Những người lính áo trắng ở Trường Sa

Là đơn vị được phân công phụ trách công tác y tế ở quần đảo Trường Sa từ năm 1992 đến nay, nhiều thế hệ y bác sỹ của Bệnh viện Quân y 175 đã tham gia làm nhiệm vụ bảo vệ sức khỏe cho chiến sỹ, người dân trên các đảo và ngư dân giữa biển khơi. Họ là những người lính áo trắng ở Trường Sa.

Mệnh lệnh từ trái tim

Nhắc lại những buổi đầu triển khai công tác y tế cho quần đảo Trường Sa, Thiếu tướng Nguyễn Hồng Sơn, Giám đốc Bệnh viện Quân y 175 cho biết thực hiện Chỉ thị của Tổng Tham mưu trưởng Quân đội nhân dân Việt Nam, tháng 2/1992, tổ quân y đầu tiên gồm 1 bác sỹ, 1 y sỹ và 1 y tá của Bệnh viện Quân y 175 đã nhận nhiệm vụ lên đường đến Trường Sa. Cũng từ ngày đó, tổ quân y bắt đầu thực hiện nhiệm vụ chăm sóc sức khỏe cho chiến sỹ, nhân dân, ngư dân đang lao động sản xuất trên vùng biển thiêng liêng của Tổ quốc.

Lúc bấy giờ, Bệnh xá Trường Sa chỉ là một mái nhà lợp tôn ván gỗ đơn sơ giữa bốn bề sóng biển, trang thiết bị y tế thiếu thốn. Thế nhưng, bằng tinh thần trách nhiệm và nhiệt huyết, trong nhiệm kỳ 2 năm của mình, tổ quân y đầu tiên đã góp phần cải thiện môi trường sống trên đảo, “thanh toán” được nhiều bệnh truyền nhiễm như lang ben, hắc lào, tiêu chảy… Ngoài ra, tổ quân y cũng trực tiếp cứu chữa cho các chiến sỹ, người dân trong các sự cố sức khỏe khác.

“May mắn là trong 2 năm chúng tôi làm nhiệm vụ trên đảo, không xảy ra sự cố cấp cứu nghiêm trọng nào,” bác sỹ Nguyễn Kỳ Dưỡng, tổ trưởng tổ quân y đầu tiên chia sẻ.

Sau nhiệm kỳ của tổ quân y đầu tiên, mỗi năm một lần lại có một tổ quân y tạm biệt đất liền để ra với Trường Sa. Trong suốt 26 năm qua, đã có hơn 200 lượt cán bộ quân y nối tiếp nhau ra đảo, phục vụ chiến sỹ, người dân. Đã thành thông lệ, mỗi năm cứ vào mùa Xuân lại có một tổ quân y của Bệnh viện Quân y 175 nhận nhiệm vụ lên đường.

“Đó là nghĩa vụ và trách nhiệm thiêng liêng mà mỗi bác sỹ, cán bộ, nhân viên của bệnh viện đều thấm nhuần. Ngoài tổ quân y cơ hữu thường trực trên đảo, bất kỳ thời điểm nào chúng tôi cũng luôn có 3 tổ khác sẵn sàng lên đường đến Trường Sa trong những trường hợp khẩn cấp,” Thiếu tướng Nguyễn Hồng Sơn cho hay.

“Đến với Trường Sa không còn chỉ đơn thuần là nhiệm vụ được giao mà còn là mệnh lệnh từ trái tim,” (bác sỹ Hoàng Ngọc Cường)

Dù chỉ có một năm thực hiện nhiệm vụ ở Trường Sa nhưng với bác sỹ trẻ Hoàng Ngọc Cường đó là quãng thời gian khó quên trong cuộc đời mình. Làm nhiệm vụ ở đảo xa có rất nhiều khó khăn nhưng đó chính là trường học lớn để một bác sỹ trẻ tích lũy được nhiều kiến thức, kinh nghiệm.

Quan trọng hơn, đến Trường Sa, những bác sỹ trẻ như bác sỹ Cường càng cảm thấy tình yêu với quê hương, đất nước được nhân lên nhiều lần.

“Đến với Trường Sa không còn chỉ đơn thuần là nhiệm vụ được giao mà còn là mệnh lệnh từ trái tim,” bác sỹ Hoàng Ngọc Cường khẳng định.

Điểm tựa giữa biển khơi

Dù đã có tổ quân y thường trực trên các đảo nhưng năm 2007, sau nhiều lần ra Trường Sa, Thiếu tướng Nguyễn Hồng Sơn nhận thấy bệnh xá phục vụ cho quân dân biển đảo còn quá sơ sài trong khi ngày càng xuất hiện nhiều ca bệnh khó, yêu cầu được chăm sóc y tế ngày một cao.

