Theo phóng viên TTXVN tại Brussels, Hội đồng châu Âu đã chính thức phê chuẩn Chương trình Công nghiệp Quốc phòng châu Âu (EDIP), đưa chương trình vào giai đoạn triển khai thực tế sau khi hoàn tất toàn bộ quy trình lập pháp.
Đây được xem là cột mốc quan trọng trong nỗ lực tăng cường khả năng sẵn sàng quốc phòng của Liên minh châu Âu (EU), đồng thời tạo dựng một nền công nghiệp quốc phòng vững mạnh và có khả năng phản ứng nhanh trước các thách thức an ninh khu vực.
EDIP được thiết kế như nền tảng tổng thể giúp các quốc gia thành viên phối hợp chặt chẽ hơn trong mua sắm chung, sản xuất, cũng như hiện đại hóa năng lực quốc phòng. Mục tiêu trọng tâm là giảm sự phụ thuộc vào nguồn cung bên ngoài, đảm bảo chuỗi cung ứng ổn định và tăng khả năng tự chủ chiến lược của EU.
Theo kế hoạch, chương trình sẽ cung cấp 1,5 tỷ euro (hơn 1,7 tỷ USD) cho giai đoạn 2025-2027, trong đó 300 triệu euro được phân bổ cho Công cụ Hỗ trợ Ukraine - cơ chế nhằm hỗ trợ hiện đại hóa ngành công nghiệp quốc phòng Ukraine và từng bước hội nhập vào hệ sinh thái công nghiệp của châu Âu.
Một điểm nổi bật của EDIP là cơ chế thúc đẩy mua sắm tập thể.
Thông qua các khoản tài trợ của EU, ít nhất 3 quốc gia - trong đó tối thiểu 2 quốc gia phải là thành viên EU - có thể phối hợp trong các đơn hàng chung nhằm giảm chi phí, tối ưu hiệu quả và tránh chồng chéo.
Đồng thời, chương trình tạo điều kiện hình thành các “nhóm sẵn sàng công nghiệp quốc phòng,” giúp Liên minh có thể phản ứng nhanh hơn trong trường hợp khẩn cấp.
Bên cạnh đó, chương trình hỗ trợ phát triển các “Dự án quan tâm chung của châu Âu,” hướng tới xây dựng năng lực quân sự phù hợp với lợi ích chiến lược của toàn EU.
Các hoạt động nâng cao năng lực sản xuất cũng được tài trợ, đặc biệt là đối với những sản phẩm quốc phòng then chốt. Bên cạnh các tập đoàn lớn, EDIP dành sự quan tâm đáng kể cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ, doanh nghiệp quy mô trung bình và công ty khởi nghiệp, những tác nhân giữ vai trò đổi mới công nghệ trong ngành.
Để đảm bảo tính bền vững và an toàn của chuỗi cung ứng, văn bản quy định một giới hạn chặt chẽ: linh kiện có nguồn gốc ngoài EU và các quốc gia được liên kết không được phép vượt quá 35% tổng giá trị linh kiện của sản phẩm cuối cùng.
Đối với Công cụ Hỗ trợ Ukraine, linh kiện của Ukraine được tính như nguồn nội khối. Đồng thời, chương trình cấm hoàn toàn việc sử dụng linh kiện từ các quốc gia đi ngược lại lợi ích an ninh và quốc phòng của châu Âu.
Quy định này được nhìn nhận là biện pháp phòng vệ chiến lược, giảm rủi ro địa chính trị và bảo đảm tính liên tục trong chuỗi cung ứng quốc phòng.
Một khuôn khổ an ninh nguồn cung cấp ở cấp độ EU cũng được thiết lập, nhằm tăng khả năng chống chịu trước khủng hoảng và cải thiện tốc độ phản ứng của toàn khối. Văn bản chính thức sẽ được ký ngày 17/12 tới và có hiệu lực ngay sau khi được công bố trên Công báo EU.
EDIP được Ủy ban châu Âu (EC) đệ trình ngày 5/3/2024, kết hợp và mở rộng hai công cụ hiện có là EDIRPA (khuyến khích mua sắm chung) và ASAP (tăng năng lực sản xuất), nhằm tạo ra một cơ chế ổn định hơn, dài hạn hơn thay vì các biện pháp ngắn hạn như trước đây.
Sau khi Nghị viện châu Âu thông qua vào ngày 25/11 vừa qua, quyết định phê duyệt của Hội đồng đã chính thức mở đường cho việc triển khai chương trình, thể hiện nỗ lực tập thể của EU trong xây dựng một nền quốc phòng mạnh, linh hoạt và có khả năng bảo vệ lợi ích chung của toàn khối./.