Tại cuộc tọa đàm "Giải pháp chống lún mặt đường và đường đầu cầu" được tổ chức vào chiều nay (15/7), đại diện các cơ quan chức năng và chuyên gia đã nhận định các nguyên nhân gây lún mặt đường và đường đầu cầu là do chất lượng các lớp bê tông nhựa mặt đường, xe quá tải, thiết kế thi công, điều kiện khai thác và thời tiết…
Các chuyên gia dự tòa đàm cho rằng tình trạng lún mặt đường và đường đầu cầu là vấn đề ‘nóng’ của ngành giao thông vận tải, cần sớm xác định rõ nguyên nhân và có hướng giải pháp xử lý triệt để. Theo ý kiến của các đơn vị chuyên môn, việc cần làm trước tiên là kiểm soát chặt tải trọng xe, ‘soi’ lại chất lượng nhựa đường nhập khẩu, công tác thiết kế và thi công.
Xe tải “phá” đường, nhựa đường nhập “thả nổi” Là cơ quan quản lý hệ thống Quốc lộ, ông Triệu Khắc Dũng, Phó Cục trưởng Cục Quản lý xây dựng Đường bộ (Tổng Cục Đường bộ Việt Nam, Bộ Giao thông Vận tải) nhìn nhận, vệt lún vệt bánh xe đã bắt đầu xuất hiện từ năm 2009, tuy nhiên, tình trạng này xuất hiện nhiều vào khoảng tháng 5, 6 vừa qua, sau đợt nắng nóng kéo dài tại khu vực miền Trung. Theo số liệu thống kê từ đầu năm nay trên Quốc lộ 1, đoạn đường từ Thanh Hóa đến Huế có 70km trên tổng số 620km gặp phải tình trạng lún theo vệt bánh xe. Đoạn từ Đà Nẵng đến Khánh Hoà có 90km trên tổng số 953km. Trên một số tuyến đường đèo, các vệt hằn lún chênh so với mặt đường từ 10 - 15cm. Về hiện tượng hằn lún mặt đường theo vệt bánh xe trên Quốc lộ 1, theo số liệu thống kê của Tổng cục Đường bộ, 13 - 15% trong số những đoạn tuyến này được thi công từ cách đây 10 năm, khi xuất hiện lún là đã đưa vào khai thác được 6 năm. Thời điểm lún nhiều nhất là những ngày nắng nóng dữ dội. Lý giải cho thực tế này, ông Dũng cho rằng, hiện tượng lún đường là do ảnh hưởng của thời tiết và lưu lượng xe quá tải trọng ở khu vực miền Trung là quá lớn. Dẫn chứng điều này, ông Dũng đưa ra con số, những năm gần đây, lưu lượng xe tải trọng nặng tăng nhanh. Tỷ lệ xe vượt tải quá mức 24 tấn chiếm 49%, 30 tấn chiếm 50%, 40 tấn chiếm 42% và 16% vượt hơn 2 lần mức cho phép, dẫn đến việc khó giữ ổn định cho kết cấu bê tông nhựa. Các nghiên cứu đã chỉ ra, 1 xe quá tải 2,5 lần gây áp lực xuống mặt đường tương đương 700 xe tải trọng bình thường. [“Giải phẫu” trồi, lún nền mặt đường tuyến Quốc lộ] Theo ông Lê Thanh Hà, Phó Cục Quản lý xây dựng và Chất lượng công trình giao thông (Bộ Giao thông Vận tải), lún vệt bánh xe trên đường là do thiết kế áo đường áp đặt 1 kết cấu cho mọi vùng miền, chưa kiểm soát tốt chất lượng vật liệu, chất lượng cốt liệu đá, cát bột đá, chất lượng sản xuất bê tông nhựa, quá trình khai thác; công tác giám sát chất lượng khi thi công nền, móng, mặt đường chưa thật tốt, nguồn vốn cho công tác bảo trì thiếu... “Thực tế cho thấy, chủ đầu tư và nhà thầu ổn thì chất lượng dự án ổn. Riêng về thiết kế, tới dây, các dự án tiếp theo sẽ phải được thiết kế các giải pháp kết cấu áo đường phù hợp với địa hình, thời tiết, vùng miền,” ông Hà cho biết. Với tư cách đơn vị tham gia thi công một số công trình với loại mặt đường nhựa, ông Đỗ Công Khái, Phó Tổng giám đốc Công ty Cổ phần đầu tư xây dựng 703 thừa nhận, trong quá trình thi công, nhà thầu được giám sát tuân thủ theo quy trình quy phạm, chất lượng cũng như tiến độ hoàn toàn phù hợp với quy định hiện hành nhưng tình trạng vệt lún vẫn xảy ra. Tuy nhiên, ông Khái cũng thẳng thắn nhìn nhận, các tuyến đường cần phải xem xét chất lượng nhựa đang sử dụng.
