Thời gian qua, Bộ Giao thông vận tải đã chủ trì, phối hợp với các Bộ, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố liên quan nghiên cứu, xây dựng và trình Chính phủ “Đề án kiểm soát khí thải xe môtô, xe gắn máy tham gia giao thông tại các tỉnh, thành phố lớn.”
Chúng tôi muốn giới thiệu với bạn đọc một số biện pháp kiểm soát khí thải môtô xe máy tham gia giao thông được đề cập trong đề án nêu trên.
Kiểm tra khí thải định kỳ bắt buộc
Kiểm tra khí thải định kỳ thường là 1 năm/lần tại các cơ sở cố định được áp dụng bắt buộc cho tất cả các xe. Xe đạt tiêu chuẩn mới được phép tham gia giao thông trong các thành phố. Xe không đạt tiêu chuẩn khí thải phải tiến hành khắc phục bằng cách bảo dưỡng, sửa chữa, nâng cấp, thay thế các bộ phận của động cơ và kiểm tra chất lượng khí thải phải đảm bảo đạt tiêu chuẩn.
Cơ sở kiểm tra khí thải định kỳ xe 2 bánh có quy mô nhỏ, vốn đầu tư không lớn, kỹ thuật kiểm tra tương đối đơn giản nên phù hợp với chủ trương xã hội hoá.
Cơ sở kiểm tra khí thải định kỳ có thể được bố trí kết hợp tại các cơ sở bảo dưỡng, sửa chữa được ủy quyền của các nhà sản xuất, lắp ráp mô tô, xe máy và các cơ sở Đăng kiểm ô tô. Mô hình này sẽ tận dụng được diện tích nhà xưởng sẵn có, đội ngũ kỹ thuật viên có hiểu biết cơ bản về kỹ thuật mô tô, xe máy, dễ dàng xây dựng được một hệ thống, mạng lưới các cơ sở đáp ứng nhu cầu kiểm định và thuận tiện trong quản lý, kiểm tra, giám sát hoạt động. Các cơ sở bảo dưỡng, sửa chữa khác cũng có thể được tham gia kiểm định nếu có tư cách pháp nhân và đáp ứng các điều kiện về cơ sở vật chất, trang thiết bị, nguồn nhân lực.
Do số lượng môtô, xe máy rất lớn nên cần có lộ trình phù hợp và tổ chức mạng lưới đo khí thải thuận tiện cho chủ phương tiện. Hệ thống kiểm định sẽ bao gồm các cơ sở kiểm tra của nhà nước và của tư nhân cùng tham gia. Trong đó, các cơ sở kiểm tra của nhà nước sẽ làm nòng cốt trong thời gian đầu triển khai thực hiện. Các cơ sở kiểm tra của tư nhân sẽ là lực lượng chủ yếu thực hiện khi việc kiểm định đã đi vào ổn định. Bước đầu sẽ tổ chức thí điểm để đánh giá kết quả, trên cơ sở đó sẽ tiếp tục củng cố, hoàn thiện.
Công tác tuyên truyền, vận động, phổ biến thông tin được đặt lên hàng đầu
Kiểm tra, kiểm soát trên đường
Kiểm tra, kiểm soát trên đường cần được tiến hành đồng bộ để người sử dụng xe thực hiện đầy đủ việc kiểm tra thải định kỳ. Mặt khác kiểm tra khí thải lưu động được thực hiện xác suất đối với một số xe tham gia giao thông trên đường để đảm bảo chủ phương tiện tự giác thực hiện. Đây là biện pháp có ý nghĩa quyết định để thực hiện chương trình kiểm tra và bảo dưỡng xe.
Áp dụng kỹ thuật, công nghệ
Môtô, xe máy có thể được nâng cấp, lắp thêm các hệ thống, thiết bị kiểm soát, xử lý khí thải. Có nhiều biện pháp kỹ thuật, công nghệ khác nhau nhưng đơn giản và khả thi nhất là lắp thêm thiết bị xúc tác xử lý khí thải cho xe đang sử dụng. Tuy nhiên, hiệu quả và độ bền của bộ xử lý khí thải phụ thuộc nhiều vào chất lượng nhiên liệu và chế độ bảo dưỡng, điều chỉnh động cơ. Mặt khác cũng có thể nghiến cứu cải tiến hệ thống cung cấp nhiên liệu để bảo đảm chất lượng khí thải.
