Không phải chờ đến khi Christian Eriksen lập siêu phẩm làm tung lưới Chelsea cuối tuần qua thì tiền vệ của Tottenham mới chiếm lĩnh trang nhất của các tờ báo.
Rất ít cầu thủ có thể đọ lại được trực giác của Eriksen. Ngôi sao xuất sắc nhất của bóng đá Đan Mạch kể từ sau anh em nhà Laudrup là bậc thầy về không gian, kiểm soát bóng, vận hành thế trận. Anh biết khi nào cần đẩy nhanh, giảm nhịp trận đấu, khi nào thì chuyền, khi nào thì sút.
Christian Eriksen thích nói về bóng đá, nhưng nếu bắt anh phải chọn đâu là màn trình diễn xuất sắc nhất của mình, anh lại quá khiêm tốn để có câu trả lời. Eriksen nói rằng đội bóng của anh hầu như lúc nào cũng đều chơi tốt, vì thế quá khó để đưa ra sự lựa chọn.
Eriksen, ngôi sao xuất sắc nhất của bóng đá Đan Mạch kể từ sau anh em nhà Laudrup là bậc thầy về không gian, kiểm soát bóng, vận hành thế trận. Anh biết khi nào cần đẩy nhanh, giảm nhịp trận đấu, khi nào thì chuyền, khi nào thì sút.
Vậy trận đấu trên sân khách trước Juventus thì sao, trận đấu mà anh đã lèo lái cả thế trận và ghi bàn từ một quả đá phạt 30m? Hay như trận đấu trên sân nhà trước Manchester United, trận đấu mà Eriksen đã giúp Tottenham vượt lên ngay từ giây thứ 10 và từ đó không bao giờ nhường nhịn đối thủ?
Và cả trận đấu mới đây trước Chelsea nữa, khi cú sút không tưởng với vận tốc đỉnh của bóng bay đạt gần 140km/giờ của anh giúp Spurs gỡ hòa và sau đó đi đến chiến thắng chung cuộc 3-1?
Eriksen nhún vai và chấp nhận một thực tế, rằng người xem dễ dàng bị thu hút bởi những ấn tượng nổi bật trên sân. “Dĩ nhiên rồi, đó là cách mọi người xem bóng đá mà.”
Vậy bản thân anh nhìn bóng đá như thế nào? Eriksen, ít nhất là tiền vệ hiếm hoi không thuộc Manchester City được xếp vào loại thông minh nhất và sáng tạo nhất Premier League.
Anh là đạo diễn sáng tạo của Tottenham Hotspur trong suốt 4 năm qua: tìm kiếm không gian, kiểm soát quả bóng, vận hành thế trận, biết khi nào cần phải chơi chậm, khi nào phải đẩy nhanh, lúc nào thì ngoặt bóng, lúc nào thì chuyền, và lúc nào thì sút. Chỉ cần nhìn cái cách Eriksen chơi bóng, bạn lập tức nhận ra rằng anh thấu hiểu bóng đá ghê gớm đến cỡ nào.
“Tôi nghĩ ai cũng tự biết được liệu họ đã chơi một trận đấu hay hay tồi. Người bên ngoài có cái nhìn khác với người trong cuộc, tức những cầu thủ trên sân.”
Vì thế, khi Eriksen suy nghĩ về trận đấu của mình – như anh vẫn thường làm – dựa trên tiêu chuẩn của chính mình, anh tự biết rõ mình đã chơi tốt hay dở. Sự thấu hiểu đó là một thứ bản năng, chứ không phải dựa trên tính toán. Eriksen cũng không siêng đến mức xem lại các trận đấu của mình, và anh không ám ảnh với các con số thống kê. Đơn giản, Eriksen tự biết mình thi đấu ra sao.
“Nó hầu như ở trong đầu tôi thôi,” Eriksen nói khi được hỏi về cách anh đánh giá các trận đấu của mình. “Tôi nghĩ ai cũng tự biết được liệu họ đã chơi một trận đấu hay hay tồi. Người bên ngoài có cái nhìn khác với người trong cuộc, tức những cầu thủ trên sân. So với cảm nhận của người khác, cách cảm nhận của tôi khác hẳn. Hầu như chỉ bản thân tôi tự nhìn vào rồi nghĩ về nó sau mỗi trận đấu.”
