Ảnh minh họa. (Nguồn: TTXVN) Doanh nghiệp cảm nhận rằng, cơ quan chức năng vẫn “ngại” tham khảo ý kiến của các đơn vị trong quá trình cắt giảm, sửa đổi quy định về thủ tục kiểm tra chuyên ngành.
Trong khi ấy, tình trạng một mặt hàng chịu sự kiểm tra chuyên ngành của 2-3 bộ vẫn chiếm một nửa, có mặt hàng thậm chí còn để 2-3 cục trong cùng 1 bộ kiểm tra.
[Cắt giảm danh mục hàng hóa kiểm tra trước khi thông quan]
Những vấn đề này vừa được doanh nghiệp, chuyên gia nói lên tại “Hội nghị Thúc đẩy cơ chế một cửa quốc gia, cơ chế một cửa ASEAN và tạo thuận lợi thương mại” tổ chức sáng 24/7 tại Hà Nội.
Doanh nghiệp bị bỏ quên?
Đại diện cho doanh nghiệp, ông Nguyễn Hoài Nam, Phó Tổng thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản (VASEP) cho rằng, việc thực thi công vụ hoặc sửa đổi văn bản giảm gánh nặng cho doanh nghiệp đâu đó vẫn có bất cập.
Riêng với kiểm tra chuyên ngành, ông Nam cho rằng, doanh nghiệp rất tích cực, chủ động tham gia đóng góp ý kiến để cắt giảm danh mục. Thậm chí theo ông, một số văn bản không được gửi tới doanh nghiệp nhưng các đơn vị vẫn mò lên các trang mạng để nghiên cứu.
Trong khi ấy, phía ngược lại, ông nêu cảm nhận: “Một số cơ quan quan vẫn ngại tham khảo ý kiến của chúng tôi.”
“Chúng tôi muốn làm ăn chân chính, chỉ khi có năng lực cạnh tranh khỏe mới cạnh tranh được. Các nước liên tục vận động trong khi nỗ lực một số bộ ngành, của doanh nghiệp nước ta lại bị kéo lại,” đại diện VASEP nói.
Ông thẳng thắn nêu cảm giác “ức chế” và “ức chế nhiều lần sẽ làm mất niềm tin.” Ông mong muốn, khi ban hành văn bản, các cơ quan cầu thị và coi doanh nghiệp là đối tác.
Ông Nguyễn Đình Cung, Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương thì thừa nhận, nhiều doanh nghiệp đã “mừng rơi nước mắt” vì một số thủ tục kiểm tra chuyên ngành làm khổ đơn vị nhiều năm đã thay đổi.
Theo ông, vài năm gần đây, số mặt hàng phải kiểm tra đã giảm khoảng 4.000 mặt hàng (từ hơn 82.000 xuống còn trên 78.000). Thế nhưng, việc cắt giảm đôi lúc chỉ với nhóm có số lượng mặt hàng ít. Còn lại, nhóm có lượng mặt hàng lớn lại chưa được điều chỉnh.
Bởi vậy, ông cho rằng “nhiều khi báo cáo bộ, ngành cắt giảm lớn nhưng chưa chắc đã đạt được mục tiêu.”
Đáng nói là tình trạng trùng lặp vẫn diễn ra. Ông tính toán, việc một mặt hàng chịu 2-3 bộ kiểm tra vẫn chiếm tới một nửa. Hoặc, có tình trạng, một mặt hàng bị 2-3 cục trong cùng 1 bộ kiểm tra. Ông cảnh báo, đây là vấn đề cần thay đổi nhanh chóng.
Đến Việt Nam phải như về nhà
Vấn đề khác được ông Cung nêu lên là hiện có khoảng 350 văn bản quy định về kiểm tra chuyên ngành. "Khi yêu cầu các bộ sửa thông tư liên quan thì các bộ nói rằng không sửa được vì đó là quy định trong luật thế nhưng họ lại không kiến nghị sửa luật," vị chuyên gia nói.
Vấn đề theo ông cần được nhìn một cách tổng thể hơn, không chỉ dừng lại ở rà soát như bấy lâu nay mà có thể phải sửa ngay từ luật. Tuy nhiên, trước mắt, khi chưa sửa được luật, ông cho rằng, với một số thông tư hiện doanh nghiệp kêu ca nhiều như kiểm dịch động vật, thực vật thì nên xem xét sửa đổi ngay.
Về phần mình, Bộ trưởng Bộ Tài chính đánh giá, số lượng hàng hóa phải kiểm tra chuyên ngành còn chiếm tỷ trọng lớn (năm 2017 là 19,4%). Ông cũng cho rằng, có tình trạng, văn bản quy định về quản lý và kiểm tra chuyên ngành nhiều, phạm vi quản lý và kiểm tra rộng, nhiều mặt hàng chưa có mã số HS, chưa có đầy đủ tiêu chuẩn.
Ông cũng chỉ ra tình trạng một số bộ đã bãi bỏ hoặc chuyển thời điểm kiểm tra mặt hàng từ trước thông quan sang sau thông quan song vẫn quy định doanh nghiệp phải nộp chứng từ cho cơ quan hải quan để thông quan hàng hóa.
Phát biểu chỉ đạo, Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh quan điểm, không dựa vào kiểm tra chuyên ngành để gây chậm trễ trong lưu thông hàng hóa. Thủ tướng đề nghị các cơ quan phấn đấu giảm tỉ lệ các lô hàng phải kiểm tra chuyên ngành xuống dưới 15% nhưng vẫn đảm bảo các yêu cầu về chống buôn lậu, gian lận thương mại, bảo vệ sức khỏe nhân dân.
Nhắc lại yêu cầu cắt giảm 50% danh mục hàng hóa phải kiểm tra chuyên ngành, người đứng đầu Chính phủ cũng chỉ đạo chấm dứt tình trạng có danh mục hàng hóa nhưng không có quy định về quy chuẩn, tiêu chuẩn hoặc tiêu chí, phương pháp kiểm tra.
Thủ tướng cũng cảnh báo tình trạng nói nhiều nhưng không hành động khiến doanh nghiệp mất nhiều thời gian, gây chậm trễ.
Thủ tướng đề nghị các bộ, ngành phải làm quyết liệt, liên tục để cải cách thủ tục hành chính. Các bộ, ngành được yêu cầu tiếp tục rà soát các văn bản quy phạm pháp luật về quản lý chuyên ngành theo hướng cắt giảm tối đa các mặt hàng không cần thiết phải kiểm tra trước khi thông quan.
“Việt Nam là nơi thực thi tốt cam kết quốc tế. Đến Việt Nam, người dân, doanh nghiệp đầu tư nước ngoài, khách du lịch có môi trường tốt nhất, thuận lợi nhất, mọi người thấy thoải mái, thuận lợi như về nhà của mình,” Thủ tướng bày tỏ mong muốn./.
Năm 2017, thời gian thông quan trực tiếp tại cửa khẩu của Việt Nam đối với hàng xuất khẩu giảm 3 giờ (từ 58 xuống 55 giờ); đối với hàng nhập khẩu giảm 6 giờ (từ 62 xuống 56 giờ).
Ước tính với trên 11 triệu tờ khai của năm 2017, doanh nghiệp tiết kiệm được trên 200 triệu USD cho thủ tục thông quan; tiết kiệm trên 16 triệu giờ lưu kho đối với hàng xuất khẩu (với 5,36 triệu tờ khai xuất khẩu) và trên 34 triệu giờ lưu kho bãi đối với hàng nhập khẩu (với 5,72 triệu tờ khai nhập khẩu).
