Càng hội nhập sâu thương hiệu hàng hóa Việt Nam càng bộc lộ những bất cập như: bị lép vế trước các thương hiệu nước ngoài trên chính thị trường nội địa và vẫn tiếp tục phải vào thị trường thế giới thông qua trung gian hoặc dưới dạng gia công...
Các doanh nghiệp chỉ chú trọng làm thương hiệu cho doanh nghiệp và sản phẩm của mình còn thương hiệu chung của ngành hàng và thương hiệu đặc trưng của ngành hàng đó thì vẫn mạnh ai người ấy chạy, chưa gắn trách nhiệm của hiệp hội trong việc xây dựng thương hiệu.
Đó là những thông tin được Thứ trưởng Bộ Công thương, Nguyễn Thành Biên cho biết bên lề diễn đàn Xây dựng và phát triển thương hiệu ngành hàng do Báo Tin Tức (Thông tấn xã Việt Nam) phối hợp với Bộ Công thương tổ chức sáng nay (24/8) tại Hà Nội.
Xin ông cho biết các sản phẩm ngành hàng đóng vai trò như thế nào với sự phát triển của nền kinh tế Việt Nam và việc xây dựng thương hiệu thời gian qua đã đạt được những kết quả cụ thể nào?
Thứ trưởng Nguyễn Thành Biên: Các ngành hàng hiện đang phát triển và chiếm một vai trò quan trọng đối với nền kinh tế, trong đó nhiều ngành hàng như nông-lâm, thủy sản sản xuất trong nước và đang vươn lên vị trí tương đối cao, thậm chí dẫn đầu trên thế giới.
Đơn cử mặt hàng cà phê của Việt Nam hiện đứng thứ hai thế giới, riêng sản phẩm cà phê Robusta số một thế giới, còn ngành hồ tiêu Việt Nam vươn lên cường quốc xuất khẩu số 1 thế giới, gạo cũng đứng thứ hai thế giới và nhiều ngành hàng khác cũng đang vươn lên chiếm vị trí cao trong khu vực và thế giới.
Tuy nhiên, tính bền vững và sức cạnh tranh của hàng Việt Nam còn thua kém đối tác cùng loại trên thị trường.
Thể hiện qua chỗ, chúng ta mới chú trọng xây dựng một số thương hiệu một số sản phẩm của một vài doanh nghiệp trong chương trình thương hiệu quốc gia, trong khi hình ảnh một số ngành hàng đang chiếm vị trí chi phối lớn trên thị trường khu vực và thế giới lại chưa được đầu tư xây dựng và phát triển, chưa có những đối tác đứng ra để xây dựng hoặc có một chương trình cụ thể với từng đối tượng cụ thể.
Cho nên việc xây dựng một ngành hàng có sự phát triển bền vững có tầm ảnh hưởng trên thế giới không chỉ gắn với năng lực cạnh tranh nói chung, giá trị xuất khẩu nói riêng mà còn liên quan đến thương hiệu của ngành hàng đó.
Lâu nay các doanh nghiệp Việt Nam thường chỉ quan tâm đến xuất khẩu các mặt hàng nguyên liệu, sản phẩm thô mà không quan tâm đến lợi ích lâu dài, đó là sản phẩm hoàn chỉnh và thương hiệu của sản phẩm đó.
Đơn cử mặt hàng cà phê, lâu nay chúng ta chỉ quan tâm đến xuất khẩu dưới dạng nguyên liệu cho các nhà nhập khẩu nước ngoài để họ về chế biến thành sản phẩm của họ, chứ chúng ta chưa quan tâm đến việc xây dựng thương hiệu của ngành cà phê Việt Nam.
Mặc dù có những thời điểm ngành cà phê thu hái được lợi nhuận rất lớn, như bảy tháng đầu năm 2011 kim ngạch xuất khẩu đạt trên 2 tỷ USD, lợi nhuận đạt được rất cao nhưng đầu tư cho xây dựng thương hiệu của ngành cà phê Việt Nam thì các doanh nghiệp vẫn chưa biết liên kết được với nhau. Hiệp hội cà phê ca cao cũng chưa phát huy vai trò của mình trong nỗ lực đó, trong khi chúng ta đang chiếm thị phần rất lớn trên khu vực và thế giới.
