Ngày 7/5, Ủy ban Tư pháp Hạ viện Mỹ đã biểu quyết ủng hộ dự luật chấm dứt chương trình do thám hàng loạt của Cơ quan an ninh quốc gia Mỹ (NSA).
Đây được xem là nỗ lực mạnh mẽ của hai đảng Cộng hòa và Dân chủ nhằm chấm dứt hoạt động đã đẩy nước Mỹ rơi vào vụ bê bối ngoại giao lớn.
Dự thảo Đạo luật Tự do Mỹ sẽ cấm toàn bộ các hoạt động do thám điện thoại của NSA, gồm việc thu thập các số đã gọi, thời gian và độ dài các cuộc gọi.
Dự thảo cũng yêu cầu Tòa án giám sát tình báo đối ngoại (FISA), một cơ quan mật, chỉ cấp giấy phép dựa trên sự giải thích rõ ràng của cơ quan tình báo đối với các trường hợp tình nghi cần theo dõi điện thoại, hoặc trong trường hợp có liên quan đến một cuộc điều tra đang được tiến hành.
Dự thảo cũng đề nghị lập ủy ban gồm các chuyên gia pháp lý để đảm bảo FISA sẽ tuân thủ các quyền riêng tư và quyền hiến định, đồng thời cho phép các công ty viễn thông quyền công bố nhiều thông tin hơn liên quan đến các yêu cầu cung cấp dữ liệu của chính phủ. Động thái này được đánh giá sẽ làm tăng tính minh bạch của FISA.
Nghị sỹ đảng Cộng hòa Jim Sensenbrener nhận định việc Ủy ban Tư pháp Hạ viện ủng hộ dự luật trên đã thể hiện rõ ràng quan điểm của Quốc hội không tán thành hoạt động do thám điện thoại trên diện rộng.
Trước đó, ông Sensenbrener cũng là tác giả của Đạo luật yêu nước được Quốc hội thông qua ngay sau sự kiện 11/9/2001, trao cho các cơ quan tình báo quyền hạn rộng hơn trong việc thu thập thông tin tình báo.
Tuy nhiên, ông Sensenbrener cho rằng chính phủ đã áp dụng sai Đạo luật yêu nước khi đi quá giới hạn, vi phạm quyền riêng tư của hàng triệu người Mỹ không bị tình nghi hoặc không có liên hệ với các hoạt động khủng bố.
Thông báo chung của Ủy ban Tư pháp Hạ viện kêu gọi Hạ viện và Thượng viện sớm thông qua dự thảo Đạo luật Tự do Mỹ để có thể khôi phục lòng tin của người dân về cách thức giới tình báo thu thập thông tin và bảo vệ quyền riêng tư của tất cả người dân Mỹ.
Chủ tịch Ủy ban Tư pháp Thượng viện, Thượng nghị sỹ Patrick Leahy, gọi động thái của Ủy ban Tư pháp Hạ viên là "lịch sử" và cho biết Ủy ban Tư pháp Thượng viện sẽ xem xét dự luật trong mùa Hè này. Dự kiến, một ủy ban khác của Hạ viện cũng sẽ biểu quyết về dự luật trong ngày 8/5.
Tuy nhiên, giới phân tích cho rằng dự luật này sẽ vấp phải rào cản trước khi được thông qua thành luật, trong đó có việc phải nhận được sự ủng hộ của đa số nghị sỹ tại cả hai viện Quốc hội.
Bên cạnh đó, mặc dù hai ủy ban của lưỡng viện Quốc hội đều nói rằng dự luật phù hợp với các ưu tiên của chính quyền Tổng thống Barack Obama, song cho đến nay Nhà Trắng vẫn chưa cho biết sẽ tán thành hay phản đối dự luật trên./.
