Hàng hóa được xếp tại cảng ở Thanh Đảo, tỉnh Sơn Đông, Trung Quốc ngày 30/4. (Ảnh: EPA-EFE/TTXVN)
Hãng tin AP nhận định rằng Trung Quốc đang đối mặt với những thách thức kinh tế to lớn hơn so với bản thân cuộc chiến thương mại hiện nay giữa nước này với Mỹ.
Ngay cả trước khi hai bên áp đòn trả đũa thuế quan với nhau, tăng trưởng của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới này đã được dự báo sẽ giảm xuống 6,5% trong năm 2018 này so với mức 6,8% trong năm 2017.
Tăng trưởng trong lĩnh vực bán lẻ, một bộ phận đóng góp cho nền kinh tế Trung Quốc lớn hơn so với hoạt động xuất khẩu, đã sụt giảm sâu hơn nữa so với dự kiến trong tháng Bảy vừa qua và gần tiệm cận ngưỡng thấp nhất trong vòng 14 năm qua.
Sản lượng của khối sản xuất và các lĩnh vực khác cũng ì ạch.
Bắc Kinh "ra tay" bằng cách nới lỏng kiểm soát đối với hoạt động cho vay và thúc đẩy chi tiêu chính phủ.
Các nhà phân tích kinh tế thuộc tập đoàn Nomura nhận định trong một báo cáo rằng nền kinh tế Trung Quốc sẽ trở nên tồi tệ hơn trước khi tốt lên. Còn giới cố vấn của Trump cho rằng điều này sẽ đem lại lợi thế cho Mỹ trong cuộc chiến thương mại hiện nay.
Thế nhưng, giới phân tích có quan điểm thân Trung Quốc lại "phản pháo" khi cho rằng Bắc Kinh sẽ làm tốt hơn so với những gì Mỹ có thể lầm tưởng.
Dưới đây là một vài luận điểm về điểm mạnh và điểm yếu của kinh tế Trung Quốc.
Sụt giảm kinh tế
Suy thoái kinh tế trong tháng Bảy vừa qua diễn ra đột ngột hơn mong muốn của giới hoạch định chính sách Trung Quốc, với sự sụt giảm sản lượng sản xuất và lợi nhuận doanh nghiệp.
Trong khi đó, đầu tư vào nhà máy và các các tài sản số định khác lại ở mức thấp nhất trong vòng 19 năm qua.
Nhu cầu của các nhà máy sản xuất thép của Trung Quốc sụt giảm đã khiến giá quặng sắt trên thị trường toàn cầu giảm 14% trong năm 2018 và 60% so với mức giá đỉnh điểm vào năm 2010.
Điều này đã làm tổn thương các nhà sản xuất thép của Australia và các nước khác.
Giới lãnh đạo Trung Quốc muốn chuyển đổi trọng tâm từ các con số tăng trưởng sang xóa đói giảm nghèo, sử dụng hiệu quả năng lượng và bảo vệ môi trường.
Tuy nhiên, Bắc Kinh lại cần phải giữ tốc độ tăng trưởng kinh tế ở mức trên 6% để đạt mục tiêu tăng gấp đôi thu nhập so với mức của năm 2010 từ nay đến năm 2020.
[Trung Quốc và Mỹ liệu có "xuống thang" trong cuộc chiến thương mại?]
Giá trị đồng nhân dân tệ đã giảm mạnh so với đồng đôla Mỹ. Điều này giúp ích cho các nhà xuất khẩu Trung Quốc song giới điều hành kinh tế lại lo ngại sẽ gây ra tình trạng thất thoát tiền tệ, khiến các công ty trong nước gặp khó khăn hơn trong quá trình vay vốn.
Cách đối phó của Trung Quốc
Chính phủ đã chỉ thị các ngân hàng Trung Quốc cần "nương tay" hơn trong hoạt động cho vay đối với các nhà xuất khẩu quy mô nhỏ vốn có thể bị tổn thương vì đòn thuế quan của Mỹ.
Đây là biện pháp tạm thời nhằm thực hiện những nỗ lực của chính phủ trong việc kiềm chế gia tăng nợ.
Trong một báo cáo, nhóm chuyên gia kinh tế của hãng dịch vụ tài chính toàn cầu UBS nhận định rằng Bắc Kinh coi "sự sụt giảm kinh tế là mối đe dọa lớn trước mắt."
