Một tín hiệu đáng mừng là trong vài năm gần đây, mỗi đợt công bố chức danh giáo sư và phó giáo sư mới đã thấy xuất hiện những gương mặt còn rất trẻ.
Năm nay, người trẻ nhất được phong tặng danh hiệu cao quý này là phó giáo sư Lê Anh Vinh, 30 tuổi, giảng viên trường Đại học Giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội.
Từ tài năng Việt Nam đến Thủ khoa quốc tế
Sinh ngày 29/7/1983, con đường đến với khoa học của Lê Anh Vinh gắn bó mật thiết với Đại học Quốc gia Hà Nội - cái nôi đào tạo tài năng uy tín của cả nước. Chính tại nơi đây năng khiếu của mỗi học sinh từ thửa niên thiếu đã được chú ý vun với để kết thành tài năng tỏa sáng với những tên tuối như Ngô Bảo Châu, Vũ Hà Văn và hiện nay là Lê Anh Vinh.
Ngay từ nhỏ, tài năng toán học của Lê Anh Vinh đã được các thầy trường Trung học phổ thông chuyên Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội phát hiện và chăm bón. Những giờ giảng đầy cuốn hút và vẻ đẹp bí ẩn của các đồ thị, bất đẳng thức,… qua sự truyền cảm của các bậc thầy toán học hàng đầu cả nước đã khiến cho niềm mê thích học toán cứ lớn dần lên trong lòng cậu học trò thông minh Lê Anh Vinh.
Để rồi niềm vui đến thật lớn lao khi năm 2001, Lê Anh Vinh đã giành huy chương bạc Toán quốc tế và huy chương vàng Toán châu Á-Thái Bình Dương năm lớp 12. Sau đó, anh nhận học bổng toàn phần của chính phủ Australia theo tại trường Đại học New South Wales.
Năm 2005, Lê Anh Vinh đã vượt lên sinh viên nhiều nước khác, tốt nghiệp thủ khoa Đại học chuyên ngành Toán-Tin của Australia và vinh dự trở thành nghiên cứu sinh tại ngôi trường danh giá nhất thế giới - trường Đại học Harvard (Hoa Kỳ) từ 2006-2010. Tháng 5/2010, Lê Anh Vinh nhận bằng tiến sỹ của Đại học Harvard khi mới 27 tuổi.
Nhiều cơ sở nghiên cứu uy tín trên thế giới đã chào mời anh đến làm việc. Anh cũng thử sức làm nhiên cứu viên trẻ tại Viện nghiên cứu Toán-Lý Erwin Schrodinger (Vienna, Áo); giảng viên tại Khoa Toán, trường Đại học Rochester (Hoa Kỳ). Đến tháng 10/2011 Lê Anh Vinh đã chọn bến đỗ là Đại học Giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội.
Phó giáo sư-tiến sỹ Lê Anh Vinh chia sẻ: “Tôi về công tác tại Việt Nam ba năm. Sự tin tưởng và luôn tạo điều kiện cho tôi được tham gia giảng dạy và nghiên cứu khoa học của lãnh đạo và các đồng nghiệp; mô hình đại học định hướng nghiên cứu đa ngành, đa lĩnh vực của Đại học quốc gia Hà Nội đã khiến tôi vừa giảng dạy tại Đại học Giáo dục vừa gắn bó nghiên cứu khoa học chặt chẽ với Khoa Toán-Cơ-Tin, Đại học Khoa học Tự nhiên. Tôi đã tiếp cận các quỹ nghiên cứu khoa học khá dễ dàng và từ đó hình thành được nhóm nghiên cứu nhỏ. Đây là những kết quả ban đầu khích lệ nhóm chúng tôi nỗ lực đi tiếp trên con đường dài ..."