Chuyển đổi nhiên liệu sử dụng
Xe cơ giới nói chung và môtô, xe máy sử dụng xăng nói riêng có thể áp dụng các công nghệ kiểm soát khí thải tiên tiến. Việc đảm bảo hiệu quả và tuổi thọ của các thiết bị xử lý khí thải thường đòi hỏi chất lượng nhiên liệu ở mức cao tương ứng. Điều này không dễ dàng ở những nước đang phát triển. Vì vậy, sử dụng các nhiên liệu khác, vốn đã sạch để thay thế nhiên liệu lỏng truyền thống là xăng cũng là một hướng cần xem xét để giảm khí thải gây ô nhiễm. Tại thành phố Đà nẵng, một số chủ xe máy đã sử dụng nhiên liệu là gas hoá lỏng (LPG).
Thay thế xe cũ
Xe cũ thường có kết cấu công nghệ lạc hậu và độ tin cậy thấp nên nguy cơ gây ô nhiễm môi trường cao. Vì vậy, loại bỏ những xe cũ và thay vào đó là các xe mới có mức phát thải thấp hơn cũng là một biện pháp. Có thể sử dụng công cụ kinh tế như hỗ trợ về tiền, phí đăng ký xe mới… để khuyến khích người dân thay thế xe cũ tiêu tốn nhiên liệu, không bảo đảm tiêu chuẩn khí thải. Thực hiện kiểm soát khí thải mô tô, xe máy là giải pháp không tốn kém nhiều nhưng sẽ mang lại hiệu quả to lớn như tiết kiệm nhiên liệu, giảm phát thải khí nhà kính.
Theo dự báo, lượng môtô, xe máy vẫn sẽ tiếp tục tăng và như vậy nhiên liệu tiêu thụ và lượng phát thải các chất độc hại như CO, HC, NOx … sẽ tăng tương ứng. Nếu chúng ta thực hiện đồng bộ các giải pháp như áp dụng mức Euro 2, Euro 3 đối với môtô, xe máy sản xuất mới và nhiên liệu, đồng thời thực hiện kiểm tra khí thải định kỳ bắt buộc đối với môtô, xe máy đang lưu hành thì có thể kiểm soát được lượng khí thải từ mô tô, xe máy giảm đáng kể nhiên liệu tiêu thụ trong Giao thông vận tải.
Đồng thời, với việc thực hiện kiểm soát khí thải môtô, xe máy thì tình trạng ô nhiễm không khí sẽ giảm thiểu, chất lượng môi trường sống được nâng cao và sức khỏe của người dân sẽ được bảo vệ, tăng khả năng thu hút đầu tư, du lịch và mở thêm nhiều việc làm cho ngành dịch vụ kiểm tra và bảo dưỡng xe./.
Chúng tôi muốn giới thiệu với bạn đọc một số biện pháp kiểm soát khí thải môtô xe máy tham gia giao thông được đề cập trong đề án nêu trên.
Kiểm tra khí thải định kỳ bắt buộc
Kiểm tra khí thải định kỳ thường là 1 năm/lần tại các cơ sở cố định được áp dụng bắt buộc cho tất cả các xe. Xe đạt tiêu chuẩn mới được phép tham gia giao thông trong các thành phố. Xe không đạt tiêu chuẩn khí thải phải tiến hành khắc phục bằng cách bảo dưỡng, sửa chữa, nâng cấp, thay thế các bộ phận của động cơ và kiểm tra chất lượng khí thải phải đảm bảo đạt tiêu chuẩn.
Cơ sở kiểm tra khí thải định kỳ xe 2 bánh có quy mô nhỏ, vốn đầu tư không lớn, kỹ thuật kiểm tra tương đối đơn giản nên phù hợp với chủ trương xã hội hoá.
Cơ sở kiểm tra khí thải định kỳ có thể được bố trí kết hợp tại các cơ sở bảo dưỡng, sửa chữa được ủy quyền của các nhà sản xuất, lắp ráp mô tô, xe máy và các cơ sở Đăng kiểm ô tô. Mô hình này sẽ tận dụng được diện tích nhà xưởng sẵn có, đội ngũ kỹ thuật viên có hiểu biết cơ bản về kỹ thuật mô tô, xe máy, dễ dàng xây dựng được một hệ thống, mạng lưới các cơ sở đáp ứng nhu cầu kiểm định và thuận tiện trong quản lý, kiểm tra, giám sát hoạt động. Các cơ sở bảo dưỡng, sửa chữa khác cũng có thể được tham gia kiểm định nếu có tư cách pháp nhân và đáp ứng các điều kiện về cơ sở vật chất, trang thiết bị, nguồn nhân lực.
