(Nguồn: Cayman) Theo thông tin từ tờ Australian Financial Review (AFR), các quan chức Mỹ và Australia đã có một số cuộc đàm phán kín để cùng hành động ngăn chặn công ty Trung Quốc mua lại các mạng viễn thông di động Digicel ở Thái Bình Dương và Caribe.
Trong bài báo đăng tải trên tờ AFR, hai nhà báo John Kehoe và Andrew Tillett cho biết, động thái này là một thử nghiệm ban đầu cho sáng kiến "Xây dựng lại Thế giới Tốt đẹp hơn" (B3W) của Tổng thống Mỹ Joe Biden, nhằm đối chọi lại sáng kiến "Vành đai và Con đường" (BRI) của Trung Quốc.
Sáng kiến B3W được Tổng thống Biden và các nhà lãnh đạo thuộc Nhóm các nước công nghiệp phát triển hàng đầu thế giới (G7) đưa ra sau cuộc họp kéo dài 3 ngày (11-13/6) tại Anh.
Nguồn tin từ Australia và Mỹ tiết lộ Thủ tướng Scott Morrison và Ủy ban An ninh Quốc gia Australia đã xem xét vấn đề nhạy cảm này, trong khi các quan chức chính phủ liên tục có các cuộc đối thoại với những người đồng cấp Mỹ.
Tương tự, Bộ Ngoại giao Mỹ và Tập đoàn Tài chính Phát triển Quốc tế Mỹ (tiền thân là Tập đoàn Đầu tư Tư nhân Hải ngoại) được cho là cũng đã đánh giá tình hình của Digicel tại các khu vực lân cận với Mỹ ở Caribe và Trung Mỹ, đồng thời thể hiện sự quan tâm tới hoạt động của doanh nghiệp này cả ở khu vực Thái Bình Dương.
Các quan chức an ninh quốc gia tại Canberra lo lắng rằng Digicel có thể được sử dụng để do thám những nước láng giềng và các bộ trưởng trong chính phủ của Australia, kiểm soát các phương tiện truyền thông để phổ biến tư duy chính trị cho các nhà lãnh đạo Thái Bình Dương thân thiện với Trung Quốc và trở thành một phương tiện bảo trợ cho những tham nhũng chính trị của các quan chức trong khu vực.
[Lo ngại về thỏa thuận China Mobile mua lại công ty điện thoại Digicel]
Tác giả tiết lộ các quan chức Australia và Mỹ đã thảo luận về tình hình của Digicel từ năm ngoái, khi xuất hiện thông tin rằng tập đoàn viễn thông này đang phải chịu áp lực tài chính từ các trái chủ (người cho nhà phát hành trái phiếu vay tiền) và có thể phải bán tài sản cho một doanh nghiệp nhà nước Trung Quốc, chẳng hạn như công ty viễn thông Trung Quốc China Mobile.
Tuy nhiên, hiện không rõ Trung Quốc có lợi ích hợp pháp như thế nào trong việc mua lại Digicel. Bên cạnh đó, liệu chủ sở hữu người Ireland, tỷ phú Denis O’Brien, có đang phóng đại sự quan tâm của Trung Quốc để tạo ra căng thẳng trong hoạt động đấu giá, nhằm tối đa hóa giá bán hay không.
Digicel trở thành mặt hàng được chào bán
Digicel được thành lập tại “thiên đường thuế” Bermuda và có hoạt động tại 33 thị trường, bao gồm rất nhiều quốc gia đang phát triển ở châu Mỹ và Thái Bình Dương.
Thông tin từ trang ABC của Australia cho biết, tỷ phú O'Brien là người sáng lập, đồng thời là chủ sở hữu của Digicel. Thông qua công ty con là Digicel Thái Bình Dương, Digicel hiện đang kiểm soát các doanh nghiệp viễn thông hàng đầu trong khu vực này.
