Đại biểu Trần Hoàng Ngân, đoàn Thành phố Hồ Chí Minh. (Ảnh: Đức Duy/Vietnam+) Theo đại biểu Trần Hoàng Ngân (đoàn Thành phố Hồ Chí Minh), chính sách lãi suất đang bị hai gọng kiềm đó là vừa thực hiện mục tiêu kiềm chế lạm phát để kéo giảm lãi suất nhưng đồng thời phải hỗ trợ cho việc xuất khẩu để tạo sự cạnh tranh hàng hóa trên thị trường quốc tế.
Bên lề kỳ họp thứ 1, Quốc hội khóa XIV diễn ra sáng nay (26/7), đại biểu Trần Hoàng Ngân đã trao đổi với phóng viên một số quan điểm về việc điều hành chính sách tiền tệ trong thời gian tới.
- Nhiều doanh nghiệp mong muốn tiếp cận lãi suất thấp hơn, vậy theo ông có dư địa nào để giảm lãi suất hay không?
Đại biểu Trần Hoàng Ngân: Theo tôi, ý kiến các doanh nghiệp như vậy là đúng, vì trong điều kiện hội nhập và cạnh tranh nhất là cạnh tranh ở khu vực Đông Nam Á hiện nay ngày càng khốc liệt.
Một trong những yếu tố tác động đến giá sản phẩm là yếu tố lãi suất. Nếu so với các sản phẩm cùng loại của Malayssia, Thái Lan hay một số nước Đông Nam Á thì chi phí lãi suất rất thấp so với Việt Nam.
Bản thân ngân hàng cũng vậy, rất muốn cho vay lãi suất thấp vì rủi ro rất ít, bởi doanh nghiệp làm ăn được và khả năng trả nợ mới tốt. Còn cho vay lãi suất cao dẫn đến chi phí doanh nghiệp lớn, không bán được sản phẩm nên nợ xấu tăng.
Các ý kiến đều đồng thuận từ góc độ người cho vay lẫn người vay đều hướng tới mức lãi suất thấp. Cơ sở để có thể quyết định việc này chính là giữ ổn định tiền tệ, ổn định hệ thống tài chính.
Bởi lẽ, khi rủi ro ở mức thấp nhất thì đất nước có mức lãi suất thấp nhất là đất nước có hệ số rủi ro thấp nhất. Điều này được phản ánh rất rõ về an ninh tài chính, về an toàn tín dụng và tất cả điều đó được thể hiện qua lãi suất, lạm phát.
Năm nay, lạm phát dự kiến khoảng 5% nhưng do giá xăng gần đây giảm 2 lần liên tiếp đã góp phần kéo CPI chững lại. Do vậy, nếu CPI chỉ ở mức khoảng 3-4% thì lãi suất huy động và cho vay có thể nằm ở mức 6-7%.
Thực tế, dư địa để giảm lãi suất không nhiều nhưng việc giữ lãi suất ở mức ổn định và lâu dài chính là thông điệp mà doanh nghiệp đang rất cần.
- Cả nhiệm kỳ Quốc hội trước, ông đã theo đuổi đề nghị giảm lãi suất cho doanh nghiệp vừa và nhỏ, vậy nhiệm kỳ này quan điểm của ông như thế nào?
Đại biểu Trần Hoàng Ngân: Tôi đã phát biểu rất nhiều lần từ Nghị quyết 11/CP của Chính phủ tháng 2/2011 khi chúng ta kiên quyết ổn định vĩ mô bằng cách kéo lạm phát từ trên 18% về mức 0,6% ở năm 2015.
Như vậy khi nỗ lực kéo giảm lãi suất, giữ ổn định kinh tế vĩ mô thì đó là cơ sở để các Ngân hàng thương mại quyết định hạ lãi suất huy động đồng thời kéo hạ luôn lãi suất cho vay.
Ví dụ, lãi suất huy động là 10% mà cổ tức phải trả thấp hơn 10% sẽ khiến cổ đông rất bức xúc. Nhưng lãi suất ngân hàng giảm xuống 3% mà cổ tức ở mức 4-5% thì vẫn tốt.
Theo tôi, mặt bằng để người ta đánh giá đó chính là lãi suất huy động, nên bản thân doanh nghiệp và ngân hàng đều mong muốn kéo lãi suất huy động xuống vì ngân hàng cũng là Ngân hàng thương mại và cũng bị áp lực của các cổ đông. Do vậy, tôi mong muốn chúng ta giữ lãi suất thấp và phải giữ cho được ổn định kinh tế vĩ mô.
- Vậy theo ông mức lãi suất trong giai đoạn hiện nay sẽ ở mức nào là hợp lý?
Đại biểu Trần Hoàng Ngân: Mặt bằng để người ta đánh giá là lãi suất huy động nên bản thân doanh nghiệp cũng muốn lãi suất huy động giảm xuống và ngân hàng cũng muốn như vậy, vì ngân hàng cũng là ngân hàng cổ phần và chịu áp lực bởi các cổ đông, nên lãi suất cao hay thấp đều là mong muốn của các doanh nghiệp hay ngân hàng.
Từ trước đến nay, tôi vẫn đeo đuổi giữ lãi suất thấp và cơ sở là phải giữ cho được ổn định kinh tế vĩ mô.