Do số lượng môtô, xe máy rất lớn nên cần có lộ trình phù hợp và tổ chức mạng lưới đo khí thải thuận tiện cho chủ phương tiện. Hệ thống kiểm định sẽ bao gồm các cơ sở kiểm tra của nhà nước và của tư nhân cùng tham gia. Trong đó, các cơ sở kiểm tra của nhà nước sẽ làm nòng cốt trong thời gian đầu triển khai thực hiện. Các cơ sở kiểm tra của tư nhân sẽ là lực lượng chủ yếu thực hiện khi việc kiểm định đã đi vào ổn định. Bước đầu sẽ tổ chức thí điểm để đánh giá kết quả, trên cơ sở đó sẽ tiếp tục củng cố, hoàn thiện.
Công tác tuyên truyền, vận động, phổ biến thông tin được đặt lên hàng đầu
Kiểm tra, kiểm soát trên đường
Kiểm tra, kiểm soát trên đường cần được tiến hành đồng bộ để người sử dụng xe thực hiện đầy đủ việc kiểm tra thải định kỳ. Mặt khác kiểm tra khí thải lưu động được thực hiện xác suất đối với một số xe tham gia giao thông trên đường để đảm bảo chủ phương tiện tự giác thực hiện. Đây là biện pháp có ý nghĩa quyết định để thực hiện chương trình kiểm tra và bảo dưỡng xe.
Áp dụng kỹ thuật, công nghệ
Môtô, xe máy có thể được nâng cấp, lắp thêm các hệ thống, thiết bị kiểm soát, xử lý khí thải. Có nhiều biện pháp kỹ thuật, công nghệ khác nhau nhưng đơn giản và khả thi nhất là lắp thêm thiết bị xúc tác xử lý khí thải cho xe đang sử dụng. Tuy nhiên, hiệu quả và độ bền của bộ xử lý khí thải phụ thuộc nhiều vào chất lượng nhiên liệu và chế độ bảo dưỡng, điều chỉnh động cơ. Mặt khác cũng có thể nghiến cứu cải tiến hệ thống cung cấp nhiên liệu để bảo đảm chất lượng khí thải.
Chuyển đổi nhiên liệu sử dụng
Xe cơ giới nói chung và môtô, xe máy sử dụng xăng nói riêng có thể áp dụng các công nghệ kiểm soát khí thải tiên tiến. Việc đảm bảo hiệu quả và tuổi thọ của các thiết bị xử lý khí thải thường đòi hỏi chất lượng nhiên liệu ở mức cao tương ứng. Điều này không dễ dàng ở những nước đang phát triển. Vì vậy, sử dụng các nhiên liệu khác, vốn đã sạch để thay thế nhiên liệu lỏng truyền thống là xăng cũng là một hướng cần xem xét để giảm khí thải gây ô nhiễm. Tại thành phố Đà nẵng, một số chủ xe máy đã sử dụng nhiên liệu là gas hoá lỏng (LPG).
Thay thế xe cũ
Xe cũ thường có kết cấu công nghệ lạc hậu và độ tin cậy thấp nên nguy cơ gây ô nhiễm môi trường cao. Vì vậy, loại bỏ những xe cũ và thay vào đó là các xe mới có mức phát thải thấp hơn cũng là một biện pháp. Có thể sử dụng công cụ kinh tế như hỗ trợ về tiền, phí đăng ký xe mới… để khuyến khích người dân thay thế xe cũ tiêu tốn nhiên liệu, không bảo đảm tiêu chuẩn khí thải. Thực hiện kiểm soát khí thải mô tô, xe máy là giải pháp không tốn kém nhiều nhưng sẽ mang lại hiệu quả to lớn như tiết kiệm nhiên liệu, giảm phát thải khí nhà kính.
Theo dự báo, lượng môtô, xe máy vẫn sẽ tiếp tục tăng và như vậy nhiên liệu tiêu thụ và lượng phát thải các chất độc hại như CO, HC, NOx … sẽ tăng tương ứng. Nếu chúng ta thực hiện đồng bộ các giải pháp như áp dụng mức Euro 2, Euro 3 đối với môtô, xe máy sản xuất mới và nhiên liệu, đồng thời thực hiện kiểm tra khí thải định kỳ bắt buộc đối với môtô, xe máy đang lưu hành thì có thể kiểm soát được lượng khí thải từ mô tô, xe máy giảm đáng kể nhiên liệu tiêu thụ trong Giao thông vận tải.
Đồng thời, với việc thực hiện kiểm soát khí thải môtô, xe máy thì tình trạng ô nhiễm không khí sẽ giảm thiểu, chất lượng môi trường sống được nâng cao và sức khỏe của người dân sẽ được bảo vệ, tăng khả năng thu hút đầu tư, du lịch và mở thêm nhiều việc làm cho ngành dịch vụ kiểm tra và bảo dưỡng xe./.
(Vietnam+)