Digicel Thái Bình Dương sở hữu tới 91% thị trường điện thoại và băng thông rộng ở Papua New Guinea (PNG), 65% ở Vanuatu, 69% ở Samoa, 58% ở Tonga, 32% ở Fiji và 100% ở Nauru.
Mỗi năm, Digicel Thái Bình Dương thu về khoản lợi nhuận trung bình lên tới 300 triệu AUD (204 triệu USD). Do đó, về cơ bản, công ty này đang hoạt động rất tốt và không phải là mục tiêu lý tưởng để các doanh nghiệp khác tính đến chuyện “thâu tóm." Nhưng tập đoàn mẹ Digicel đã đệ đơn phá sản ở Bermuda cách đây hơn một năm và đề xuất tái cấp vốn cho khoản nợ lên tới 7,4 tỷ USD. Vì vậy, Digicel Thái Bình Dương bất ngờ trở thành một mặt hàng được chào bán.
Sự vào cuộc của công ty viễn thông hàng đầu Australia
Công ty viễn thông Australia Telstra, ngày 19/7, xác nhận đã được Canberra “bật đèn xanh” cho kế hoạch mua lại số cổ phần tối thiểu để kiểm soát lĩnh vực kinh doanh mạng lưới điện thoại di động của Digicel ở Thái Bình Dương.
Telstra được đề xuất một khoản hỗ trợ trị giá 2 tỷ AUD (136 tỷ USD) từ nguồn ngân sách quốc gia để mua lại cơ sở vật chất của mạng di động 3G và 4G cũ ở PNG, Fiji, Tonga Vanuatu, Nauru và Samoa. Hiện kế hoạch chi tiết chưa được Telstra công bố và có thể phải chờ tới ngày 12/8, thời điểm công ty này phát hành báo cáo tài chính năm.
AFR cho biết các giám đốc điều hành của Telstra và một công ty viễn thông lớn khác của Australia là Optus đã tham dự một số cuộc họp, tổ chức tại thủ đô Washington (Mỹ) vào cuối năm 2019.
Cùng với những nhà tư vấn và cộng đồng công nghệ Mỹ, Telstra và Optus đã thảo luận về cách thức mà các quốc gia phương Tây có thể phát triển mạng di động 5G và các mạng viễn thông tương lai, cũng như làm thế nào để tránh phải sử dụng thiết bị của tập đoàn công nghệ Huawei của Trung Quốc.
Lo ngại của Canberra
Một điểm đáng chú ý, theo phóng viên Andrew Probyn của trang ABC, đó là China Mobile, nhà khai thác mạng viễn thông lớn nhất Trung Quốc, đã thể hiện sự quan tâm đến việc mua lại Digicel Thái Bình Dương.
Ngoài ra, trong những ngày gần đây, "gã khổng lồ" công nghệ Huawei thông báo đã đạt được thỏa thuận trị giá 6 tỷ AUD (4 tỷ USD) để xây dựng phần lớn các trạm trung tâm cho mạng 5G của China Mobile. Do đó, các nhà quan sát cho rằng việc ngăn chặn Digicel Thái Bình Dương rơi vào tay một công ty Trung Quốc được Canberra coi là quan trọng về mặt chiến lược, tương tự như việc ngăn chặn Huawei cung cấp thiết bị cho mạng 5G của Australia.
Một điểm đặc biệt khác nữa là Digicel Thái Bình Dương sử dụng một tuyến cáp quang dài 4.700km dưới biển, bắt đầu từ thành phố Sydney (bang New South Wales) của Australia đến PNG và Quần đảo Solomon.
Tuyến cáp quang này được xây dựng năm 2018, do Chính phủ Australia tài trợ phần lớn, với mục đích ngăn chặn hai quốc đảo láng giềng ký hợp đồng với Huawei. Gần đây nhất, Australia, Mỹ và Nhật Bản đã công bố kế hoạch tài trợ một tuyến cáp quang khác cho Palau, và Nauru cũng đang mong muốn sẽ có một tuyến cáp quang tương tự.