Hơn nữa, các doanh nghiệp vẫn chỉ quan tâm đến thương hiệu của mình và sản phẩm của mình chứ chưa quan tâm đến xây dựng thương hiệu của cả ngành hàng.
Ví dụ ngành hàng thủy sản, chúng ta có những doanh nghiệp xuất khẩu cá tra cá ba sa đầu tư rất hiện đại, qui mô rất lớn, giá trị xuất khẩu đạt hàng trăm triệu USD. Nhưng để xây dựng thương hiệu cá tra, cá ba sa Việt Nam có tính bền vững, với giá trị xuất khẩu cao lại chưa làm được.
Hiện nay, phía Bộ Công thương đang cùng các Hiệp hội ngành hàng bàn những ý tưởng để liên kết các doanh nghiệp, các hiệp hội và các địa phương với sự tham gia của các cơ quan quản lý và các bộ ngành và chương trình thương hiệu quốc gia để đưa ra những định hướng trong từng thương hiệu ngành hàng.
Vậy những định hướng cụ thể nào sẽ được đưa ra cho các doanh nghiệp và hiệp hội trong việc xây dựng thương hiệu thưa ông?
Thứ trưởng Nguyễn Thành Biên: Trong việc xây dựng thương hiệu ngành hàng cần giải quyết những bất cập trong nhận thức và từ đó chuyển sang sự đồng thuận trong phương pháp quản lý và chủ trương của Chính phủ.
Phải khẳng định rằng, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ cũng rất quan tâm đến xây dựng và phát triển thương hiệu ngành hàng, nhất là những ngành hàng đầu tư ở chiều rộng và chiều sâu, thu hút đông đảo sự quan tâm của doanh nghiệp và thu hút nhiều lao động, có giá trị xuất khẩu lớn.
Tuy nhiên, bất cập hiện nay ở chỗ nhiều doanh nghiệp vẫn có sự nhận thức khác nhau về xây dựng thương hiệu cho cá nhân mình, cho sản phẩm và doanh nghiệp mình, nhưng chưa quan tâm đến thương hiệu chung của ngành hàng và thương hiệu đặc trưng của ngành hàng đó.
Do vậy, công việc đầu tiên mà Bộ Công thương phải xác định rõ là: Ai sẽ là người phải xây dựng thương hiệu ngành hàng? Vì thương hiệu ngành hàng đòi hỏi có sự liên kết và gắn kết chặt chẽ giữa các doanh nghiệp với nhau trong từng ngành hàng đó.
Lâu nay hiệp hội ngành hàng vẫn chưa phát huy được vai trò của mình và họ thường nghĩ rằng trách nhiệm xây dựng thương hiệu phải thuộc về Bộ Công thương hoặc Cục Xúc tiến thương mại và chương trình thương hiệu quốc gia.
Đặc biệt, trong từng doanh nghiệp cũng lại không quan tâm đến ngành hàng của mình. Đây không chỉ là ý thức người sản xuất mà thậm chí là ý thức của cả ngành hàng hiệp hội, chưa đạt được sự nhất trí cao.
Tôi phải khẳng định lại, Nhà nước chỉ hỗ trợ và không thể làm thay doanh nghiệp được, có nghĩa là việc xây dựng thương hiệu ngành hàng là trách nhiệm của ngành hàng đó với sự hỗ trợ của các cơ quan quản lý được phân công phụ trách ngành hàng đó.
Ví dụ xây dựng thương hiệu cà phê thì đầu tiên trách nhiệm là của Hiệp hội cà phê ca cao và xây dựng thương hiệu thủy sản là trách nhiệm của Hiệp hội chế biến thủy sản, với việc xác định rõ vai trò của nhân vật chính trong việc xây dựng thương hiệu. Có như vậy, nhà nước mới có cơ chế tác động về chủ trương, chính sách, tài chính, chuyên môn, truyền thông và kỹ năng để xây dựng và phát triển thương hiệu.