Có hàng tá những con số thống kê chỉ ra sự xuất sắc của Eriksen. Ngay cả khi vốn dĩ anh đã là “Cầu thủ xuất sắc nhất của Spurs trong năm” do người hâm mộ đội bóng bình chọn vào mùa giải đầu tiên ở CLB và mùa giải vừa qua, đánh bại cả Harry Kane từng ghi 35 bàn.
Eriksen, dựa trên thông số từ Opta, có 46 pha kiến tạo ở Premier League kể từ khi anh đến nước Anh vào năm 2013, chỉ xếp sau Mesut Ozil xét trong quãng thời gian này, và con số đó cứ tăng dần lên theo năm tháng. Trong hai mùa giải nay, chỉ có Kevin De Bruyne (40) và Neymar (37) là có tổng số pha kiến tạo trên mọi đấu trường nhiều hơn anh (32), xét trong tất cả các cầu thủ ở năm giải đấu hàng đầu châu Âu. Còn khi nói về số cơ hội tạo ra cho các đồng đội cũng trong giai đoạn đó, chỉ De Bruyne là có nhiều hơn anh.
Nhưng nếu như những người theo dõi anh cứ mãi trầm trồ về những con số đó, bản thân Eriksen lại không hứng thú mấy. Với anh, đó đơn giản là sản phẩm phụ trong màn trình diễn của anh, chứ chưa bao giờ là một đích nhắm.
Vậy Eriksen có bao giờ đánh giá màn trình diễn của mình dựa trên các thông số thống kê? “Không hề.” Anh trả lời một cách dứt khoát. Eriksen chỉ muốn là một cầu thủ “để lại ảnh hưởng trên sân nhiều nhất có thể, và tham gia vào trận đấu hết mức có thể.”
“Điều quan trọng nhất là phải nỗ lực hết sức mình. Nếu đó là một đường chuyền cho ai đó, rồi cầu thủ này biến đường chuyền ấy thành một pha kiến tạo bằng việc ghi bàn, hoặc anh ta lại tạo cơ hội cho ai khác, thì tất cả những điều này nên là mục tiêu của mỗi trận đấu.” Phải chăng, định nghĩa một màn trình diễn tốt với Eriksen là khi anh ghi bàn hoặc kiến tạo? “Ồ, không, không, không hề.” Cầu thủ người Đan Mạch lại lắc đầu.
Chỉ cần bạn tinh thông trận đấu, việc chơi tốt trở thành phần thưởng cho điều đó. “Đương nhiên, chuyện ghi bàn hay kiến tạo là tốt. Và tôi nghĩ với hầu hết người ngoài, họ nhìn vào, ồ lên với các con số hay thông số kiểu như vậy. Kiểu, càng nhiều càng tốt. Thế giới bóng đá vận hành theo cách đó. Nhưng cá nhân tôi thì không nhìn vào chúng. Tôi chỉ cố gắng chơi hay nhất có thể, sáng tạo nhiều nhất có thể. Đơn giản thế thôi.”
Sáng tạo nhiều nhất có thể chắc chắn là một mục tiêu đầy cao thượng. Song, Eriksen lại nói về nó hết sức đơn giản, như thể với anh, làm chuyện này quá đỗi dễ dàng. Có thể bạn đang chờ đợi chàng trai của chúng ta sẽ chia sẻ một công thức đặc biệt nào đó về cách đọc trận đấu, giải mã bài toán hóc búa trên sân, hay cách diễn giải trận đấu, nhưng không. Eriksen chẳng có một bí quyết nào cả.
Tôi luôn cố gắng tham gia nhiều nhất có thể vào trận đấu: mở ra các khoảng không, tìm cách kết nối với các cầu thủ xung quanh mình.
“Tôi không rõ là liệu còn điều gì tôi làm trên sân mà các bạn không nhìn thấy hay không. Tôi không nghĩ mình có bí quyết nào đó để che giấu. Mọi thứ tương tự như những gì các bạn nhìn thấy thôi. Tôi luôn cố gắng tham gia nhiều nhất có thể vào trận đấu: mở ra các khoảng không, tìm cách kết nối với các cầu thủ xung quanh mình. Rõ ràng là vậy, các bạn không bỏ lỡ điều gì cả đâu.”
Mùa giải này, Eriksen tiếp tục thiết lập một tiêu chuẩn mới dựa trên nền tảng bền bỉ và ổn định của mùa giải trước. Như trong trận đấu trước Bournemouth cách đây chưa lâu, anh điều phối cả trận đấu từ vị trí tiền vệ trung tâm, và đoạt lại bóng để chuyền cho Heung Min Son ghi bàn thắng thứ tư cho Spurs.