Công nhân lắp ráp các bộ phận của máy bay Airbus A320 tại nhà máy ở Cáp Nhĩ Tân, thủ phủ tỉnh Hắc Long Giang, đông bắc Trung Quốc năm 2017. (Nguồn: EPA-EFE/TTXVN)
Chính phủ đang "bơm" tiền vào nền kinh tế với các kế hoạch đầu tư nhiều hơn vào hoạt động xây dựng cơ sở hạ tầng công như cầu đường.
Bắc Kinh cũng đã đẩy mạnh triển khai các kế hoạch nhằm nới lỏng những hạn chế đối với sở hữu nước ngoài trong lĩnh vực sản xuất ôtô, ngân hàng và bảo hiểm.
Tuy nhiên, những biện pháp này không nhằm hóa giải những gì mà Mỹ lâu nay phàn nàn về các kế hoạch của Trung Quốc nhằm thiết lập địa vị toàn cầu trong lĩnh vực robot, xe ôtô điện và các công nghệ khác mà Washington cho là vi phạm các cam kết của Bắc Kinh về thị trường mở và có thể hủy hoại vị trí thống soái về công nghiệp của Mỹ.
Thay vào đó, Trung Quốc đang nỗ lực giảm sự lệ thuộc vào các thị trường và công nghệ nước ngoài bằng cách thúc đẩy tiêu dùng nội địa và phát triển công nghiệp.
Thị trường chứng khoán sụp đổ
Trong khi thị trường chứng khoán phố Wall của Mỹ lập những kỷ lục mới thì thị trường chứng khoán Trung Quốc lại có hoạt động tồi tệ nhất trong thị trường chứng khoán toàn cầu năm 2018 này.
Sự sụt giảm lớn nhất được ghi nhận đối với cổ phiếu lĩnh vực bất động sản, xây dựng và các công ty khác bị ảnh hưởng nặng nề nhất bởi chính sách kiểm soát cho vay của Bắc Kinh.
Ví dụ, cổ phiếu của tập đoàn bất động sản Poly Real Estate Group, một trong những nhà phát triển lớn nhất của Trung Quốc, đã mất 40% giá trị trong năm nay.
Tác động thương mại
Xuất khẩu tháng Bảy của Trung Quốc sang Mỹ tăng 13,3% so với một năm trước đây bất chấp đòn thuế cao từ chính quyền Trump.
Giới chuyên gia nhận định rằng hoạt động xuất khẩu của Trung Quốc sẽ giảm nhẹ song chủ yếu là do nhu cầu toàn cầu giảm chứ không phải do các đòn thuế quan của Mỹ.
Các biện pháp thuế của chính quyền Trump nhắm vào các mặt hàng của Trung Quốc như thiết bị y tế và máy công nghiệp mà Washington cho rằng được hưởng lợi từ chính sách hỗ trợ không hợp lý.
Tuy nhiên, giới chức Mỹ lại cố gắng hạn chế đòn thương mại đối với người tiêu dùng bằng cách không đánh thuế vào mặt hàng điện thoại thông minh Apple và nhiều sản phẩm khác sản xuất ở Trung Quốc.
Tỷ trọng nhập khẩu của Mỹ chiếm khoảng 20% lượng hàng xuất khẩu của Trung Quốc. Các nhà xuất khẩu mặt hàng phụ kiện như găng tay phẫu thuật và túi cầm tay cho biết khách hàng Mỹ sẽ hủy đơn hàng.
Tuy nhiên, các nhà sản xuất hàng công nghệ cao như máy móc và thiết bị y tế cho biết họ không bị ảnh hưởng nhiều.
Giới lãnh đạo Trung Quốc đang khuyến khích xuất khẩu sang các thị trường khác, đặc biệt là châu Á và châu Phi. Đây sẽ là một thách thức bởi khách hàng khu vực này thường mua hàng giá rẻ hơn nhiều so với Mỹ.
Cho đến thời điểm này, các biện pháp đánh thuế cao của Mỹ có ít tác động đối với nền kinh tế Trung Quốc. Đợt 1 của đòn trừng phạt thuế của Mỹ có hiệu lực vào ngày 6/7 và Trump tuyên bố sẽ mở rộng áp thuế lên nhiều mặt hàng khác của Trung Quốc trị giá 250 tỷ USD.
Nếu mọi biện pháp thuế quan được áp dụng, thì Credit Suisse nhận định rằng tăng trưởng kinh tế Trung Quốc sẽ bị "bốc hơi" 0,2 điểm % trong năm 2018 và 1,9 điểm % trong năm 2019./.
