong nhóm hàng dệt may và giầy dép.
Các đối tác chính đặt hàng doanh nghiệp Việt Nam gia công, lắp ráp chủ yếu đến từ Hàn Quốc, Đài Loan, Trung Quốc, Mỹ và Nhật Bản.
Ngoài ra, các doanh nghiệp Việt Nam cũng đi thuê đối tác nước ngoài gia công, lắp ráp với chi phí 8,2 triệu USD, trong năm 2016. Trong đó, nhóm hàng điện tử máy tính đạt 6 triệu USD, chiếm 72,5% tổng số phí trả cho đối tác nước ngoài, dệt may 0,5 triệu USD, chiếm 6,3% và nhóm hàng khác 1,7 triệu USD, chiếm 21%.
Ông Lâm còn cho biết, phí gia công so với tổng giá trị hàng hóa sau gia công mà các doanh nghiệp Việt Nam trả cho đối tác nước ngoài hiện khá cao 56,2%.
“Như vậy ngoài phí gia công trả cho đối tác ngoại, các doanh nghiệp Việt Nam còn phải trả thêm chi phí cho việc mua nguyên liệu, linh kiện phục vụ cho quá trình gia công, lắp ráp của họ. Và, các đối tác thực hiện gia công, lắp ráp hàng hóa cho Việt Nam chủ yếu là Đài Loan, Trung Quốc và Hàn Quốc,” người đứng đầu ngành thống kê cho hay./.
