Khi lên phương án khai thác, các doanh nghiệp đều cam kết sẽ hoàn trả lại mặt bằng sản xuất nông nghiệp sau khi khai thác xong để người dân ở huyện Na Rì, tỉnh Bắc Kạn có thể canh tác tiếp trên diện tích cũ.
Đồng thời, các doanh nghiệp sẽ phủ một lớp đất màu từ 20-30cm lên bề mặt diện tích đất và thi công hoàn trả dòng suối, đảm bảo nguồn nước cung cấp cho sản xuất nông nghiệp... Thế nhưng, tất cả vẫn chỉ là lời hứa.
Quy định rõ ràng là vậy nhưng ở huyện Na Rì, sau khi khai thác xong, nhiều điểm mỏ khai thác vàng hiện vẫn chỏng chơ đất đá, hố sâu ngập nước ngổn ngang. Hàng trăm ha đất nông nghiệp của người dân coi như mất trắng.
Theo tính toán của cơ quan chuyên môn, để san lấp trả lại hiện trạng ban đầu của mỏ vàng Tốc Lù cần không dưới 5 tỷ đồng. Đây là số tiền không nhỏ đối với địa phương còn khó khăn như huyện Na Rì.
Theo các đề án cấp phép mỏ, cả bốn mỏ vàng trên địa bàn huyện Na Rì là mỏ vàng Tân An, Khu chợ cũ, Ao Tây và mỏ vàng Tốc Lù đều đã hết thời gian khai thác. Thời hạn hoàn thổ đã hết từ hơn một năm nay nhưng cả bốn mỏ vàng đều chưa hoàn thành việc hoàn thổ.
Mỏ vàng Bản Giang được Ủy ban Nhân dân tỉnh Bắc Kạn cấp phép khai thác cho Công ty Cổ phần An Thịnh từ cuối tháng 9/2008. Theo Giấy phép được cấp, Mỏ vàng Bản Giang sẽ được khai thác trong vòng 17 tháng, với công suất khai thác là 52.000m3 quặng/năm, tương ứng với khoảng 30kg vàng/năm.
Trước khi bàn giao cho Công ty Cổ phần An Thịnh, toàn bộ 11,27ha đất thuộc Mỏ vàng Bản Giang là đất soi bãi trồng lúa, ngô và cây màu hàng năm của các hộ dân thuộc hai thôn Bản Giang và Bàn Xả, xã Lương Thượng, huyện Na Rì.
Theo phương án hoàn thổ, tháng 3/2010, Công ty Cổ phần An Thịnh phải bàn giao đất sản xuất cho địa phương. Tuy nhiên, đến ngày 31/5 vừa qua, Sở Tài Nguyên và Môi trường tỉnh Bắc Kạn, phối hợp với Ủy ban Nhân dân huyện Na Rì và Ủy ban Nhân dân xã Lương Thượng mới tiến hành nghiệm thu công tác đóng của mỏ vàng trên.
Bản nghiệm thu ngày 31/5 vừa qua của đoàn kiểm tra đã ghi công ty đã san lấp hoàn thổ toàn bộ diện tích 11,27ha, rải đất màu trên toàn bộ diện tích san lấp; đào suối từ Khuổi Lịa ra sông Bắc Giang... Đoàn kiểm tra kết luận, Công ty cổ phần An Thịnh đã thực hiện đóng cửa mỏ theo đúng đề án đã được phê duyệt, khối lượng thi công đạt yêu cầu; thống nhất nghiệm thu công trình đóng cửa mỏ vàng Bản Giang, giao cho Ủy ban Nhân dân xã Lương Thượng quản lý và bảo vệ diện tích đã hoàn thổ.
Tuy nhiên, theo ghi nhận của phóng viên, ngày 12/8 vừa qua, toàn bộ diện tích đất được nghiệm thu theo biên bản nêu trên vẫn ngổn ngang sỏi đá, hố đào ngập nước. Máy xúc, máy ủi và công nhân vẫn tiếp tục đào bới, san lấp. Khi được hỏi về sự trái ngược giữa biên bản nghiệm thu với thực tế hoàn thổ, ông Nguyễn Duy Cầu, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân xã Lượng Thượng cho biết do lần đầu tiếp cận nên không nêu được hết ý của văn bản, thủ tục gẫy góc. Vì vậy sau khi nghiệm thu xong, mặt bằng vẫn còn lẫn lộn đất đá...” (?).