Chính vì thế, ông đã đề xuất với Bộ Tư lệnh Hải quân thành lập một trung tâm y tế quy mô lớn có thể đáp ứng được nhu cầu khám chữa bệnh giữa biển khơi. Bắt đầu từ đó, bằng tinh thần “góp đá xây Trường Sa” kêu gọi người dân cả nước cùng chung tay để xây dựng Trung tâm y tế Trường Sa.

Ngày 25/5/2017, Trung tâm Y tế thị trấn Trường Sa được khánh thành. Công trình này là minh chứng cho sự đồng thuận, một lòng hướng về biển đảo của Bộ Tổng tham mưu, Quân chủng Hải Quân, Bệnh viện Quân y 175 và đặc biệt là sự góp sức của nhân dân khắp mọi miền đất nước.

Nói về sự ra đời của Trung tâm Y tế thị trấn Trường Sa, Thiếu tướng Nguyễn Hồng Sơn cho biết, đây là trung tâm y tế hiện đại bậc nhất cả nước với 12 nhân viên y tế túc trực thường xuyên với các trang thiết bị hiện đại, có đủ năng lực để giải quyết những cấp cứu căn bản cả về nội khoa và ngoại khoa, đáp ứng yêu cầu về chuyên môn cấp cứu trong khuôn khổ “thời gian vàng” của các bệnh lý.

Không chỉ đáp ứng nhu cầu khám chữa bệnh cho quân, dân trên đảo Trường Sa, Trung tâm Y tế thị trấn Trường Sa còn phục vụ ngư dân khai thác hải sản trong vùng biển này và cho cả thuyền viên trên các tàu bè nước ngoài không may gặp nạn.

“Chúng tôi hy vọng sẽ xây dựng được các trung tâm y tế tại tất cả các đảo trên quần đảo Trường Sa, sẵn sàng đón nhận tất cả tàu thuyền của nước ngoài gặp nạn hoặc cần sự hỗ trợ về y tế, là điểm tựa y tế giữa biển khơi, là địa chỉ cứu trợ nhân đạo quốc tế,” Thiếu tướng Nguyễn Hồng Sơn chia sẻ.

Đặc biệt, kể từ khi lắp đặt hệ thống telemedicine (hệ thống hội chẩn trực tuyến từ xa) trên các đảo, khoảng cách giữa đất liền và hải đảo đã được rút ngắn.

Hệ thống telemedicine đã tạo ra sự kết nối giữa các cơ sở y tế trên đảo với đất liền, giúp những chuyên gia đầu ngành của bệnh viện có thể tận mắt quan sát người bệnh, trao đổi trực tiếp với y tế cơ sở, nghiên cứu các kết quả xét nghiệm lâm sàng và cận lâm sàng để đưa ra chẩn đoán chính xác nhất, từ đó lựa chọn chỉ định điều trị thích hợp nhất, an toàn nhất cho người bệnh.

Kỳ tích cứu người giữa biển khơi

Cùng với việc cử người ra Trường Sa làm nhiệm vụ, trong những năm qua, Bệnh viện Quân y 175 đã đầu tư nhiều trang thiết bị hiện đại nhằm nỗ lực cứu sống nhiều người bệnh. Vượt qua khó khăn, bằng tâm huyết và tài năng của những chiến sỹ quân y, nhiều người không may gặp nạn đã được cứu sống, là minh chứng cho sức sống mãnh liệt nơi hải đảo xa xôi. Cấp cứu người gặp nạn, mắc bệnh hiểm nghèo vốn là công việc quen thuộc của người thầy thuốc. Thế nhưng, việc giành giật mạng sống với tử thần nơi đầu sóng ngọn gió với phương tiện đơn sơ như ở Trường Sa thì quả là kỳ tích. Trong hơn 26 năm qua, các bác sỹ quân y trên quần đảo Trường Sa đã thực hiện nhiều ca cấp cứu “ngoạn mục” trong điều kiện thiếu cả nhân lực lẫn trang thiết bị, đó là các ca cấp cứu người bị chấn thương sọ não, ngưng tim, suy hô hấp, đa chấn thương, nhiễm trùng huyết, tai biến mạch máu não…

Trong một chuyến ra khơi cuối năm 2012, anh Lê Quang Minh (ngụ huyện Hoài Nhơn, tỉnh Bình Định) đột nhiên bị sưng đau vùng hàm mặt không thể ăn, uống được và kiệt sức dần. Giữa biển khơi, anh chỉ có thể cầm cự bằng thuốc giảm đau nhưng vùng mặt của anh càng ngày càng sưng to, đôi mắt mờ dần trắng đục.

