Suốt chuyến bay 12 giờ của hãng Aeroflot từ Mátxcơva đi Havana, ghế gần cửa sổ mang số hiệu 17A trống vắng một cách đầy hoài nghi, đợi một hành khách sẽ không bao giờ lên máy bay. Đó là chiếc ghế mà hãng Aeroflot dành sẵn cho công dân Mỹ tị nạn, người hùng của tự do ngôn luận và kẻ thù của chính phủ Mỹ, Edward Snowden, trên đường tới điểm tị nạn dự kiến Nam Mỹ. Nhưng giống như một tình huống trong phim hình sự Hollywood, nhân vật chính không bao giờ xuất hiện, trong khi các diễn viên phụ, hàng chục phóng viên bao gồm những nhà báo thường trú của hãng AFP, lên chật ních máy bay. Họ chỉ đang chơi trò đuổi hình bắt bóng. Rốt cuộc, các nhà báo đã du hành nửa vòng trái đất chỉ để nhận ra không ai trên thế giới tinh ranh như Snowden. “Tôi có cảm giác tất cả chúng tôi đang tham gia vào một âm mưu tình báo sắp đặt tinh vi”, Olga Denisova, phóng viên đài phát thanh Tiếng nói nước Nga, nói. “Việc chúng tôi không thấy anh ta đâu trong hai ngày qua có nghĩa là anh ta đã nhận được sự ủng hộ rất tốt.” Sau khi tới Nga từ Hong Kong hôm Chủ nhật, Snowden và trợ lý pháp lý của anh, Sarah Harrison, mua vé trên chuyến bay SU 150 của hãng Aeroflot từ Mátxcơva đi Havana ngày thứ Hai, theo hồ sơ bán vé mà AFP có được từ Aeroflot. Ghế ngồi của Snowden là 17A và Harrison là 17C, nhưng sau khi thủ tục lên máy bay hoàn tất, họ vẫn không xuất hiện. Khi những chiếc cửa nặng nề của chiếc Airbus 330 đã đóng chặt, vài chục nhà báo, những người đã mua các tấm vé khứ hồi giá 2.000 USD trong một cuộc săn lùng Snowden đã trở nên điên dại, mắc kẹt trên máy bay, nhận ra rằng họ sẽ đi Cuba trong hành trình 12 tiếng, mà không có con mồi của mình.
Hàng chục nhà báo chờ đợi Snowden trong vô vọng (Nguồn: AFP)
Các hành khách lên chuyến bay SU 150 bị kiểm tra an ninh gắt gao hơn, nhưng hầu hết đều có vẻ không biết về tấn kịch tình báo đang diễn ra ngay trước mắt họ. Snowden được chờ đợi là hành khách cuối cùng lên máy bay. Một số phóng viên đã đợi ở cửa vào máy bay như diều hâu đợi thỏ ra khỏi hang, bất chấp yêu cầu của các nhân viên an toàn bay không làm cản trở lối ra vào. “Chúng tôi còn chờ thêm bảy hành khách”, phi hành đoàn thông báo. Vài phút sau còn ba. Cuối cùng, tất cả hành khách đã lên máy bay, nhưng không có Snowden. Không từ bỏ hy vọng, một số nhà báo bàn bạc có thể Snowden đã lên máy bay trực tiếp chứ không qua cầu thang máy bay, trong khi những người khác nói anh ta đang ẩn trốn ở khoang lái. Chiếc máy bay cất cánh chậm 30 phút so với lịch trình. Nhiều người bắt đầu thừa nhận rằng Snowden có lẽ không hề có ý định lên máy bay. “Tôi cho rằng anh ta không dại gì lên chiếc máy bay này. Có thể tự bạn thấy được cảnh tượng ầm ĩ lúc này”, tiếp viên hàng không Yelena nói khi cô phục vụ sâm-panh cho các hành khách ở hạng thương gia. “Tôi cũng sẽ làm như thế”. Ngay cả không có hành khách, hai chiếc ghế trống ở hàng 17 vẫn nhận được những ánh mắt tò mò, những lần chụp ảnh thường xuyên từ các phóng viên. Nhưng sau chút kích động lúc đầu, đến khi chiếc máy bay hạ cánh ở Havana vào khoảng 23 giờ (giờ GMT) ngày thứ Hai, rất nhiều người đã thất vọng não nề. Bí ẩn vẫn bao trùm vị trí thực sự của Snowden kể từ khi anh tới Mátxcơva từ Hong Kong hôm Chủ nhật. Là một hành khách dự định quá cảnh ở Mỹ Latin, anh được chờ đợi sẽ qua đêm ở một khách sạn tại sân bay, nhưng những người phụ trách các khách sạn không hề xác nhận điều đó.
Hiện vẫn chưa rõ liệu Snowden đã tự anh thay đổi kế hoạch hay những thế lực cao hơn, như cơ quan mật vụ Nga, có thể liên quan. Tới Havana trắng tay, các phóng viên trên chuyến bay vẫn nói họ phải có mặt. “Tôi thấy chuyện này cũng hay”, Jussi Niemelainen, phóng viên thường trú Mátxcơva của báo Phần Lan Helsingin Sanomat, nói. “Nhưng đôi khi bạn phải theo bản năng của mình”. “Chúng tôi đã bị lừa”, Anna Nemtsova, phóng viên thường trú Mátxcơva của báo Newsweek và cộng tác viên của đài truyền hình NBC, nói. “Nhưng tôi sẽ ở đây vài ngày để đảm bảo anh ấy không đến đây trong chuyến bay tiếp theo”.
Trần Trọng (Vietnam+)