Cần xem xét chất lượng nhựa đường một số tuyến Quốc lộ. (Ảnh: Việt Hùng/Vietnam+)
Đề cập đến việc nền, móng, mặt đường bê tông nhựa có đảm bảo chất lượng, ông Khái cho rằng, hầu hết đường lún do xảy ra do hỗn hợp bê tông nhựa không còn phù hợp với các công trình giao thông hiện hành và phải xem xét sử dụng nhựa đầu cầu bằng vật liệu polime. Chỉ ra việc quản lý nhập khẩu nhựa đường còn nhiều khó khăn, theo ông Dũng, cách đây chục năm, khi có lô nhựa nhập về, Bộ Giao thông Vận tải phối hợp với Hải quan xem xét lấy mẫu và kiểm soát rất kỹ. Còn hiện tại, Bộ Giao thông chỉ biết tin vào chứng chỉ mà nhà cung cấp nhập nhựa mang về. “Điều đáng lo ngại là không có cơ quan đơn vị nào được giao kiểm soát chất lượng nhựa nhập khẩu. Hơn nữa, việc kiểm soát chất lượng nhựa, nguồn gốc, xuất xứ nhựa đường gặp khó khăn do các nhà cung cấp thường nhập khẩu nhựa có nguồn gốc khác nhau và lưu chung vào bồn chứa tại kho, cảng; công tác thí nghiệm xác định các chỉ tiêu cơ lý của nhựa để kiểm soát chất lượng cũng không được thực hiện đầy đủ, thường chỉ căn cứ vào chứng chỉ của nhà sản xuất,” ông Dũng chỉ ra bất cập. Bên cạnh đó, ông Dũng cũng cho rằng, vật liệu mỏ đá, phụ gia, bột đá trong quá trình chế tạo cũng ảnh hưởng đến chất lượng bê tông nhựa. Ngoài ra, vị Phó Cục trưởng Cục Quản lý xây dựng Đường bộ, Tổng Cục Đường bộ cũng đặt ra câu hỏi khi mặt đường mới đưa vào khai thác đã xuống cấp cũng cần phải đặt câu hỏi với đơn vị tư vấn giám sát đã kiểm soát chặt chẽ việc tuân thủ quy trình, quy phạm của nhà thầu thi công đã đảm bảo chất lượng hay chưa? “Tuy nhiên, ở thời điểm này chưa thể chỉ rõ cụ thể nguyên nhân nào nhưng trong các đợt khảo sát, chúng tôi đã tiến hành lấy một số mẫu ở những đoạn hư hỏng để thí nghiệm. Có những chỗ chỉ ra thiết kế về mẫu chưa đạt, nhưng cũng có những vị trí độ chặt khi lu lèn chưa đạt yêu cầu,” ông Dũng khẳng định. Kiểm soát chặt nhựa đường, thi công Nhằm khắc phục triệt để hiện tượng trồi, sụt lún nền mặt đường, đại diện các cơ quan chức năng trong ngành giao thông và chuyên gia đã đưa ra nhiều giải pháp trong đó nhấn mạnh đến việc kiểm soát chặt chẽ tải trọng xe, chất lượng nhựa đường và công tác thi công, thiết kế. Theo ông Nguyễn Ngọc Long, Phó Chủ tịch Hội Khoa học kỹ thuật Cầu đường Việt Nam, hằn lún mặt đường theo vệt bánh xe và lún đường đầu cầu là vấn đề “nóng” của ngành giao thông và cần sớm xác định rõ nguyên nhân và có hướng giải pháp xử lý triệt để trong đó liên quan nhiều đến các vấn đề về vật liệu, công nghệ sản xuất chế tạo thi công. “Bộ Giao thông cần có những nghiên