Giám đốc tạm quyền của CIA Michael Morell vừa lên tiếng cho rằng tác phẩm “Zero Dark Thirty” nói về cuộc săn lùng Osama bin Laden đã phóng đại tầm quan trọng của những thông tin lấy được từ việc tra khảo tù nhân dã man.
Tác phẩm này do nữ đạo diễn từng đoạt giải Oscar Kathryn Bigelow đảm nhiệm và nói về cuộc tìm kiếm trùm khủng bố al-Qaeda kéo dài suốt một thập kỷ của chính phủ Mỹ kể từ sau thảm họa 11/9/2001. Vào hồi đầu tháng Năm 2011, Bin Laden đã bị biệt đội SEAL của Mỹ phát hiện và tiêu diệt khi đang ẩn náu tại Abbottabad, Pakistan.
Trong “Zero Dark Thirty,” có một cảnh quân nhân Mỹ dùng thủ pháp tra khảo bằng cách trấn nước – hành động được nhiều tổ chức nhân quyền xem như tra tấn – để ép buộc tù nhân khai ra một thông tin. Sau đó thông tin này đã trở thành rất quan trọng trong việc tìm ra bin Laden.
Giám đốc tạm quyền CIA là Morell đã gửi thông cáo tới AFP hôm 22/12: “Bộ phim ‘Zero Dark Thirty’ đã tạo ra một ấn tượng mạnh mẽ khi cho rằng những phương pháp tra khảo trước đây chúng tôi từng dùng là chìa khóa trong việc tìm ra bin Laden. Điều này là hoàn toàn sai lầm.”
Theo Morell, nhiều nguồn tin đến từ những tù nhân nhờ tra khảo, song đó không phải tất cả bởi còn rất nhiều nguồn khác nữa. Ông cũng khẳng định rằng “nhiều nguồn trí tuệ tuyệt vời” đã giúp cho các chuyên gia phân tích của CIA tìm ra được nơi lẩn trốn của bin Laden ở Abbottabad.
Những biện pháp tra tấn gây tranh cãi trên đã chính thức bị Tổng thống Obama cấm sử dụng kể từ năm 2009. Morell cho biết rằng: “Những thủ thuật tra khảo trên là cách nhanh và hiệu quả nhất để khai thác thông tin từ tù nhân, và như bộ phim này cho thấy rằng đây là một vấn đề gây tranh cãi và mãi sẽ không thể được hoàn toàn giải quyết.” Morell hiện được coi như ứng cử viên hàng đầu cho vị trí giám đốc chính thức của CIA, khi mà giám đốc David Petreaus đã phải từ chức trước đó do bê bối tình ái.
Thông điệp từ phía Morell đã nhận được sự ủng hộ lớn từ ba thượng nghị sỹ Mỹ, bao gồm cả cựu ứng viên tổng thống John McCain – người cũng từng là tù nhân trong cuộc chiến tranh Việt Nam.
Ông McCain đã gửi một bức thư tới giám đốc của hãng phim Sony Pictures cùng hai nghị sỹ đảng Dân Chủ Feinstein và Carl Levin, trong đó viết rằng “rõ ràng bộ phim cho thấy các biện pháp tra tấn của CIA là hiệu quả.”
“Song chúng tôi đã xem lại các báo cáo của CIA và nhận ra điều này là sai lầm. Chúng tôi tin rằng vai trò của việc tra tấn trong cuộc truy tìm bin Laden không phải được dựa trên sự thật mà chỉ là ngôn ngữ giả tưởng của điện ảnh khiến bộ phim hấp dẫn hơn.”
Tuy nhiên, bản thân một số điệp viên CIA lại khẳng định rằng có nhiều tù nhân đã bị tra tấn trong quá trình tìm ra bin Laden. Theo nhân viên Jose Rodriguez tiết lộ với tờ Washington Post hồi tháng Tư thì “nhiều tù nhân cứng đầu đã phải đồng ý tiết lộ một phần những gì họ biết sau khi phải trải qua những biện pháp tra khảo bất hợp pháp.”
Cựu giám đốc CIA Michael Hayden cũng từng viết trên tờ Wall Street Journal hồi tháng 6/2011 rằng “một nguồn tin quan trọng” về nơi ở của bin Laden đã “đến từ ba tù nhân của CIA và tất cả bọn họ đều đã bị áp dụng những biện pháp tra khảo.”
Dù cho CIA đã đồng ý hợp tác với đạo diễn Bigelow để làm ra bộ phim, song Morell vẫn cho rằng “tác phẩm này không phản ánh sự thực nhiều như chính nó tự tuyên bố và có nhiều biện pháp nghệ thuật được thêm thắt. Giống như nhiều dự án giải trí mà chúng tôi cộng tác cùng các hãng phim, CIA không thể kiểm soát được sản phẩm cuối cùng.”./.