Eriksen mới chỉ vắng mặt đúng một trận đấu ở Premier League từ đầu mùa, khi anh bị cảm trong chuyến hành quân đến Southampton hồi tháng Giêng. Để rồi, đó cũng là trận đấu tệ nhất của Spurs trong cả năm, trận hòa 1-1.
Song, nếu như sáng tạo là chuyện đơn giản, tại sao không phải cầu thủ nào trên thế giới cũng giỏi được như Eriksen? Đó là một sự kết hợp của bản năng và rèn luyện. Đúng vậy, Eriksen được trời phú cho tầm nhìn, sự cân bằng và khả năng phối hợp. Nhưng những phẩm chất đó được mài dũa theo năm tháng. Bố mẹ Eriksen, ông Thomas và bà Dorthe đều là những huấn luyện viên bóng đá ở câu lạc bộ quê nhà Middelfart.
Ngay từ khi mới 2 tuổi, anh đã được chơi bóng với những đứa trẻ 4 tuổi. Eriksen từng là một sao mai ở Đan Mạch, luôn cầu tiến và làm việc chăm chỉ trên mỗi bước đường sự nghiệp, để rồi quyết định gia nhập Ajax năm 16 tuổi và chuyển đến Tottenham năm 21 tuổi.
Một năm sau khi Eriksen đến với Spurs, Mauricio Pochettino xuất hiện và ông bắt đầu công cuộc xây dựng Tottenham bằng việc mang đến tính tổ thức, mạnh mẽ và sự tập trung mà đội bóng đã thiếu đi suốt nhiều năm. Càng thi đấu bên cạnh những Harry Kane, Dele Alli cũng như phần còn lại, Eriksen càng thấu hiểu rõ hơn phong cách của các đồng đội, những pha di chuyển của họ và cách thức để kết nối. Eriksen nói rằng sự sáng tạo là thứ “anh luôn mang trong mình”, nhưng nó cần cái cảm giác thân thuộc dựa trên năm tháng để phát tiết hết mức.
Eriksen nói rằng sự sáng tạo là thứ “anh luôn mang trong mình”, nhưng nó cần cái cảm giác thân thuộc dựa trên năm tháng để phát tiết hết mức.
“Tôi nghĩ nó là sự kết hợp của cả hai thứ, mỗi thứ một chút,” anh lý giải. “Rõ ràng là anh có thể luyện tập khả năng nhận thức để nâng cao sức sáng tạo. Anh dĩ nhiên sẽ bắt đầu với một mức cảm giác và nhận thức nhất định trên sân. Nhưng tôi cho rằng càng quen dần với các vị trí, cũng như nhịp độ trận đấu của các đồng đội, anh sẽ càng cảm thấy mọi thứ trở nên hết sức tự nhiên, mọi thứ được đẩy lên nhanh hơn và nhanh hơn nữa. Đó là lúc sự sáng tạo được cất cánh.”
Và mọi thứ đã diễn ra theo cách như vậy, lợi ích của việc những cá nhân trẻ trung trong tập thể Spurs ăn tập và lớn dần cùng nhau theo năm tháng. Đó còn là sự kết dính mà Tottenham có được so với các đối thủ giàu có hơn nhưng lại liên tiếp thay tướng và thay cầu thủ qua mỗi mùa giải. Những đội bóng này không nhận ra rằng tính ổn định, team-work và sự tin tưởng vẫn là con đường đảm bảo nhất cho thứ bóng đá chất lượng.
“Càng nhiều trận đấu, càng nhiều tình huống trên sân trải qua, anh hoàn toàn có thể học được. Chúng tôi đã chơi rất nhiều trận đấu cùng với nhau, chúng tôi biết rõ mình có thể trông đợi điều gì từ các đồng đội. Các đồng đội có thể chờ đợi một đường chuyền từ sau lưng tôi mang lại. Tôi cũng có thể chờ đợi Dele có một pha chạy chỗ từ sau lưng đối thủ. Và anh có thể chờ đợi một tình huống sẵn sàng đón bóng hai hoặc bóng một từ Harry.”
“Vấn đề cốt lõi là nhận biết các cầu thủ xung quanh anh. Trước khi nhận bóng, anh cần phải biết rõ đồng đội của mình đang đứng ở đâu. Hay đối thủ đang ở vị trí nào. Sau đó suy nghĩ các lựa chọn và đưa ra quyết định thật nhanh. Nhanh đến nỗi trận đấu là một tuyển tập của những quyết định mang tính bản năng. Chúng tôi có những cầu thủ thật sự bản năng biết cách đưa ra các quyết định nhanh chóng trong trận đấu. Đó mới là điều quan trọng nhất.”
