Ngày 25/11, Tổng Giám đốc Cơ quan Năng lượng Nguyên tử quốc tế (IAEA) Mohamed ElBarradei khẳng định nỗ lực của Syria muốn được hỗ trợ để xây dựng một nhà máy điện hạt nhân, không phải là mối nguy cơ phổ biến hạt nhân, và việc một số nước phương Tây tìm cách ngăn cản dự án này có thể làm mất uy tín của IAEA.
Ông Barradei đưa ra những nhận xét trên sau khi tại cuộc họp của Ủy ban Hợp tác và Hỗ trợ kỹ thuật (TACC) thuộc IAEA, một số nước phương Tây, đứng đầu là Mỹ, đề nghị IAEA ngừng hoặc hủy bỏ chương trình hỗ trợ Syria 350.000 USD, giúp nước này phát triển năng lượng hạt nhân. Lý do Mỹ đưa ra là Syria đang bị IAEA điều tra vì những cáo buộc nói rằng Damascus bí mật phát triển vũ khí hạt nhân.
Những cáo buộc này dựa trên một báo cáo của IAEA công bố hồi tuần trước, trong đó tiết lộ đã phát hiện dấu vết urani tại một địa điểm đang bị kiểm tra của Syria. Tuy nhiên, báo cáo cũng khẳng định đây chỉ là những phát hiện sơ bộ, không thể kết luận Syria xây dựng lò phản ứng hạt nhân tại đây và IAEA cần có thêm những bằng chứng cũng như sự hợp tác tích cực hơn nữa của Syria trong vấn đề này.
Tổng Giám đốc Barradei cho biết IAEA áp dụng những thủ tục và tiêu chuẩn chặt chẽ cho các chương trình hỗ trợ, kế hoạch giúp Syria phát triển năng lượng hạt nhân không vi phạm điểm nào trong những tiêu chuẩn này. Theo ông, đề xuất của các nước phương Tây không có cơ sở pháp lý vì cho đến nay vẫn chưa có đủ bằng chứng cho thấy Syria vi phạm Hiệp ước cấm phổ biến vũ khí hạt nhân (NPT). Ông khẳng định IAEA không ngừng viện trợ cho bất kỳ nước nào dựa trên những cáo buộc chưa được thẩm định.
Ông cảnh báo nếu kế hoạch hỗ trợ Syria bị đình chỉ vì mục đích chính trị, IAEA sẽ mất uy tín đối với các nước đang phát triển muốn phát triển năng lượng hạt nhân dân sự, đồng thời điều này có thể khiến những nước có chương trình hạt nhân gây tranh cãi "bất hợp tác".
Dự án hỗ trợ Syria xây dựng nhà máy điện hạt nhân dân sự đã được nghiên cứu tính khả thi về kỹ thuật và kinh tế cũng như việc lựa chọn địa điểm. Dự kiến, kế hoạch này sẽ được triển khai từ năm 2009 đến năm 2011. TACC sẽ họp lại trong ngày 26/11 để đưa ra quyết định về vấn đề này./.
(TTXVN/Vietnam+)
