Cánh đồng lúa Tài nguyên ở xã Hưng Hội, huyện Vĩnh Lợi, tỉnh Bạc Liêu bị mất trắng do hạn hán và xâm nhập mặn. (Ảnh: Nguyễn Thanh Liêm/TTXVN) Theo cảnh báo của Trung tâm dự báo Khí tượng Thủy văn Trung ương, tình hình khô hạn, xâm nhập mặn tại Nam Bộ, Nam Trung Bộ và Tây Nguyên chưa có dấu hiệu cải thiện trong một hai tháng tới. Tháng Tư là tháng đặc biệt nguy hiểm của tình trạng này.
Phóng viên TTXVN đã có cuộc phỏng vấn tiến sỹ Nguyễn Đăng Quang, Trưởng phòng dự báo Khí tượng hạn vừa, hạn dài, Trung tâm dự báo Khí tượng Thủy văn Trung ương về xâm nhập mặn nơi đây trong những tháng tới.
- Thưa tiến sỹ Nguyễn Đăng Quang, ông có thể cho biết nguyên nhân chính dẫn đến tình hình khô hạn, xâm nhập mặn khốc liệt đang diễn ra tại Nam Trung Bộ, Nam Bộ và Tây Nguyên hiện nay?
Tiến sỹ Nguyễn Đăng Quang: Chúng ta đã biết thực tế đang diễn ra là tình trạng xâm nhập mặn ở Nam Bộ và hạn hán ở Tây Nguyên, Nam Trung Bộ là rất nghiêm trọng.
Theo số liệu chúng tôi đo đạc được, cụ thể như ở Nam Bộ, lượng nước ở đầu nguồn Mekong về từ tháng 5/2015 cho đến nay liên tục thấp hơn so với trung bình nhiều năm. Đây là một trong những lý do gây ra tình trạng thiếu hụt nước, xâm nhập mặn ở khu vực này. Lý do nữa là tình hình mưa ở những khu vực này cũng thiếu hụt nhiều so với trung bình nhiều năm.
Theo số liệu quan trắc về lượng mưa cho thấy, Nam Bộ, Nam Trung Bộ và Tây Nguyên trong suốt một thời gian dài vừa qua đều thiếu hụt so với trung bình nhiều năm từ 30-50%. Điều nguy hiểm là lại thiếu hụt trong chính mùa mưa (mùa mang lại nguồn nước ngọt chính cho khu vực).
Mưa giảm và lượng nước trên sông Mekong đổ về Nam Bộ cũng giảm mạnh. Đây là hai nguyên nhân chính yếu gây ra tình trạng hạn hán, xâm nhập mặn hiện nay.
- Theo ông “sự bất thường” của EL Nino biểu hiện cụ thể thế nào? Tại sao tháng 4/2016 là tháng đặc biệt nguy hiểm của tình trạng khô hạn, xâm nhập mặn tại Nam Trung Bộ, Nam Bộ và Tây Nguyên?
Tiến sỹ Nguyễn Đăng Quang: Hiện tượng EL Nino xét chi tiết, tỉ mỉ thì thực sự phải tính từ những tháng giữa năm 2014. Đây là một kỳ EL Nino kéo dài kỷ lục, có cường độ rất mạnh. Một số Cơ quan Khí tượng khác nhau còn cho rằng kỳ EL Nino năm 2015-2016 có cường độ cao hơn so với những năm 1997-1998.
Đối với Việt Nam, trong những năm chịu ảnh hưởng của EL Nino, điều kiện thời tiết, khí hậu ở Việt Nam thường là nóng hơn, khô hạn hơn, diễn biến thực tế của kỳ EL Nino năm nay (2015-2016) đã chứng minh và khẳng định điều đó. Tức là chúng ta có rất nhiều “kỷ lục mới” về nhiệt độ, nắng nóng, hạn hán, lượng nước trên nhiều lưu vực sông, mưa ở nhiều khu vực thiếu hụt đến 80-90%. Đây thực sự là điều khó khăn cho cuộc sống của người dân trong sinh hoạt, sản xuất (đặc biệt là lĩnh vực nông nghiệp).
Nhìn chung mùa khô năm nào xâm nhập mặn cũng xuất hiện ở Nam Bộ, nhưng tình trạng xâm nhập mặn năm 2015-2016, cụ thể từ những tháng cuối năm 2015 đến nay là “chưa từng có tiền lệ." Đây là một điểm “bất thường” dưới tác động của EL Nino.
Nhận định của chúng tôi trong thời gian tới là tình trạng khô hạn, xâm nhập mặn tại Nam Bộ sẽ đặc biệt nguy hiểm trong tháng Tư và nửa đầu tháng 5/2016. Đến nửa cuối tháng Năm khi gió mùa Hè bắt đầu mang mưa về khu vực Nam Bộ thì tình trạng khô hạn, xâm nhập mặn mới dần được cải thiện./.
