Trong thời gian gần đây, nhiều nhà đầu tư rất quan tâm đến việc một số công ty chứng khoán bị Trung tâm lưu ký chứng khoán cảnh cáo về việc thiếu hụt số dư tiền và chứng khoán trên tài khoản để thanh toán cho các giao dịch trong ngày.
Việc mất khả năng chi trả tạm thời có nguyên nhân từ việc các công ty này cho phép khách hàng sử dụng đòn bẩy tài chính và chưa đặt nặng yêu cầu quản trị rủi ro.
Thiếu hụt chứng khoán như vừa qua là do sử dụng đòn bẩy tài chính nhiều, quản trị rủi ro chưa được đặt lên hàng đầu, dẫn tới việc phải dùng tới quỹ hỗ trợ thanh toán và vay ngân hàng thanh toán để bù đắp những thiếu hụt đó.
Ngoài ra, không loại trừ trường hợp, công ty chứng khoán có đủ tiền nhưng sử dụng ở mục đích khác hoặc có tiền ở ngân hàng khác, giờ thanh toán không đúng, nên chuyển tiền chậm.
Tình trạng này xảy ra nhiều ở một số công ty chứng khoán mới thành lập, quản trị rủi ro chưa bài bản, tần suất thiếu khả năng thanh toán tạm thời ở những công ty này luôn nhiều hơn số các công ty chứng khoán có thương hiệu.
Các chuyên gia cũng cho rằng, việc thị trường phát triển đòi hỏi có những sản phẩm mới nên các công ty chứng khoán chạy theo là điều hiển nhiên, tuy nhiên điều quan trọng là họ phải có cơ chế quản lý rủi ro, đảm bảo khả năng thanh toán trên thị trường.
Ông Dương Văn Cơ - Phó Giám đốc Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) chi nhánh Hà Thành chia sẻ, với vai trò là ngân hàng chỉ định thanh toán, một mắt xích rất quan trọng trong hệ thống thanh toán bù trừ chứng khoán BIDV Hà Thành có nhiệm vụ báo cáo cho Ủy ban chứng khoán và Trung tâm lưu ký tình hình mất khả năng thanh toán tạm thời của các công ty chứng khoán.
Trong 5 tháng đầu năm 2010 có rất nhiều công ty chứng khoán bị mất khả năng thanh toán tạm thời và phải sử dụng quỹ hỗ trợ thanh toán hoặc vay lại từ ngân hàng thanh toán.
Ngoài ra, BIDV đã tư vấn với Ủy ban chứng khoán, đối với những công ty chứng khoán mới thành lập hoặc những công ty chứng khoán quy mô hoạt động chưa được bài bản thì tần suất mất khả năng thanh toán nhiều hơn. Ủy ban chứng khoán cần chú trọng vấn đề phát triển thị trường đi đôi với việc quản lý rủi ro.
Bên cạnh đó, ông Cơ cho rằng, nếu cho phép áp dụng đòn bẩy tài chính, Ủy ban chứng khoán nên đưa ra một tỷ lệ nhất định để các công ty chứng khoán thực hiện nhằm đảm bảo an toàn cho bản thân các công ty chứng khoán, nhà đầu tư và cho cả thị trường.
Việc quản trị rủi ro cũng chính là cơ sở để cho phép triển khai các sản phẩm phái sinh khác trên thị trường. Tuy nhiên, để đảm bảo tính an toàn cho cả nền kinh tế, việc sử dụng đòn bẩy tài chính trong đầu tư chứng khoán được Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước thường xuyên nhắc nhở. Vì vậy, khi cho phép triển khai sản phẩm này thì nguồn tiền từ đâu để công ty chứng khoán cho vay cũng là một vấn đề đáng để suy nghĩ.
Cũng theo ông Cơ, để hạn chế tình trạng này, mới đây, tại cuộc họp với Ủy ban chứng khoán Nhà nước và Trung tâm lưu ký chứng khoán về thanh toán, BIDV cũng đã có những đề xuất đối với việc kiểm soát rủi ro, và hạn chế tình trạng thiếu hụt khả năng thanh toán của các công ty chứng khoán.
Trên thực tế, Quy định về thanh toán bù trừ chứng khoán đã được Bộ Tài chính ban hành, Trung tâm lưu ký cũng đã có hướng dẫn và ban hành cụ thể quy trình thanh toán đó.
BIDV cũng đề nghị các công ty chứng khoán tuân thủ các quy định về việc đảm bảo tiền và thanh toán một cách đầy đủ và chính xác kịp thời. Tuy nhiên Ủy ban chứng khoán Nhà nước nên chú trọng hơn trong việc yêu cầu phía công ty chứng khoán phải rà soát lại quy trình kiểm soát nội bộ, có biện pháp khắc phục tình trạng thiếu tiền để đảm bảo an toàn cho hệ thống thanh toán, cũng như tuân thủ đúng các quy định về thanh toán bù trừ của Trung tâm lưu ký chứng khoán.
Ngoài ra, khi triển khai các dịch vụ chứng khoán phái sinh như cho vay ký quỹ... thì nên có quy trình quản lý rủi ro và Ủy ban chứng khoán Nhà nước nên quy định rõ và chi tiết về tỷ lệ đảm bảo cho vay an toàn đối với công ty chứng khoán. Khi triển khai các sản phẩm mới nên đặt vấn đề an toàn lên hàng đầu./.
