Thứ trưởng Ngoại giao Việt Nam Bùi Thanh Sơn trao đổi với các trưởng đoàn tham dự hội nghị. (Ảnh: Hương Giang/TTXVN) Chiều 5/11, tại Trung tâm Hội nghị châu Âu ở Luxembourg, Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao Diễn đàn hợp tác Á-Âu (ASEM) lần thứ 12 (FMM - 12) tiến hành phiên họp “Kết nối và Tương lai ASEM.”
Hội nghị nhất trí đưa kết nối trở thành một trong những nội hàm chính của hợp tác ASEM, đề cao việc kết nối giữa hai châu lục trên cả ba phương diện hạ tầng cơ sở, thể chế và con người, tăng cường kết nối khu vực và tiểu khu vực, phát triển cơ sở hạ tầng, giao thông nhằm phục hồi kinh tế, hướng tới tăng trưởng kinh tế bền vững và đồng đều, đáp ứng tốt nhất lợi ích của người dân.
Các thành viên nhất trí nghiên cứu khả năng thành lập Nhóm làm việc về kết nối, ủng hộ việc nối lại Cuộc họp các quan chức cao cấp về thương mại và đầu tư (SOMTI), làm sống động hợp tác kinh tế; cam kết tăng cường trao đổi kinh nghiệm, hỗ trợ các chương trình hợp tác tiểu vùng, khu vực, đặc biệt là Mekong - Danube nhằm giảm nghèo, thu hẹp khoảng cách phát triển cũng được nhấn mạnh.
Đồng thời, hội nghị đề cao vai trò của ASEM là diễn đàn đối thoại và hợp tác hàng đầu giữa hai châu lục để tăng cường hiểu biết, đẩy mạnh hợp tác trên cả 3 trụ cột là đối thoại chính trị, hợp tác kinh tế và hợp tác trên các lĩnh vực khác trên nguyên tắc đối tác bình đẳng, tôn trọng lẫn nhau và cùng có lợi; nhất trí triển khai các biện pháp nâng cao hiệu quả điều phối và hợp tác của diễn đàn.
Sáng 6/11, hội nghị tiếp tục ngày làm việc thứ hai với phiên họp “Các vấn đề quốc tế và khu vực”, đặc biệt là các vấn đề liên quan hòa bình, an ninh, chủ nghĩa khủng bố, di cư, an ninh hàng hải…
Các thành viên chia sẻ đánh giá về tình hình phức tạp tại Trung Đông-Bắc Phi, tiến trình hòa bình Trung Đông, Bán đảo Triều Tiên… Nhiều thành viên bày tỏ quan ngại trước những diễn biến mới đang tác động đến môi trường an ninh tại châu Á, trong đó có Biển Đông.
Hội nghị nhất trí về nhu cầu cấp thiết cần tăng cường hợp tác nhằm duy trì hòa bình, an ninh và ổn định. Các Bộ trưởng khẳng định cam kết cùng nỗ lực bảo đảm an ninh, an toàn và tự do hàng hải và hàng không, tự do thương mại, đề cao nguyên tắc kiềm chế không có hành động đơn phương, không sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ lực, giải quyết các tranh chấp thông qua các biện pháp hòa bình trên cơ sở luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển 1982, thúc đẩy các biện pháp xây dựng lòng tin.
Hội nghị đánh giá cao vai trò của ASEAN trong thúc đẩy đối thoại, xây dựng lòng tin và hợp tác vì hòa bình, an ninh, ổn định và thịnh vượng ở châu Á - Thái Bình Dương và thế giới cũng như vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc khu vực đang định hình.
Phát biểu tại phiên họp, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn, Trưởng đoàn Việt Nam nhấn mạnh ASEM cần tiếp tục nâng cao vai trò và nỗ lực củng cố các cơ chế đối thoại và hợp tác khu vực, liên khu vực và toàn cầu; thúc đẩy các biện pháp ngoại giao phòng ngừa, tăng cường đối thoại và hợp tác trên cơ sở hiểu biết và tin cậy lẫn nhau, bình đẳng cùng có lợi, góp phần hình thành một cấu trúc an ninh bền vững, kịp thời ứng phó với những đòi hỏi mới, cấp bách của tình hình.
Châu Á-Thái Bình Dương tiếp tục là khu vực phát triển năng động và động lực của tăng trưởng và liên kết kinh tế toàn cầu. Song những diễn biến đáng lo ngại gần đây ở Biển Đông cho thấy khu vực đang tiềm ẩn nhiều yếu tố gây bất ổn định và làm xói mòn lòng tin giữa các quốc gia, tác động sâu sắc đến môi trường an ninh, phát triển, tự do hàng hải và hàng không và trao đổi thương mại ở khu vực và giữa các châu lục.
Trưởng đoàn Việt Nam nhấn mạnh, để duy trì môi trường hòa bình, an ninh và ổn định ở Đông Nam Á, châu Á-Thái Bình Dương và toàn thế giới, cần thúc đẩy đối thoại, kiềm chế, không đe dọa hoặc sử dụng vũ lực, giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình trên cơ sở luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS), đồng thời thực hiện nghiêm chỉnh và đầy đủ Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và sớm đạt được Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC).
Việt Nam hoan nghênh và đánh giá cao những nỗ lực đề xuất và triển khai sáng kiến của các thành viên ASEM về tăng cường phối hợp và hợp tác nhằm thực hiện mục tiêu chung. Việt Nam sẽ cùng các thành viên ASEM tiếp tục tăng cường đóng góp thiết thực và có trách nhiệm nhằm nâng tầm hợp tác của Diễn đàn vào nỗ lực duy trì hòa bình, an ninh, ổn định và thịnh vượng chung ở hai châu lục và thế giới.