cứu, trong đó quan trọng nhất là phải cụ thể hóa bằng các văn bản quy phạm pháp luật, quy chuẩn, tiêu chuẩn,” ông Long kiến nghị. Ngoài ra, ông Long cũng đưa ra kinh nghiệm thực tiễn những cơ sở bên Nhật Bản để nghiên cứu về kết cấu bê tông nhựa mới. “Các đơn vị đều có trạm thí nghiệm đặc biệt, thiết kế nhiều mẫu, trải trên một số đoạn đường, bố trí xe tải chở đúng tải trọng cứ chạy đi chạy lại. Từ lý thuyết, họ kết luận chỗ này làm thế nào. Chúng ta chưa làm được như vậy,” ông Long cho hay. Liên quan đến việc kiểm soát chặt chẽ về nguồn gốc, xuất xứ các sản phẩm nhựa đường phục vụ cho sản xuất bê tông nhựa trong phạm vi cả nước, ông Nguyễn Tuấn Huynh, Phó Tổng Giám đốc Tổng Công ty xây dựng Công trình giao thông 4 (Cienco 4) cho biết, lúc nhập về, ngoài chứng chỉ của nhà cung cấp, qua kiểm tra thực tế đều đạt nhưng chỉ tức thời lúc đó, còn sau này thì không thể thẩm định được. “Nhưng đúng là nhựa bây giờ có rất nhiều nguồn gốc, ngoài tầm kiểm soát của nhà thầu,” ông Huynh thừa nhận. Đề cập về nguồn gốc nhựa, vị Phó Tổng Giám đốc Cienco 4 rất mong muốn Bộ Giao thông và các ban ngành liên quan vào cuộc sớm, kiểm soát chặt chất lượng nhựa. Ông Lê Thanh Hà, Phó Cục trưởng Cục Quản lý chất lượng công trình giao thông cho rằng, trước mắt, Bộ Giao thông yêu cầu Ban Quản lý chỉ đạo các đơn vị thi công sửa chữa ngay các đoạn trồi, lún bằng chính kinh phí của nhà thầu, đảm bảo bằng được các điều kiện theo quy định và đảm bảo êm thuận đường. “Cục giao cho 1 đơn vị có năng lực là Viện Khoa học công nghệ Giao thông Vận tải để kiểm định phúc tra với các công trình hư hỏng. Cục sẽ quản lý hồ sơ kiểm định, xác định nguyên nhân, cần thiết thì đình chỉ thi công và có các chế tài về tài chính cũng như các biện pháp nhằm đảm bảo chất lượng công trình,” ông Hà bày tỏ quan điểm. Song song với các giải pháp trên, ông Hà cũng nhấn mạnh đến trách nhiệm của nhà đầu tư, Ban Quản lý dự án khi để xảy ra các hiện tượng này phải được làm rõ đồng thời phải kiểm soát đầu vào vật liệu đúng theo các quy định và chỉ dẫn kỹ thuật; kiểm soát chặt chẽ chất lượng thí nghiệm tại các dự án, không để tồn tại các vấn đề như hiện nay. Bên cạnh đó, các cơ quan phải kiểm soát tải trọng xe bằng các giải pháp tổng thể và có các nghiên cứu cụ thể hóa được tác động của hiện tượng quá tải tới tuổi thọ của mặt đường. “Cục sẽ tham mưu để Bộ Giao thông có các văn bản gửi Bộ Công an, Công thương, Tổng cục Hải quan yêu cầu hướng dẫn việc quản lý chất lượng vật liệu đầu vào, từ mỏ vật liệu, nhập khẩu nhựa đường...,” ông Hà nói./.
Việt Hùng (Vietnam+)
