Việc Bộ Tài chính ban hành Thông tư số 183 hướng dẫn thành lập và quản lý Quỹ mở đã thu hút được sự quan tâm của nhiều thành viên trên thị trường. Nhiều chuyên gia đánh giá việc ra Thông tư tại thời điểm này là hợp lý và đặt ra kỳ vọng về khả năng quỹ mới sẽ níu chân được dòng vốn thoái theo kế hoạch của các quỹ đóng trong năm 2012.
Kích thanh khoản thị trường Thông tư được ban hành vào ngày 16/12/2011, quy định việc huy động vốn thành lập, quản lý quỹ mở, hoạt động của Công ty quản lý quỹ, ngân hàng giám sát và các tổ chức khác liên quan đến hoạt động quản lý quỹ mở. Cụ thể, sau khi huy động vốn thành công, chứng chỉ quỹ của quỹ mở sẽ không niêm yết, các giao dịch mua bán chứng chỉ quỹ được thực hiện trực tiếp giữa nhà đầu tư với công ty quản lý quỹ căn cứ vào giá trị tài sản ròng (NAV) tại thời điểm thỏa thuận. Theo đó, thị giá chứng chỉ quỹ mở sẽ bám sát NAV mang lại lợi thế lớn hơn nhiều so với các quỹ đóng hiện tại như VF1, VF4, BF1,.. luôn có mức chiết khấu giá 40-50% ở thời điểm hiện tại. Đánh giá tác động của Thông tư này, đại diện Công ty Cổ phần Chứng khoán BIDV (BSC) cho rằng, khi quỹ mở đưa vào sử dụng sẽ là cơ sở cho việc thành lập các loại hình quỹ khác nhau trong đó có quỹ đầu tư chỉ số ETF. Quỹ mở cũng có ưu thế trong việc thu hút các nguồn lực trong nước như hình thành các quỹ hưu trí mở, quỹ bảo hiểm,.. và thu hút nguồn lực từ nước ngoài do tính linh hoạt hơn quỹ đóng khi bối cảnh kinh tế vĩ mô và thị trường chứng khoán thực sự thuận lợi. Thông tư ra đời giải phóng một phần tâm lý chờ đợi của thị trường về những giải pháp mới, những công cụ tích cực và thiết thực hỗ trợ sức cầu và thanh khoản cho thị trường đang rất thấp hiện nay. Đồng tình với quan điểm trên, ông Phan Minh Tuấn Phó Tổng giám đốc Quỹ Dragon Capital nhận định, Thông tư ra đời là một điều tốt, trong hoàn cảnh thị trường như hiện nay, việc tạo ra các sản phẩm mới sẽ giúp nhà đầu tư có thêm sự lựa chọn, nhằm giảm thiểu rủi ro, qua đó cũng nâng cao được hiệu quả đầu tư. “Mặc dù chưa cho phép quỹ đóng được chuyển thành quỹ mở, song quy chế mới đã cho phép các quỹ đóng được mua lại cổ phiếu quỹ, qua đó tăng được giá trị thực cho cổ phiếu của họ,” ông Tuấn nói. Tại trung tuần tháng 12, Ủy ban Chứng khoán Nhà Nước tiếp tục thông báo lấy ý kiến về dự thảo Thông tư hướng dẫn thành lập và quản lý quỹ đầu tư chứng khoán, để tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý cho hoạt động của thị trường chứng khoán, nội dung Thông tư bao gồm các quỹ đóng, quỹ thành viên, quỹ ETF, quỹ đầu tư bất động sản và các loại công ty đầu tư chứng khoán. Mong đợi dòng vốn thoái ở lại Theo thống kê từ BSC, các quỹ đầu tư tại Việt Nam có thể đóng theo kế hoạch trong năm 2012 với giá trị thoái vốn khoảng 24.000 tỷ đồng. Với bối cảnh thị trường hiện tại thì việc rút vốn này sẽ ảnh hưởng rất tiêu cực đến thị trường chứng khoán nói riêng và thị trường tài chính nói chung. Do đó, việc đưa quỹ mở vào hoạt động sẽ mở đường cho việc chuyển đổi của các quỹ và tránh được sức ép thoái vốn của các quỹ đóng theo kế hoạch. Tuy nhiên, ông Tuấn cũng khá thận trọng cho rằng, việc cung cấp thêm sản phẩm cho thị trường không phải là vấn đề cơ bản để có thể níu chân dòng vốn thoái theo kế hoạch của các quỹ đóng. Điều quan trọng mà các nhà đầu tư quan tâm bây giờ là các tín hiệu kinh tế vĩ mô khởi sắc và những quyết tâm điều chính sách của chính phủ đi vào hiện thực. Về quỹ mở, BSC cũng chỉ ra một số vấn đề đáng chú ý, với đặc thù linh hoạt nên cơ cấu đầu tư vốn của quỹ mở không ổn định so với quỹ đóng. Dòng vốn có thể rút nhanh khỏi thị trường khi có những biến động bất lợi khiến thị trường chứng khoán dao động giá khá mạnh. Ngoài ra, đặc điểm của thị trường chứng khoán Việt Nam quy mô còn nhỏ và đa số nhà đầu tư tham gia trên thị trường là nhà đầu tư cá nhân, tâm lý kinh doanh chủ yếu theo bầy đàn, việc xuất hiện các quỹ mở có thể thúc đẩy thêm yếu tố đầu cơ trên thị trường. BSC đề xuất, điều kiện để áp dụng Quỹ mở đạt hiệu quả tốt nhất là thị trường chứng khoán sẽ có sự phục hồi đáng kể về giá trị giao dịch, thanh khoản thị trường phải đạt mức khá cao là những yếu tố quyết định để quá trình thành lập, huy động vốn của các quỹ mở hoặc chuyển đổi từ các quỹ đóng sang các quỹ mở được thành công và sớm diễn ra trong năm 2012. Thêm vào đó, hạ tầng công nghệ mới cho sự vận hành của các quỹ mở này khá phức tạp, cần có thời gian chuẩn bị kỹ lưỡng và sự hỗ trợ kỹ thuật của Uỷ ban chứng khoán cho các quỹ khi thành lập hoặc chuyển đổi hình thức hoạt động. Cuối cùng, Uỷ ban chứng khoán Nhà nước cần sớm ban hành các hướng dẫn cụ thể hơn sau khi Thông tư được ban hành và các chương trình đào tạo công đồng và các thành viên thị trường chứng khoán. Theo đại diện của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, “các tổ chức nước ngoài đặt mối quan tâm nhiều đến quỹ mở, qua đó nguồn vốn được bổ sung và tính thanh khoản cao hơn. Ủy ban vẫn đang cân nhắc có cho phép chuyển quỹ đóng chuyển thành quỹ mở không. Việc này cần phải có một cơ chế kiểm soát chặt chẽ, nhằm giảm thiệt thòi cho nhà đầu tư. Ngoài ra, quỹ hưu trí tự nguyện hiện đang được xây dựng, đến 2012 mới có thể ra được, điều này cũng sẽ tạo ra sức cầu của nhà đầu tư tổ chức.” Cùng với việc ban hành Thông tư 183, Chính phủ cũng đã có những động thái, tín hiệu hỗ trợ thị trường chứng khoán. Nhà đầu tư sẽ có niềm tin hơn trước những thông điệp kịp thời, minh bạch của Chính phủ và cơ quan quản lý Nhà nước. Điều đó giúp thị trường chứng khoán có đà phục hồi tăng trưởng trong những ngày sắp tới./.
Linh Chi (Vietnam+)