Khi Eriksen cảm giác được sẽ có một tình huống di chuyển về phía trước của các đồng đội, công việc của anh là tạo ra dây chuyền cho việc đóng gói sản phẩm. Ngay cả khi sự lựa chọn của anh kèm theo cả nguy cơ mất bóng. “Chính xác theo nghĩa đen là trong nháy mắt,” Eriksen nói. “Anh cảm giác thấy một ai đó đang ở vào một vị trí thoải mái, cơ thể của anh ở vào một tư thế đúng, pha đỡ bóng của anh như thế là chuẩn rồi, đó là lúc anh biết mình có thể làm gì kế tiếp. Xoay người chính xác về một phía đồng nghĩa rằng anh đang có thêm nhiều hơn một giây để đưa ra quyết định. Và khi anh tin tưởng người đồng đội đang di chuyển, công việc còn lại chỉ là đưa quả bóng đến nơi cậu ấy nghĩ rằng mình sẽ đón được, nơi cậu ấy tin rằng sẽ có thể tung ra một pha kết liễu. Hầu hết quá trình này đều là bản năng.”
Trong một tập thể được xây dựng dựa trên các pha di chuyển phối hợp, Eriksen chính là linh hồn tự do của Spurs và anh tận dụng sự tự do ấy của mình để trực cảm các khoảng trống xuất hiện trên sân. Bàn thắng đẹp nhất của Spurs ở mùa giải hiện tại là một pha di chuyển và phối hợp kéo dài qua 13 đường chuyền, với sự tham gia của mọi cầu thủ trên sân, trong trận đấu trên sân nhà trước Everton. Đường chuyền thứ tư do Eriksen thực hiện khi anh đang có mặt ở cánh trái thuộc khu vực giữa sân, và chuyền về cho Ben Davies. 9 đường chuyền sau đó, Eriksen xâm nhập vào vòng cấm để kết thúc pha đánh gót của Alli.
Video bàn thắng của Eriksen vào lưới Everton hồi tháng 1/2018.
“Tôi nghĩ, khi chúng tôi có bóng, tôi rất có thể là người được tự do nhất trên sân trong đội,” Eriksen chia sẻ, “và tôi cố gắng có ích bất cứ nơi nào khoảng trống lộ ra.”
Song, khi Spurs mất bóng, sự tự do ấy của Eriksen cũng không còn. Pochettino có những ý tưởng rất rõ ràng về khâu pressing và hình khối phòng ngự, những ý tưởng mà Eriksen đã thấm nhuần. Mùa giải trước, anh chơi phần lớn trong vai trò của một trong hai số 10 ở hệ thống 3-4-2-1. Còn mùa giải này, anh dạt sang cánh phải trong hệ thống 4-2-3-1, nghĩa là Eriksen còn có trọng trách theo kèm cả hậu vệ trái của đối phương. Mặc dù vậy, anh làm nhiệm vụ đó với sự nhiệt huyết và đầy trách nhiệm. “Đương nhiên là anh phải để mắt tới hậu vệ trái của đối phương nhiều hơn một khi chơi ở hàng tiền vệ. Một vài cầu thủ không quan tâm đến chuyện đó, nhưng tôi thì hoàn toàn ngược lại. Tôi muốn giúp đội bóng cả theo cách đó.”
Bóng đá đã khác so với cái thuở những thần tượng thời niên thiếu của Eriksen còn thi đấu, những Michael và Brian Laudrup, hay Francesco Totti. Họ từng là những cầu thủ sáng tạo và tìm thấy đất diễn mỗi khi có bóng, nhưng khi không có bóng, họ dừng lại, lấy hơi và nhìn các đồng đội phòng thủ. Nhưng những đội bóng hiện đại như Spurs của Pochettino giờ đây đòi hỏi sự hiệp đồng tác chiến, những tình huống phối hợp pressing như một cỗ máy, nơi mỗi cá nhân đều phải để lại tiếng nói của mình. Không có chuyện một cá nhân nào được thảnh thơi đi dạo trên sân.
“Bóng đá đã bước vào kỷ nguyên mới, một thời kỳ mới, một cách thức chơi bóng mới so với trước đây,” Eriksen khẳng định. “Họ (Laudrup và Totti) từng là những mẫu cầu thủ khác, họ giống với kiểu tiền đạo lùi hơn nếu so với tôi. Vì thế, họ có được nhiều sự tự do hơn tôi.”