Việc mất khả năng chi trả tạm thời có nguyên nhân từ việc các công ty này cho phép khách hàng sử dụng đòn bẩy tài chính và chưa đặt nặng yêu cầu quản trị rủi ro.
Thiếu hụt chứng khoán như vừa qua là do sử dụng đòn bẩy tài chính nhiều, quản trị rủi ro chưa được đặt lên hàng đầu, dẫn tới việc phải dùng tới quỹ hỗ trợ thanh toán và vay ngân hàng thanh toán để bù đắp những thiếu hụt đó.
Ngoài ra, không loại trừ trường hợp, công ty chứng khoán có đủ tiền nhưng sử dụng ở mục đích khác hoặc có tiền ở ngân hàng khác, giờ thanh toán không đúng, nên chuyển tiền chậm.
Tình trạng này xảy ra nhiều ở một số công ty chứng khoán mới thành lập, quản trị rủi ro chưa bài bản, tần suất thiếu khả năng thanh toán tạm thời ở những công ty này luôn nhiều hơn số các công ty chứng khoán có thương hiệu.
Các chuyên gia cũng cho rằng, việc thị trường phát triển đòi hỏi có những sản phẩm mới nên các công ty chứng khoán chạy theo là điều hiển nhiên, tuy nhiên điều quan trọng là họ phải có cơ chế quản lý rủi ro, đảm bảo khả năng thanh toán trên thị trường.
Ông Dương Văn Cơ - Phó Giám đốc Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) chi nhánh Hà Thành chia sẻ, với vai trò là ngân hàng chỉ định thanh toán, một mắt xích rất quan trọng trong hệ thống thanh toán bù trừ chứng khoán BIDV Hà Thành có nhiệm vụ báo cáo cho Ủy ban chứng khoán và Trung tâm lưu ký tình hình mất khả năng thanh toán tạm thời của các công ty chứng khoán.
Trong 5 tháng đầu năm 2010 có rất nhiều công ty chứng khoán bị mất khả năng thanh toán tạm thời và phải sử dụng quỹ hỗ trợ thanh toán hoặc vay lại từ ngân hàng thanh toán.
Ngoài ra, BIDV đã tư vấn với Ủy ban chứng khoán, đối với những công ty chứng khoán mới thành lập hoặc những công ty chứng khoán quy mô hoạt động chưa được bài bản thì tần suất mất khả năng thanh toán nhiều hơn. Ủy ban chứng khoán cần chú trọng vấn đề phát triển thị trường đi đôi với việc quản lý rủi ro.
Bên cạnh đó, ông Cơ cho rằng, nếu cho phép áp dụng đòn bẩy tài chính, Ủy ban chứng khoán nên đưa ra một tỷ lệ nhất định để các công ty chứng khoán thực hiện nhằm đảm bảo an toàn cho bản thân các công ty chứng khoán, nhà đầu tư và cho cả thị trường.
Việc quản trị rủi ro cũng chính là cơ sở để cho phép triển khai các sản phẩm phái sinh khác trên thị trường. Tuy nhiên, để đảm bảo tính an toàn cho cả nền kinh tế, việc sử dụng đòn bẩy tài chính trong đầu tư chứng khoán được Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước thường xuyên nhắc nhở. Vì vậy, khi cho phép triển khai sản phẩm này thì nguồn tiền từ đâu để công ty chứng khoán cho vay cũng là một vấn đề đáng để suy nghĩ.
Cũng theo ông Cơ, để hạn chế tình trạng này, mới đây, tại cuộc họp với Ủy ban chứng khoán Nhà nước và Trung tâm lưu ký chứng khoán về thanh toán, BIDV cũng đã có những đề xuất đối với việc kiểm soát rủi ro, và hạn chế tình trạng thiếu hụt khả năng thanh toán của các công ty chứng khoán.
Trên thực tế, Quy định về thanh toán bù trừ chứng khoán đã được Bộ Tài chính ban hành, Trung tâm lưu ký cũng đã có hướng dẫn và ban hành cụ thể quy trình thanh toán đó.
BIDV cũng đề nghị các công ty chứng khoán tuân thủ các quy định về việc đảm bảo tiền và thanh toán một cách đầy đủ và chính xác kịp thời. Tuy nhiên Ủy ban chứng khoán Nhà nước nên chú trọng hơn trong việc yêu cầu phía công ty chứng khoán phải rà soát lại quy trình kiểm soát nội bộ, có biện pháp khắc phục tình trạng thiếu tiền để đảm bảo an toàn cho hệ thống thanh toán, cũng như tuân thủ đúng các quy định về thanh toán bù trừ của Trung tâm lưu ký chứng khoán.
Ngoài ra, khi triển khai các dịch vụ chứng khoán phái sinh như cho vay ký quỹ... thì nên có quy trình quản lý rủi ro và Ủy ban chứng khoán Nhà nước nên quy định rõ và chi tiết về tỷ lệ đảm bảo cho vay an toàn đối với công ty chứng khoán. Khi triển khai các sản phẩm mới nên đặt vấn đề an toàn lên hàng đầu./.
Lan Nhi (TTXVN/Vietnam+)