Xin cảm ơn ông./.
Các doanh nghiệp chỉ chú trọng làm thương hiệu cho doanh nghiệp và sản phẩm của mình còn thương hiệu chung của ngành hàng và thương hiệu đặc trưng của ngành hàng đó thì vẫn mạnh ai người ấy chạy, chưa gắn trách nhiệm của hiệp hội trong việc xây dựng thương hiệu.
Đó là những thông tin được Thứ trưởng Bộ Công thương, Nguyễn Thành Biên cho biết bên lề diễn đàn Xây dựng và phát triển thương hiệu ngành hàng do Báo Tin Tức (Thông tấn xã Việt Nam) phối hợp với Bộ Công thương tổ chức sáng nay (24/8) tại Hà Nội.
Xin ông cho biết các sản phẩm ngành hàng đóng vai trò như thế nào với sự phát triển của nền kinh tế Việt Nam và việc xây dựng thương hiệu thời gian qua đã đạt được những kết quả cụ thể nào?
Thứ trưởng Nguyễn Thành Biên: Các ngành hàng hiện đang phát triển và chiếm một vai trò quan trọng đối với nền kinh tế, trong đó nhiều ngành hàng như nông-lâm, thủy sản sản xuất trong nước và đang vươn lên vị trí tương đối cao, thậm chí dẫn đầu trên thế giới.
Đơn cử mặt hàng cà phê của Việt Nam hiện đứng thứ hai thế giới, riêng sản phẩm cà phê Robusta số một thế giới, còn ngành hồ tiêu Việt Nam vươn lên cường quốc xuất khẩu số 1 thế giới, gạo cũng đứng thứ hai thế giới và nhiều ngành hàng khác cũng đang vươn lên chiếm vị trí cao trong khu vực và thế giới.
Tuy nhiên, tính bền vững và sức cạnh tranh của hàng Việt Nam còn thua kém đối tác cùng loại trên thị trường.
Thể hiện qua chỗ, chúng ta mới chú trọng xây dựng một số thương hiệu một số sản phẩm của một vài doanh nghiệp trong chương trình thương hiệu quốc gia, trong khi hình ảnh một số ngành hàng đang chiếm vị trí chi phối lớn trên thị trường khu vực và thế giới lại chưa được đầu tư xây dựng và phát triển, chưa có những đối tác đứng ra để xây dựng hoặc có một chương trình cụ thể với từng đối tượng cụ thể.
Cho nên việc xây dựng một ngành hàng có sự phát triển bền vững có tầm ảnh hưởng trên thế giới không chỉ gắn với năng lực cạnh tranh nói chung, giá trị xuất khẩu nói riêng mà còn liên quan đến thương hiệu của ngành hàng đó.
Lâu nay các doanh nghiệp Việt Nam thường chỉ quan tâm đến xuất khẩu các mặt hàng nguyên liệu, sản phẩm thô mà không quan tâm đến lợi ích lâu dài, đó là sản phẩm hoàn chỉnh và thương hiệu của sản phẩm đó.
Đơn cử mặt hàng cà phê, lâu nay chúng ta chỉ quan tâm đến xuất khẩu dưới dạng nguyên liệu cho các nhà nhập khẩu nước ngoài để họ về chế biến thành sản phẩm của họ, chứ chúng ta chưa quan tâm đến việc xây dựng thương hiệu của ngành cà phê Việt Nam.
Mặc dù có những thời điểm ngành cà phê thu hái được lợi nhuận rất lớn, như bảy tháng đầu năm 2011 kim ngạch xuất khẩu đạt trên 2 tỷ USD, lợi nhuận đạt được rất cao nhưng đầu tư cho xây dựng thương hiệu của ngành cà phê Việt Nam thì các doanh nghiệp vẫn chưa biết liên kết được với nhau. Hiệp hội cà phê ca cao cũng chưa phát huy vai trò của mình trong nỗ lực đó, trong khi chúng ta đang chiếm thị phần rất lớn trên khu vực và thế giới.