Vậy nên, Eriksen, hay Kevin De Bruyne của City, là những mẫu tiền vệ tấn công tân tiến của thế kỷ 21. Kỹ thuật siêu đẳng và có thể định đoạt trận đấu, nhưng không hề ích kỷ và đầy hăng hái trong công tác phòng ngự. Với bóng đá hiện đại, đây là những cầu thủ được tất cả thèm muốn.
“Mọi thứ đã chuyển đổi theo cách như vậy. Mọi cầu thủ đều trở nên sắc bén hơn. Mọi cầu thủ đều trở nên khỏe mạnh hơn. Mọi đội bóng đều được tổ chức tốt hơn, và họ cạnh tranh các danh hiệu với nhau. Ngay cả những tiền vệ, những cầu thủ sáng tạo, những số 10, những người vốn dĩ phần nào có trọng trách dễ dàng hơn so với các vị trí khác, cũng thay đổi. Anh cần những cầu thủ kiểu đó trong đội hình phải biết hy sinh cho tập thể, nhưng cũng phải luôn hữu dụng với các tiền đạo. Bóng đá giờ đã khác. Lẽ đương nhiên là anh vẫn có được sự tự do nhất định khi đóng vai trò của một số 10, nhưng theo một cách khác khi mà giờ đây anh biết rằng mình vẫn phải làm tốt các nhiệm vụ phòng ngự.”
Dù Eriksen và các đồng đội của anh có xuất sắc đến thế nào, và Tottenham ngày càng hoàn thiện và tiến bộ đến đâu đi chăng nữa, họ vẫn là đội bóng đang chờ đợi để thực hiện bước nhảy cuối cùng. Eriksen đã chơi rất hay khi Spurs cầm hòa Juventus 2-2 trên đất Italy, nhưng khi trận lượt về diễn ra ở Wembley và Spurs dẫn trước để chỉ còn cách tứ kết đúng 25 phút, mọi thứ sụp đổ. Nhìn lại trận đấu ấy, khi lợi thế tuột khỏi tầm tay của Spurs, Eriksen không giấu được nỗi thất vọng.
“Tôi nghĩ, Juventus hẳn đã chờ đợi điều đó. Tôi cho rằng chúng tôi đã quá tự tin, đến mức sẽ không thể có chuyện gì diễn ra ngoài kế hoạch. Chúng tôi đang có một tỷ số thuận lợi, gần như là hoàn hảo để đi tiếp. Chúng tôi nhận ra rằng đối thủ đã quá dày dạn kinh nghiệm trận mạc với những sân chơi lớn như Champions League, họ đâu nhất thiết phải sở hữu bóng nhiều.”
Song ít ra thì Eriksen hiểu rằng Spurs sẽ phải mang đến một diện mạo khác trong lần kế tiếp. “Chúng tôi đã nhận ra rằng ở vòng knock-out của Champions League, mọi thứ có thể được định đoạt chỉ trong vòng 3 phút. Họ có 2 cú sút và ghi cả 2 bàn. Đó cũng là 3 phút, hoặc thậm chí hơn thế một chút, để chúng tôi rút ra bài học, để lần tới sẽ không còn chuyện đó nữa, để tự mang đến cơ hội tốt hơn cho bản thân.”
Sẽ phải đợi đến mùa giải tới để Spurs sửa sai, nhưng với mùa giải hiện tại, họ vẫn còn đó mục tiêu ở FA Cup sau khi đã vượt qua Swansea ở tứ kết. Vào được đến chung kết, là Spurs sẽ trở lại với Wembley, sân đấu mà giờ đây họ đã trở nên thuần thục, thay vì cảm thấy khó ở như năm ngoái.
“Chúng tôi đã rất gần với trận chung kết. Chúng tôi từng thất bại ở chung kết, và cả bán kết, những trận đấu hết sức quan trọng nhưng chúng tôi lại không có được kết quả như mong muốn. CLB đã sang một trang mới. Mọi cầu thủ đến với Tottenham giờ đây đều muốn có danh hiệu. Không giống như ngày xưa khi tôi đến đây. Giờ, Spurs và các cầu thủ muốn giành được thứ gì đó. Giờ, chúng tôi thi đấu để giành chiến thắng và danh hiệu. Đã có rất nhiều thứ thay đổi theo năm tháng.”