Chiều cùng ngày, Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEM lần thứ 12 đã kết thúc tốt đẹp. Hội nghị đã thông qua Tuyên bố Chủ tịch với nhiều quyết định quan trọng, chuyển thông điệp mạnh mẽ của các thành viên ASEM về quyết tâm tăng cường hợp tác vì hòa bình, ổn định, phát triển và thịnh vượng ở hai châu lục và thế giới, đồng thời định hướng cho hợp tác của diễn đàn trong thập niên phát triển mới.
Các bộ trưởng cũng thông qua các sáng kiến mới do các thành viên đề xuất và lập thêm 2 nhóm hợp tác chuyên ngành nhằm hiện thực hóa các định hướng hợp tác trong giai đoạn 2015-2016.
Sáng kiến mới của Việt Nam về “Hội nghị ASEM về quản lý và giảm thiểu rủi ro thiên tai: Sáng tạo và công nghệ vì phát triển bền vững, tự cường” được đánh giá cao và ngay tại hội nghị, nhiều thành viên đã tham gia đồng bảo trợ sáng kiến.
Tại lễ bế mạc, các thành viên hoan nghênh Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEM lần thứ 13 sẽ được tổ chức tại một nước ASEAN vào năm 2017 đồng thời khẳng định cùng nỗ lực phối hợp bảo đảm thành công của Hội nghị cấp cao ASEM lần thứ 11 tại Ulanbato, Mông Cổ vào năm 2016 cũng như nhiều hoạt động thiết thực khác hướng tới kỷ niệm 20 năm thành lập ASEM (1996-2016).
Những kết quả của hội nghị tiếp tục khẳng định vai trò của ASEM là một cơ chế đối thoại và hợp tác quan trọng, với nhiều sáng kiến hợp tác đa dạng, thể hiện sinh động quyết tâm chung nhằm tăng cường quan hệ đối tác giữa hai châu lục Á-Âu.
Tiếp tục các hoạt động trong khuôn khổ Hội nghị FMM-12, đoàn Việt Nam do Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn làm Trưởng đoàn đã có các cuộc gặp song phương với Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Thụy Điển, Bộ trưởng Ngoại giao các nước Ireland, Luxembourg, Malta và Trưởng đoàn các nước Áo, Ấn Độ, Ba Lan, Kazakstan, Phần Lan, Slovenia.
Trong trao đổi với đoàn Việt Nam, các nước đều đánh giá cao những thành tựu phát triển kinh tế-xã hội và hội nhập quốc tế mà Việt Nam đã đạt được trong thời kỳ đổi mới; cho rằng Việt Nam đang trở thành điểm đến ngày càng hấp dẫn về đầu tư và du lịch tại châu Á-Thái Bình Dương; ủng hộ việc Liên minh châu Âu (EU) sớm ký Hiệp định Thương mại tự do với Việt Nam (EVFTA) và khẳng định khi EVFTA được triển khai trong tương lại gần sẽ mở ra những cơ hội hợp tác kinh tế mới giữa Việt Nam và EU nói chung, cũng như giữa Việt Nam với các nước này nói riêng.
Các nước như Thụy Điển, Luxembourg, Phần Lan cho biết, trong bối cảnh kinh tế-xã hội Việt Nam đang ngày càng phát triển, sẽ chuyển dần từ hình thức cung cấp viện trợ phát triển chính thức cho Việt Nam (ODA) sang hình thức hỗ trợ mới, thông qua việc hình thành các quan hệ đối tác, đóng góp tài trợ cho các dự án của các tổ chức quốc tế tại Việt Nam cũng như hình thức hợp tác, chuyển giao công nghệ trong các lĩnh vực như chống và thích nghi với biến đổi khí hậu, xây dựng hạ tầng hiện đại, phát triển kinh tế xanh, y tế, nghiên cứu khoa học, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, xây dựng luật…, góp phần giúp Việt Nam thực hiện các Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDGs) do Liên hợp quốc mới đề ra.
Tại cuộc gặp đoàn Ấn Độ, phía Ấn Độ bày tỏ sẵn sàng hỗ trợ Việt Nam - đối tác chiến lược rất quan trọng của Ấn Độ - nâng cao năng lực cạnh tranh của các ngành dệt may, sản xuất và thương mại hóa các sản phẩm công nghiệp và nông-thủy sản, nhất là trong bối cảnh Việt Nam vừa ký kết Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP).
Bên cạnh đó, các nước đều đánh giá cao sự phối hợp chặt chẽ và hiệu quả với Việt Nam tại các tổ chức và diễn đàn quốc tế, nhất là tại Liên hợp quốc, trong ASEM và trong khuôn khổ hợp tác ASEAN-EU, quan hệ Việt Nam-EU, ASEAN-Ấn Độ, Liên minh Kinh tế Á-Âu mong muốn tăng cường trao đổi đoàn các cấp với Việt Nam, đặc biệt là các đoàn cấp cao nhằm tạo xung lực mới thúc đẩy quan hệ song phương phát triển.
Nhân dịp này, Thứ trưởng Bùi Thanh Sơn đã thừa ủy quyền của Chính phủ ký Hiệp định miễn thị thực cho người mang hộ chiếu ngoại giao với Malta, góp phần tạo điệu kiện thuận lợi cho việc trao đổi các đoàn công tác giữa hai nước.
Phía Malta cũng bày tỏ mong muốn hai nước sớm ký Hiệp định tránh đánh thuế hai lần để hỗ trợ các doanh nghiệp hai nước đầu tư, kinh doanh trên lãnh thổ của nhau./.