Tác phẩm này do nữ đạo diễn từng đoạt giải Oscar Kathryn Bigelow đảm nhiệm và nói về cuộc tìm kiếm trùm khủng bố al-Qaeda kéo dài suốt một thập kỷ của chính phủ Mỹ kể từ sau thảm họa 11/9/2001. Vào hồi đầu tháng Năm 2011, Bin Laden đã bị biệt đội SEAL của Mỹ phát hiện và tiêu diệt khi đang ẩn náu tại Abbottabad, Pakistan.
Trong “Zero Dark Thirty,” có một cảnh quân nhân Mỹ dùng thủ pháp tra khảo bằng cách trấn nước – hành động được nhiều tổ chức nhân quyền xem như tra tấn – để ép buộc tù nhân khai ra một thông tin. Sau đó thông tin này đã trở thành rất quan trọng trong việc tìm ra bin Laden.
Giám đốc tạm quyền CIA là Morell đã gửi thông cáo tới AFP hôm 22/12: “Bộ phim ‘Zero Dark Thirty’ đã tạo ra một ấn tượng mạnh mẽ khi cho rằng những phương pháp tra khảo trước đây chúng tôi từng dùng là chìa khóa trong việc tìm ra bin Laden. Điều này là hoàn toàn sai lầm.”
Theo Morell, nhiều nguồn tin đến từ những tù nhân nhờ tra khảo, song đó không phải tất cả bởi còn rất nhiều nguồn khác nữa. Ông cũng khẳng định rằng “nhiều nguồn trí tuệ tuyệt vời” đã giúp cho các chuyên gia phân tích của CIA tìm ra được nơi lẩn trốn của bin Laden ở Abbottabad.
Những biện pháp tra tấn gây tranh cãi trên đã chính thức bị Tổng thống Obama cấm sử dụng kể từ năm 2009. Morell cho biết rằng: “Những thủ thuật tra khảo trên là cách nhanh và hiệu quả nhất để khai thác thông tin từ tù nhân, và như bộ phim này cho thấy rằng đây là một vấn đề gây tranh cãi và mãi sẽ không thể được hoàn toàn giải quyết.” Morell hiện được coi như ứng cử viên hàng đầu cho vị trí giám đốc chính thức của CIA, khi mà giám đốc David Petreaus đã phải từ chức trước đó do bê bối tình ái.
Thông điệp từ phía Morell đã nhận được sự ủng hộ lớn từ ba thượng nghị sỹ Mỹ, bao gồm cả cựu ứng viên tổng thống John McCain – người cũng từng là tù nhân trong cuộc chiến tranh Việt Nam.
Ông McCain đã gửi một bức thư tới giám đốc của hãng phim Sony Pictures cùng hai nghị sỹ đảng Dân Chủ Feinstein và Carl Levin, trong đó viết rằng “rõ ràng bộ phim cho thấy các biện pháp tra tấn của CIA là hiệu quả.”
“Song chúng tôi đã xem lại các báo cáo của CIA và nhận ra điều này là sai lầm. Chúng tôi tin rằng vai trò của việc tra tấn trong cuộc truy tìm bin Laden không phải được dựa trên sự thật mà chỉ là ngôn ngữ giả tưởng của điện ảnh khiến bộ phim hấp dẫn hơn.”
Tuy nhiên, bản thân một số điệp viên CIA lại khẳng định rằng có nhiều tù nhân đã bị tra tấn trong quá trình tìm ra bin Laden. Theo nhân viên Jose Rodriguez tiết lộ với tờ Washington Post hồi tháng Tư thì “nhiều tù nhân cứng đầu đã phải đồng ý tiết lộ một phần những gì họ biết sau khi phải trải qua những biện pháp tra khảo bất hợp pháp.”
Cựu giám đốc CIA Michael Hayden cũng từng viết trên tờ Wall Street Journal hồi tháng 6/2011 rằng “một nguồn tin quan trọng” về nơi ở của bin Laden đã “đến từ ba tù nhân của CIA và tất cả bọn họ đều đã bị áp dụng những biện pháp tra khảo.”
Dù cho CIA đã đồng ý hợp tác với đạo diễn Bigelow để làm ra bộ phim, song Morell vẫn cho rằng “tác phẩm này không phản ánh sự thực nhiều như chính nó tự tuyên bố và có nhiều biện pháp nghệ thuật được thêm thắt. Giống như nhiều dự án giải trí mà chúng tôi cộng tác cùng các hãng phim, CIA không thể kiểm soát được sản phẩm cuối cùng.”./.
Quốc Thịnh (Vietnam+)