Theo tính toán, để hoàn thổ có thể tốn tới hàng tỷ đồng, địa phương, không được hưởng lợi gì từ các doanh nghiệp, trong khi người dân lại không có đất để canh tác, trồng trọt.
Anh Lương Văn Quế ở Bản Giang, xã Lương Thượng bức xúc nói: "Chúng tôi được biết mặt bằng thi công đã bàn giao cho xã quản lý nhưng đất toàn sỏi đá không trồng được gì. Thậm chí, họ vẫn đào bới khai thác cả ngày lẫn đêm, có lúc làm đêm, có lúc làm ngày, hoặc cũng có khi nghỉ gần một tuần không thấy làm rồi lại quay lại."
Nhà ngay sát diện tích đất bị khai thác vàng, ông Lương Văn Piang, dân tộc Tày, 80 tuổi nói: "Chúng tôi rất bức xúc vì thấy các công ty làm đi làm lại nhiều năm nay mà không thấy dừng. Đất sản xuất mất không trồng trọt được, đêm ngày máy móc ầm ỹ chạy liên tục gây ảnh hưởng đến cuộc sống của các hộ trong thôn, nhất là những người già như chúng tôi."
Mỏ vàng Tốc Lù, xã Kim Hỷ, huyện Na Rì do Công ty cổ phần Tấn Thành quản lý thậm chí còn không tiến hành san lấp trong việc hoàn thổ. Đến thời điểm này, hàng nghìn khối đất đá vẫn ngổn ngang tại khai trường, doanh nghiệp bỏ đi đã lâu, nhưng người dân vẫn không có đất để sản xuất nông nghiệp.
Anh Đinh Duy Hùng, người dân ở thôn Kim Vân, xã Kim Hỷ huyện Na Rì cho biết diện tích đất này trước đây nông dân vẫn dùng để trồng ngô, trồng lúa. Khi công ty khai thác vàng vào thuê đất của dân cũng hứa sẽ hoàn suối hoàn thổ sau khi khai thác. Nhưng thực tế là khai thác xong họ bỏ đi mà không hề làm gì cả. Để lại hàng đống đất sỏi khiến nông dân không thể canh tác trên đất này được nữa. Bà con nơi đây rất bức xúc và mong muốn cấp trên xuống can thiệp để trả lại đất nông nghiệp cho người dân./.
Đồng thời, các doanh nghiệp sẽ phủ một lớp đất màu từ 20-30cm lên bề mặt diện tích đất và thi công hoàn trả dòng suối, đảm bảo nguồn nước cung cấp cho sản xuất nông nghiệp... Thế nhưng, tất cả vẫn chỉ là lời hứa.
Quy định rõ ràng là vậy nhưng ở huyện Na Rì, sau khi khai thác xong, nhiều điểm mỏ khai thác vàng hiện vẫn chỏng chơ đất đá, hố sâu ngập nước ngổn ngang. Hàng trăm ha đất nông nghiệp của người dân coi như mất trắng.
Theo tính toán của cơ quan chuyên môn, để san lấp trả lại hiện trạng ban đầu của mỏ vàng Tốc Lù cần không dưới 5 tỷ đồng. Đây là số tiền không nhỏ đối với địa phương còn khó khăn như huyện Na Rì.
Theo các đề án cấp phép mỏ, cả bốn mỏ vàng trên địa bàn huyện Na Rì là mỏ vàng Tân An, Khu chợ cũ, Ao Tây và mỏ vàng Tốc Lù đều đã hết thời gian khai thác. Thời hạn hoàn thổ đã hết từ hơn một năm nay nhưng cả bốn mỏ vàng đều chưa hoàn thành việc hoàn thổ.
Mỏ vàng Bản Giang được Ủy ban Nhân dân tỉnh Bắc Kạn cấp phép khai thác cho Công ty Cổ phần An Thịnh từ cuối tháng 9/2008. Theo Giấy phép được cấp, Mỏ vàng Bản Giang sẽ được khai thác trong vòng 17 tháng, với công suất khai thác là 52.000m3 quặng/năm, tương ứng với khoảng 30kg vàng/năm.
Trước khi bàn giao cho Công ty Cổ phần An Thịnh, toàn bộ 11,27ha đất thuộc Mỏ vàng Bản Giang là đất soi bãi trồng lúa, ngô và cây màu hàng năm của các hộ dân thuộc hai thôn Bản Giang và Bàn Xả, xã Lương Thượng, huyện Na Rì.