Hơn nữa, các doanh nghiệp vẫn chỉ quan tâm đến thương hiệu của mình và sản phẩm của mình chứ chưa quan tâm đến xây dựng thương hiệu của cả ngành hàng.
Ví dụ ngành hàng thủy sản, chúng ta có những doanh nghiệp xuất khẩu cá tra cá ba sa đầu tư rất hiện đại, qui mô rất lớn, giá trị xuất khẩu đạt hàng trăm triệu USD. Nhưng để xây dựng thương hiệu cá tra, cá ba sa Việt Nam có tính bền vững, với giá trị xuất khẩu cao lại chưa làm được.
Hiện nay, phía Bộ Công thương đang cùng các Hiệp hội ngành hàng bàn những ý tưởng để liên kết các doanh nghiệp, các hiệp hội và các địa phương với sự tham gia của các cơ quan quản lý và các bộ ngành và chương trình thương hiệu quốc gia để đưa ra những định hướng trong từng thương hiệu ngành hàng.
Vậy những định hướng cụ thể nào sẽ được đưa ra cho các doanh nghiệp và hiệp hội trong việc xây dựng thương hiệu thưa ông?
Thứ trưởng Nguyễn Thành Biên: Trong việc xây dựng thương hiệu ngành hàng cần giải quyết những bất cập trong nhận thức và từ đó chuyển sang sự đồng thuận trong phương pháp quản lý và chủ trương của Chính phủ.
Phải khẳng định rằng, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ cũng rất quan tâm đến xây dựng và phát triển thương hiệu ngành hàng, nhất là những ngành hàng đầu tư ở chiều rộng và chiều sâu, thu hút đông đảo sự quan tâm của doanh nghiệp và thu hút nhiều lao động, có giá trị xuất khẩu lớn.
Tuy nhiên, bất cập hiện nay ở chỗ nhiều doanh nghiệp vẫn có sự nhận thức khác nhau về xây dựng thương hiệu cho cá nhân mình, cho sản phẩm và doanh nghiệp mình, nhưng chưa quan tâm đến thương hiệu chung của ngành hàng và thương hiệu đặc trưng của ngành hàng đó.
Do vậy, công việc đầu tiên mà Bộ Công thương phải xác định rõ là: Ai sẽ là người phải xây dựng thương hiệu ngành hàng? Vì thương hiệu ngành hàng đòi hỏi có sự liên kết và gắn kết chặt chẽ giữa các doanh nghiệp với nhau trong từng ngành hàng đó.
Lâu nay hiệp hội ngành hàng vẫn chưa phát huy được vai trò của mình và họ thường nghĩ rằng trách nhiệm xây dựng thương hiệu phải thuộc về Bộ Công thương hoặc Cục Xúc tiến thương mại và chương trình thương hiệu quốc gia.
Đặc biệt, trong từng doanh nghiệp cũng lại không quan tâm đến ngành hàng của mình. Đây không chỉ là ý thức người sản xuất mà thậm chí là ý thức của cả ngành hàng hiệp hội, chưa đạt được sự nhất trí cao.
Tôi phải khẳng định lại, Nhà nước chỉ hỗ trợ và không thể làm thay doanh nghiệp được, có nghĩa là việc xây dựng thương hiệu ngành hàng là trách nhiệm của ngành hàng đó với sự hỗ trợ của các cơ quan quản lý được phân công phụ trách ngành hàng đó.
Ví dụ xây dựng thương hiệu cà phê thì đầu tiên trách nhiệm là của Hiệp hội cà phê ca cao và xây dựng thương hiệu thủy sản là trách nhiệm của Hiệp hội chế biến thủy sản, với việc xác định rõ vai trò của nhân vật chính trong việc xây dựng thương hiệu. Có như vậy, nhà nước mới có cơ chế tác động về chủ trương, chính sách, tài chính, chuyên môn, truyền thông và kỹ năng để xây dựng và phát triển thương hiệu.
Xin cảm ơn ông./.
Đức Duy (Vietnam+)