Thực tế, năng suất lao động của Việt Nam còn thấp so với nhiều quốc gia. Thêm vào đó, năng lực cạnh tranh sản phẩm của Việt Nam vẫn còn thấp trong điều kiện hội nhập, do vậy một trong những cách để thay đổi, tức là làm năng suất lao động tốt hơn, sản phẩm cạnh tranh nhiều hơn chính là công nghệ, máy móc thiết bị.
Tuy nhiên đầu tư vào công nghệ và máy móc thiết bị đòi hỏi vốn lớn và dài hạn, nhưng việc này sẽ gặp rủi ro từ việc lãi suất có thể biến động, do vậy, doanh nghiệp tha thiết có một nguồn vốn lớn, ổn định, lâu dài và lãi suất thấp, như vậy cần có gói hỗ trợ lãi suất đó.
Hiện nay ở Thành phố Hồ Chí Minh đang có vốn kích cầu, hỗ trợ đầu tư để đổi mới thiết bị và có sự hỗ trợ lãi suất của thành phố cho doanh nghiệp và đây là một chính sách rất tốt, cũng là một thứ "vốn mồi" giúp doanh nghiệp cảm thấy mình đi không lẻ loi mình vì đất nước, thay vì mình có tiền chỉ gửi ngân hàng để hưởng thụ, nhưng cái "máu" của doanh nghiệp thì muốn có sự cống hiến và sự cống hiến đó đã có sự đồng hành giúp tăng thêm niềm tin.
Theo tôi, yếu tố niềm tin rất quan trọng, tại sao GDP không đạt mục tiêu mà số lượng doanh nghiệp đăng ký thành lập vẫn nhiều, tăng 20% và vốn cũng tăng trên 50%, bởi vì yếu tố niềm tin và doanh nghiệp nhìn thấy Chính phủ đang đổi mới, cải thiện môi trường kinh doanh và sẵn sàng chia sẻ với doanh nghiệp để cùng nhau đồng hành, cùng sự phát triển chung của đất nước.
- Việc đưa ra ý tưởng có một quỹ đổi mới khoa học công nghệ là ý tưởng rất hay, nhưng quan trọng là tiêu chuẩn thế nào để hưởng được vốn này?
Đại biểu Trần Hoàng Ngân: Ở các thành phố đều có các trung tâm tư vấn khoa học công nghệ trực thuộc Sở khoa học Công nghệ và môi trường, như vậy Sở Khoa học Công nghệ và Môi trường sẽ phải thực hiện chức năng của mình để tư vấn cho doanh nghiệp và tư vấn phi lợi nhuận.
Khi doanh nghiệp làm ăn tốt trên địa bàn sẽ tạo ngân sách cho địa phương tốt hơn và khi ngân sách tốt sẽ nuôi bộ máy nhà nước tốt hơn, đây là một vòng hỗ trợ qua lại. Cho nên các cơ quan nhà nước phải có chính sách hỗ trợ không công, không đồng ở các bộ phận nhằm hỗ trợ về Xúc tiến thương mại, hỗ trợ thủ tục hành chính và hỗ trợ tư vấn về khoa học công nghệ cho doanh nghiệp.
- Từ nay dến cuối năm, theo ông có những yếu tố tiêu cực nào tác động đến chính sách tiền tệ hay không?
Đại biểu Trần Hoàng Ngân: Một trong những cái khó là làm sao giữ lạm phát, đây là mục tiêu hàng đầu. Ngoài ra, mục tiêu kép là vừa giữ lạm phát, vừa tăng trưởng GDP đúng theo kế hoạch.
Tuy vậy, GDP theo kế hoạch năm nay nếu không đạt thì phải giữ được lạm phát và đây là yếu tố căng thẳng nhất đối với việc điều hành chính sách tiền tệ và chính sách lãi suất.
Một điểm nữa là do các nước hiện phá giá đồng nội tệ rất mạnh để cạnh tranh hàng hóa trên thị trường quốc tế sau sự kiện Brexit tại Anh vừa qua, trong khi Việt Nam chưa có điều chỉnh nhiều và như vậy sẽ gây áp lực lên chi phí để cạnh tranh hàng hóa trên thị trường quốc tế.
Ngoài ra, xuất khẩu năm nay nếu không đạt mục tiêu sẽ dẫn đến nhập siêu và điều này sẽ tác động ngược đến tỷ giá và cả lên GDP.
Như vậy chính sách lãi suất đang bị hai gọng kiềm này, tức là vừa thực hiện mục tiêu kiềm chế lạm phát để kéo giảm lãi suất nhưng đồng thời chính sách tiền tệ phải hỗ trợ cho việc xuất khẩu để tạo sự cạnh tranh hàng hóa trên thị trường quốc tế để cải thiện cán cân thương mại, góp phần thúc đẩy tăng trưởng GDP.
- Khuyến cáo của ông trong điều hành chính sách tiền tệ?
Đại biểu Trần Hoàng Ngân: Là phải dung hòa giữa chính sách mục tiêu, vừa đảm bảo kiềm chế lạm phát nhưng đồng thời thời phải hỗ trợ xuất khẩu để góp phần cải thiện cán cân thương mại, cán cân thanh toán quốc tế để thúc đẩy GDP tăng trưởng.
- Xin cảm ơn ông./.
