Cạnh tranh nước lớn thách thức vai trò trung tâm của ASEAN

Theo chuyên gia Singapore, các nước ASEAN cần cả Mỹ và cần cả Trung Quốc cho nên các quốc gia trong khu vực không muốn hy sinh quan hệ một bên để ủng hộ bên kia.
Cạnh tranh nước lớn thách thức vai trò trung tâm của ASEAN ảnh 1Quyền Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Patrick Shanahan (trái) và Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc Ngụy Phượng Hòa. (Nguồn: Reuters)

Liên quan đến những diễn biến của Đối thoại Shangri-La 2019, chuyên gia Lê Hồng Hiệp từ Viện Nghiên cứu Đông Nam Á (Singapore) cho rằng thông điệp phát đi, đặc biệt là từ hai nước lớn Mỹ và Trung Quốc, là căng thẳng và cuộc đối đầu giữa hai nước này nhiều khả năng sẽ còn tiếp tục trong thời gian tới.

Chuyên gia Lê Hồng Hiệp phân tích rằng bài phát biểu của quyền Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Patrick Shanahan đã đề cập tới những chỉ trích đối với phía Trung Quốc, ví dụ như làm xói mòn các trật tự dựa trên luật lệ của khu vực hay là áp dụng các biện pháp kinh tế mang tính cưỡng ép đối với những quốc gia nhận đầu tư từ Trung Quốc.

Trong khi đó, bài phát biểu của Tướng Ngụy Phượng Hòa, Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc, ngay sau đó cũng đáp trả rất gay gắt các chỉ trích của phía Mỹ.

[Nhìn lại những cơ hội bị bỏ sót tại Đối thoại Shangri-La 2019]

Bên cạnh vấn đề thương mại, ông cũng nhấn mạnh các vấn đề như vùng lãnh thổ Đài Loan, Biển Đông và cáo buộc Mỹ chính là bên gây ra các rắc rối, căng thẳng trong khu vực này, đồng thời gửi đi thông điệp rằng Trung Quốc sẵn sàng đối thoại với Mỹ nhưng nếu Washington gây áp lực thì Bắc Kinh sẽ không nhượng bộ và Mỹ sẽ không thể bắt nạt được Trung Quốc. Điều này cho thấy căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc nhiều khả năng sẽ tiếp tục trong thời gian tới.

Tuy nhiên, chuyên gia Lê Hồng Hiệp cho rằng cũng không loại trừ khả năng hai bên có thể đạt được thỏa hiệp về một số vấn đề nhất định trong ngắn hạn, mặc dù xét về cục diện lâu dài thì căng thẳng và đối đầu giữa Mỹ-Trung Quốc sẽ còn tiếp diễn.

Một điểm khác, theo chuyên gia Lê Hồng Hiệp, cũng cần lưu ý đó là trong bài phát biểu của mình, quyền Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Patrick Shanahan dựa rất nhiều vào các nội dung của một báo cáo được công bố cùng ngày (1/6).

Đó là báo cáo Chiến lược Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương của Mỹ với nội dung chủ yếu xoay quanh vấn đề Trung Quốc cũng như là các biện pháp của Mỹ sẽ triển khai trong khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương để đối phó với các thách thức mà Trung Quốc đặt ra cho Mỹ cũng như đối với trật tự khu vực.

Trên cơ sở đó, theo chuyên gia Lê Hồng Hiệp, sự gia tăng căng thẳng, cạnh tranh giữa các nước lớn trong khu vực sẽ đặt ra một thách thức rất lớn cho toàn bộ khối ASEAN cũng như từng quốc gia riêng lẻ trong khu vực Đông Nam Á.

Bởi căng thẳng gia tăng và các nước trong khu vực sẽ phải đứng trước áp lực là phải chọn phe, hoặc là phải thể hiện rõ ràng thái độ trong cuộc cạnh tranh này. Bản thân các nước Đông Nam Á không muốn rơi vào tình thế phải chọn phe.

Các nước ASEAN cần cả Mỹ, đặc biệt là về an ninh, và cần cả Trung Quốc, nhất là về mặt kinh tế, cho nên các quốc gia trong khu vực không muốn hy sinh quan hệ một bên để ủng hộ bên kia.

Chuyên gia Lê Hồng Hiệp nhấn mạnh trong bối cảnh như vậy, thẳng trong nội bộ ASEAN cũng như giữa ASEAN với các nước có thể xuất hiện và nó sẽ làm ảnh hưởng tới sự độc lập, tự chủ của ASEAN cũng như có thể gây ra những bất ổn đối với khu vực và làm xói mòn vai trò trung tâm của ASEAN trong việc quản lý an ninh cũng như trật tự khu vực, khi mà hai nước lớn có thể tìm cách đi vòng qua các thể chế của ASEAN cũng như có thể có các biện pháp, các bước đi mà không tính tới lợi ích của ASEAN cũng như các nước thành viên ASEAN.

Chuyên gia Lê Hồng Hiệp cảnh báo đây là rủi ro rất đáng kể và chính vì vậy mà thông điệp của Thủ tướng Lý Hiển Long cũng nói rõ rằng hai nước mặc dù có sự mâu thuẫn, có sự bất đồng nhưng họ cần phải quản lý các mâu thuẫn, bất đồng đấy một cách hòa bình và cũng phải tính tới lợi ích của các nước nhỏ trong khu vực chứ không chỉ tập trung vào lợi ích của riêng mình và làm phương hại tới trật tự, ổn định của khu vực cũng như là lợi ích của các quốc gia khác./

(Vietnam+)

Tin cùng chuyên mục