30 bài báo được đăng và năm bài đã được nhận đăng trên các tạp chí khoa học quốc tế, trong đó 16 bài được thực hiện trong ba năm công tác tại Đại học Quốc gia Hà Nội dưới sự tài trợ của một đề tài cấp trường Đại học Giáo dục, hai đề tài cấp Đại học Quốc gia Hà Nội, một đề tài của Quỹ Phát triển khoa học công nghệ Quốc gia, và một đề tài của Viện Hàn lâm khoa học các nước Thế giới thứ ba.
Từ sự nỗ lực nghiên cứu, Lê Anh Vinh cũng đã đạt được nhiều thành tích cao như Giải nhất Tài năng khoa học trẻ Việt Nam dành cho giảng viên năm 2012; Giải thưởng Công trình khoa học tiêu biểu của nhà khoa học trẻ Đại học Quốc gia Hà Nội năm 2012.
Phó giáo sư-tiến sỹ Lê Anh Vinh đã xây dựng được một nhóm làm việc gồm tám sinh viên, học viên sau đại học từ các trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Giáo dục, Đại học Bách khoa Hà Nội và Học viện An ninh Nhân dân. Một số em đã có những công trình công bố chung với anh. Một em vừa nhận học bổng tiến sỹ toàn phần tại Thụy Sỹ.
Năm 2012, Lê Anh Vinh là Phó trưởng đoàn Việt Nam đưa học sinh dự thi Olympic toán quốc tế và cũng đã giành giải thưởng cao, góp phần đưa đội tuyển Việt Nam lấy lại vị trí tốp 10 sau nhiều năm tụt hạng.
Tạo môi trường “4 T” cho tài năng phát triển
Có thể nói môi trường tại Đại học Quốc gia Hà Nội đã không chỉ phát hiện ra tài năng của Lê Anh Vinh mà còn trân trọng và tạo mọi điều kiện để các tài năng được làm việc và phát huy. Với hiện tượng Lê Anh Vinh, bằng mô hình tổ chức linh hoạt, Đại học Quốc gia Hà Nội đã giải được bài toán khó đang là nút thắt hiện nay về cơ chế tổ chức và chế độ làm việc để tạo vị thế cho tài năng cất cánh, là điểm hẹn của các nhà khoa học uy tín thế giới.
Phó giáo sư-tiến sỹ Lê Kim Long, Hiệu trưởng trường Đại học Giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội, cho biết trường luôn xác định không chỉ chú ý phát hiện năng khiếu mà còn phải tạo môi trường để thu hút và tài năng phát triển. Môi trường ấy theo tôi cần đảm bảo “4 T”: Tâm thế - Thời gian - Thúc đẩy - Thành tích.
Để tạo tâm thế, Đại học Giáo dục đã cử Lê Anh Vinh giữ chức Phó phòng nghiên cứu khoa học và hợp tác quốc tế; luôn dành thời gian để Vinh có thể vừa giảng dạy vừa nghiên cứu khoa học vùa làm quản lý. Nếu quá nhiều giờ dạy sẽ không đủ thời gian theo đuổi mục tiêu lâu dài. Ban lãnh đạo nhà trường cũng vạch ra một kế hoạch để thúc đẩy các tài năng thực hiện cho bằng được. Cuối cùng là luôn xét đến hiệu quả hay còn gọi là thành tích. Thành tích ở đây cần phải gọi tên ra được. Cụ thể với phó giáo sư-tiến sỹ Lê Anh Vinh nhà trường đã trân trọng, tạo điều kiện và Vinh cũng đã khẳng định được mình.
Những kết quả mà phó giáo sư trẻ nhất năm 2013 Lê Anh Vinh có được trước hết thuộc về tài năng và sự nỗ lực của riêng anh và gia đình nhưng không thể không nhắc đến duyên may của Anh khi được dìu dắt bởi những người thầy giỏi nhất và môi trường làm việc cởi mở, dân chủ, linh hoạt, lấy mục tiêu học thuật và tôn trọng phát huy tài năng mà những nhà quản lý của Đại học Giáo dục và Đại học Quốc gia Hà Nội đã tạo dựng nên./.