Những yếu tố này làm dấy lên quan điểm cho rằng Canberra chắc chắn sẽ ủng hộ Telstra trong thương vụ “nhạy cảm” nói trên.
Thỏa thuận vì lợi ích quốc gia
Telstra sẽ phải huy động 400-500 triệu AUD (272-340 triệu USD) để mua cổ phần của Digicel Thái Bình Dương. Khoảng 1,5 tỷ AUD (1,02 tỷ USD) khác sẽ được vay từ nguồn ngân sách Chính phủ Liên bang Australia với mức lãi suất ưu đãi, vào khoảng 2,5-3%, cao hơn một chút so với mức mà chính phủ có thể vay, nhưng vẫn cực kỳ cạnh tranh.
Nếu lãi suất là 3%, Telstra sẽ phải trả 45 triệu AUD (30,6 triệu USD) một năm cho khoản vay 1,5 tỷ AUD, trong khi nhận lại khoảng 300 triệu AUD mỗi năm từ hoạt động kinh doanh của Digicel Thái Bình Dương trong khu vực.
Amanda Watson, chuyên gia nghiên cứu của Đại học Quốc gia Australia, nói với AFR rằng Telstra chắc chắn sẽ thu lợi nhuận nếu đạt được thỏa thuận với Digicel Thái Bình Dương. Hoạt động kinh doanh toàn cầu của Digicel có những thách thức về nợ “rất đáng kể” và buộc phải tái cơ cấu nợ để giữ chân các trái chủ. Theo bà Watson, việc bán bớt chi nhánh Digicel Thái Bình Dương có thể là một chiến lược tối ưu, vì thương vụ này sẽ mang lại lợi nhuận hợp lý và giúp giải quyết vấn đề nợ cho tập đoàn mẹ. Nhưng lợi nhuận không có nghĩa là tất cả. Đây còn là một thỏa thuận phục vụ lợi ích quốc gia.
Đằng sau toan tính của Canberra và Washington
Bộ trưởng Nội vụ Karren Andrews đã từ chối trả lời các câu hỏi về việc liệu Chính phủ Australia có sẵn sàng đứng ra bảo lãnh thế chấp cho Telstra mua lại Digicel Thái Bình Dương hay không. Tuy nhiên, bà xác nhận rằng thỏa thuận tiềm năng này có tác động đến vấn đề an ninh quốc gia.
Tại Mỹ, các nguồn tin cho biết nhiều quan ngại về việc tài sản của Digicel ở các quốc gia lân cận có khả năng đã bị bán cho một doanh nghiệp nhà nước Trung Quốc từ năm 2020, dưới thời của chính quyền cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump. Vào tháng Một, Cựu Đại sứ Mỹ ở Jamaica, Donald Tapia, cáo buộc gián điệp Trung Quốc đã sử dụng mạng lưới của Digicel để nghe trộm các cuộc điện thoại của ông. Tuy nhiên, Thời báo Ireland, vào lúc đó, đã đăng tải thông tin Digicel bác bỏ những tuyên bố này là “không có cơ sở."
Một nguồn tin chia sẻ mối quan tâm của Chính phủ Mỹ đối với Digicel đã chuyển sang chính quyền của Tổng thống Biden. Tại cuộc họp của G7 vào tháng 6/2021, các nền kinh tế tiên tiến lớn nhất thế giới đã công bố B3W - kế hoạch nhằm thách thức hoạt động tài trợ cho dự án cơ sở hạ tầng ở các nước đang phát triển của Trung Quốc.
Sáng kiến B3W do Tổng thống Biden đưa ra hướng tới mục tiêu tạo ra mối quan hệ đối tác cơ sở hạ tầng minh bạch. Một quan chức cấp cao trong chính quyền Tổng thống Biden cho biết: “Đây không chỉ là vấn đề đối đầu hay cạnh tranh với Trung Quốc”./.
