Triển lãm quân sự quốc tế tại Kielce ngày 4/9. (Ảnh minh họa: AFP/TTXVN) Đã có thêm 8 quốc gia nộp hồ sơ phê chuẩn Hiệp ước Buôn bán vũ khí của Liên hợp quốc (UNATT), nâng tổng số nước phê chuẩn lên 53 trên tổng số 120 quốc gia đã ký nhằm kiểm soát ngành công nghiệp trị giá hàng tỷ USD này.
Như vậy, với số lượng quốc gia thành viên thông qua UNATT vượt quá con số 50, văn kiện này sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 24/12 tới.
Theo thông báo ngày 25/9 của Liên hợp quốc, các nước mới phê chuẩn UNATT gồm Argentina, Bahamas, Bosnia, Cộng hòa Séc, Bồ Đào Nha, Saint Lucia, Senegal và Uruguay.
Tổng thư ký Liên hợp quốc Ban Ki-moon đã hoan nghênh quyết định thông qua UNATT của 8 nước trên vì đã giúp mở đường cho văn kiện chính thức có hiệu lực vào cuối năm nay.
Liên minh châu Âu (EU), với tất cả các quốc gia thành viên đều đã phê chuẩn UNATT, cũng lên tiếng hoan nghênh, đồng thời kêu gọi các nước chưa ký hoặc phê chuẩn khẩn trương tham gia để nâng cao hiệu quả thực thi hiệp ước.
UNATT được thông qua tại Đại hội đồng Liên hợp quốc ngày 2/4/2013, đánh dấu việc lần đầu tiên thế giới có một hiệp ước đặt ra những nguyên tắc toàn cầu đối với việc chuyển giao và sử dụng vũ khí nhằm đảm bảo tính minh bạch và bảo vệ nhân quyền trong hoạt động buôn bán vũ khí thông thường.
UNATT yêu cầu các quốc gia thiết lập cơ chế kiểm soát cấp nhà nước đối với hoạt động xuất khẩu vũ khí. Theo đó, những nước thông qua hiệp ước phải có trách nhiệm đảm bảo các hợp đồng vũ khí không vi phạm các lệnh cấm vận quốc tế, luật nhân quyền hay có nguy cơ để vũ khí rơi vào tay các nhóm khủng bố hoặc tội phạm.
UNATT được áp dụng đối với các chủng loại xe tăng, xe bọc thép, pháo hạng nặng, máy bay chiến đấu, trực thăng tấn công, tàu chiến, tên lửa, các hệ thống phóng tên lửa và các loại vũ khí hạt nhân khác. Sự ra đời của UNATT còn nhằm hạn chế các thương vụ buôn bán vũ khí bất hợp pháp trên thế giới, có doanh thu ước tính từ 60-85 tỷ USD.
Mexico - quốc gia chứng kiến ngày càng nhiều các vụ bạo lực liên quan đến súng đạn, là một trong những nước tham gia UNATT sớm nhất. Mới đây, quốc gia Bắc Trung Mỹ này đã tổ chức một hội nghị quốc tế về việc thực thi các điều khoản của hiệp ước.
Tuy nhiên, bên cạnh những nước tích cực như Mexico thì vẫn còn nhiều cường quốc chưa phê chuẩn UNATT, trong số này phải kể đến Mỹ. Mỹ là quốc gia sản xuất vũ khí lớn nhất thế giới nhưng hiện mới chỉ ký kết tham gia mà chưa phê chuẩn.
Một số quốc gia có nền công nghiệp vũ khí phát triển khác như Nga, Trung Quốc và Ấn Độ còn bỏ phiếu trắng tại cuộc họp thông qua văn kiện trên. Trong khi đó 3 nước phản đối UNATT là Iran, Triều Tiên và Syria.
Theo thống kê, mỗi năm thế giới có hơn 520.000 người thiệt mạng do bạo lực vũ trang và hàng triệu người rơi vào thảm kịch do vũ khí lọt vào tay các phần tử cực đoan, khủng bố.../.