Theo phương án hoàn thổ, tháng 3/2010, Công ty Cổ phần An Thịnh phải bàn giao đất sản xuất cho địa phương. Tuy nhiên, đến ngày 31/5 vừa qua, Sở Tài Nguyên và Môi trường tỉnh Bắc Kạn, phối hợp với Ủy ban Nhân dân huyện Na Rì và Ủy ban Nhân dân xã Lương Thượng mới tiến hành nghiệm thu công tác đóng của mỏ vàng trên.
Bản nghiệm thu ngày 31/5 vừa qua của đoàn kiểm tra đã ghi công ty đã san lấp hoàn thổ toàn bộ diện tích 11,27ha, rải đất màu trên toàn bộ diện tích san lấp; đào suối từ Khuổi Lịa ra sông Bắc Giang... Đoàn kiểm tra kết luận, Công ty cổ phần An Thịnh đã thực hiện đóng cửa mỏ theo đúng đề án đã được phê duyệt, khối lượng thi công đạt yêu cầu; thống nhất nghiệm thu công trình đóng cửa mỏ vàng Bản Giang, giao cho Ủy ban Nhân dân xã Lương Thượng quản lý và bảo vệ diện tích đã hoàn thổ.
Tuy nhiên, theo ghi nhận của phóng viên, ngày 12/8 vừa qua, toàn bộ diện tích đất được nghiệm thu theo biên bản nêu trên vẫn ngổn ngang sỏi đá, hố đào ngập nước. Máy xúc, máy ủi và công nhân vẫn tiếp tục đào bới, san lấp. Khi được hỏi về sự trái ngược giữa biên bản nghiệm thu với thực tế hoàn thổ, ông Nguyễn Duy Cầu, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân xã Lượng Thượng cho biết do lần đầu tiếp cận nên không nêu được hết ý của văn bản, thủ tục gẫy góc. Vì vậy sau khi nghiệm thu xong, mặt bằng vẫn còn lẫn lộn đất đá...” (?).
Theo tính toán, để hoàn thổ có thể tốn tới hàng tỷ đồng, địa phương, không được hưởng lợi gì từ các doanh nghiệp, trong khi người dân lại không có đất để canh tác, trồng trọt.
Anh Lương Văn Quế ở Bản Giang, xã Lương Thượng bức xúc nói: "Chúng tôi được biết mặt bằng thi công đã bàn giao cho xã quản lý nhưng đất toàn sỏi đá không trồng được gì. Thậm chí, họ vẫn đào bới khai thác cả ngày lẫn đêm, có lúc làm đêm, có lúc làm ngày, hoặc cũng có khi nghỉ gần một tuần không thấy làm rồi lại quay lại."
Nhà ngay sát diện tích đất bị khai thác vàng, ông Lương Văn Piang, dân tộc Tày, 80 tuổi nói: "Chúng tôi rất bức xúc vì thấy các công ty làm đi làm lại nhiều năm nay mà không thấy dừng. Đất sản xuất mất không trồng trọt được, đêm ngày máy móc ầm ỹ chạy liên tục gây ảnh hưởng đến cuộc sống của các hộ trong thôn, nhất là những người già như chúng tôi."
Mỏ vàng Tốc Lù, xã Kim Hỷ, huyện Na Rì do Công ty cổ phần Tấn Thành quản lý thậm chí còn không tiến hành san lấp trong việc hoàn thổ. Đến thời điểm này, hàng nghìn khối đất đá vẫn ngổn ngang tại khai trường, doanh nghiệp bỏ đi đã lâu, nhưng người dân vẫn không có đất để sản xuất nông nghiệp.
Anh Đinh Duy Hùng, người dân ở thôn Kim Vân, xã Kim Hỷ huyện Na Rì cho biết diện tích đất này trước đây nông dân vẫn dùng để trồng ngô, trồng lúa. Khi công ty khai thác vàng vào thuê đất của dân cũng hứa sẽ hoàn suối hoàn thổ sau khi khai thác. Nhưng thực tế là khai thác xong họ bỏ đi mà không hề làm gì cả. Để lại hàng đống đất sỏi khiến nông dân không thể canh tác trên đất này được nữa. Bà con nơi đây rất bức xúc và mong muốn cấp trên xuống can thiệp để trả lại đất nông nghiệp cho người dân./.
Hoàng Nam (TTXVN/Vietnam+)