Chiếc tàu cá đã đưa anh Minh cập bến đảo Trường Sa Lớn để nhờ sự hỗ trợ của các bác sỹ quân y ở đây. Sau khi thăm khám, xét nghiệm, các bác sỹ xác định anh Minh bị mủ màng phổi hai bên. Trong đêm, toàn bộ Bệnh xá Trường Sa Lớn đã chạy đua với tử thần để duy trì nhịp thở, đồng thời hút 1,7 lít mủ từ ổ bụng, lồng ngực và màng phổi của bệnh nhân, anh Minh đã được cứu sống trong gang tấc.

Cùng với can thiệp tại chỗ, Bệnh viện Quân Y 175 đã phối hợp với Quân chủng Phòng không – Không quân (cụ thể là Sư đoàn Không quân 370) tổ chức vận chuyển cấp cứu bằng trực thăng đối với những ca bệnh cấp cứu tối khẩn cấp về đất liền. Đã có hàng trăm chuyến bay đưa các bác sỹ ra đảo đưa người bệnh về đất liền cấp cứu, đặc biệt đã có những chuyến bay được thực hiện trong điều kiện hết sức đặc biệt.

Ngày 20/8/2016, Đại úy Trần Văn Đinh gặp nạn tại đảo Song Tử Tây và có dấu hiệu ngưng tim, ngưng hô hấp. Ngay lập tức trực thăng MI-17E của Sư đoàn Không quân 370 cùng các chiến sỹ nhận lệnh ra đảo đưa đại úy Trần Văn Đinh về đất liền. Tuy nhiên, do ảnh hưởng của hoàn lưu bão số 3, chuyến bay của trực thăng MI-17E trở nên khó khăn hơn bao giờ hết khi thời gian bay bị kéo dài, tầm bay cũng thấp hơn rất nhiều. Với quyết tâm đưa đồng đội về cấp cứu, êkip bay đã nỗ lực hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, đưa Đại úy Trần Văn Đinh về đất liền an toàn và kịp thời.

Sức sống Trường Sa

Là một bác sỹ chấn thương chỉnh hình nhưng ngày 4/4/2011, bác sỹ Nguyễn Hà Ngọc cùng bác sỹ Hồ Xuân Lãng đã tham gia kíp mổ lấy thai cho chị Nguyễn Thị Thanh Thúy ngay tại Bệnh xá đảo Trường Sa Lớn.

Sản phụ Thúy được chẩn đoán là ca sinh khó, sản phụ lại bị u xơ tử cung với đường kính hơn 10 cm, ngôi thai nằm ngang, bị thiểu ối và dây nhau quấn cổ thai nhi. Sau khi báo cáo, Ban giám đốc Bệnh viện Quân y 175 quyết định thực hiện ca mổ lấy thai nhằm đảm bảo an toàn cho mẹ và con.

Với sự hỗ trợ của các bác sỹ từ Bệnh viện Quân y 175 qua hệ thống telemedicine, bé gái Nguyễn Ngọc Trường Xuân nặng 3,2kg đã cất tiếng khóc chào đời, đánh dấu sự kiện công dân đầu tiên ra đời bằng kỹ thuật sinh mổ ở Trường Sa trong niềm vui vỡ òa của mọi người trên đảo cũng như trong đất liền.

“Điều kỳ diệu nhất trong cuộc đời tôi là phẫu thuật kịp thời và an toàn cho một công dân đặc biệt chào đời ngay trên đảo Trường Sa,” (Thiếu tá, bác sỹ Nguyễn Hà Ngọc, Nguyên Trạm trưởng Bệnh xá Trường Sa)

Sau sự kiện này, Thiếu tướng Nguyễn Hồng Sơn và nhạc sỹ Quỳnh Hợp đã cùng sáng tác ca khúc “Sinh ra ở Trường Sa” với những lời ca vô cùng ý nghĩa: “Sinh ra ở Trường Sa – phần máu thịt Tổ quốc giữa trùng khơi sóng/Rạng ngời niềm vui giữa đảo xa đất liền.”

Bốn năm sau đó, kỳ tích lặp lại một lần nữa khi Bệnh xá đảo Trường Sa Lớn đón thêm một em bé nữa ra đời bằng kỹ thuật sinh mổ, đó là bé Thái Bình Hải Thùy. Điều này thêm một lần nữa khẳng định cho sự sức sống ở Trường Sa cũng như tài năng, tâm sức của các cán bộ, chiến sỹ quân y.

“Niềm tự hào nhất của chúng tôi là hơn 10 năm qua không có sự cố nghiêm trọng nào về y tế mà chúng tôi không xử lý được, không một trường hợp nào tử vong trên quần đảo Trường Sa,” Thiếu tướng Nguyễn Hồng Sơn chia sẻ với niềm vui lấp lánh trong ánh mắt.

Sự có mặt của các chiến sỹ quân y đã góp phần giúp các cán bộ chiến sỹ vững tâm làm nhiệm vụ, giúp hậu phương an lòng và ngư dân thêm vững tin bám biển lao động sản xuất./.