Một số em sẽ không bao giờ nhớ mặt cha mẹ đã mất vì còn quá nhỏ khi COVID-19 xảy ra. Số khác thì cố gắng giữ cho ký ức tồn tại bằng cách làm những việc cả nhà từng làm cùng nhau: làm bánh kếp hoặc chơi ghita. Số khác nữa vẫn đang nắm chặt những gì còn lại, một chiếc gối hoặc một bức ảnh, trong hành trình thích nghi với cuộc sống mới ở đó có dì, chú và anh chị em bước vào để lấp đầy khoảng trống.

Tính đến nay, 4 triệu người đã chết trong đại dịch virus corona, để lại cha mẹ, bạn bè và vợ/chồng – và có rất nhiều trẻ nhỏ đã trở thành trẻ mồ côi hoặc chỉ còn cha hoặc mẹ, những người cũng đang khóc thương cho sự mất mát mà họ đang trải qua. 

Đó là một nỗi đau đang diễn ra ở các thành phố lớn và những ngôi làng nhỏ trên toàn cầu, từ bang Assam ở đông bắc Ấn Độ đến New Jersey và nhiều nơi khác.

Và ngay cả khi tỷ lệ tiêm chủng tăng lên, những tổn thất và tác động mang tính thế hệ không có dấu hiệu giảm bớt ở nhiều nơi khi virus và các biến thể của nó tiếp tục tấn công. Khi con số tử vong do COVID-19 chính thức đạt mốc u ám mới nhất trong tuần này, Hàn Quốc đã báo cáo số ca nhiễm tăng mạnh nhất trong một ngày và Indonesia đã có ngày chết chóc nhất trong đại dịch cho đến nay.

Victoria Elizabeth Soto không để ý đến những cột mốc này. Cô bé mới chỉ được sinh ra cách đây ba tháng sau khi mẹ của em, Elisabeth Soto, đến bệnh viện ở Lomas de Zamora, Argentina trong tình trạng mang thai 8 tháng và có các triệu chứng của COVID-19.

Soto, 38 tuổi, đã cố gắng suốt 3 năm để có thai và đã hạ sinh bé Victoria vào ngày 13/4. Người mẹ đã chết sáu ngày sau đó vì các biến chứng do virus. Victoria không bị nhiễm bệnh.

Cha của cô bé, Diego Roman, nói rằng anh đang từng chút một đối mặt với sự mất mát, nhưng lo sợ rằng đứa con gái nhỏ của mình một ngày nào đó sẽ biết là bé không có mẹ. 

 “Tôi muốn con học cách nói từ ‘mẹ’ bằng cách cho bé xem một bức ảnh của mẹ”, Roman nói. “Tôi muốn con bé biết rằng cô ấy đã đánh đổi tính mạng để con bé được sống. Ước mơ của cô ấy là trở thành một người mẹ, và cô ấy đã được làm mẹ. “

Tshimologo Bonolo, một bé gái 8 tuổi, đã mất cha vì COVID-19 vào tháng 7/2020 và đã dành cả năm vừa qua để thích nghi với cuộc sống ở Soweto, Nam Phi mà không có cha. 

Điều khó khăn nhất là thay đổi thói quen hàng ngày: Cha của Bonolo, Manaila Mothapo, thường chở cô bé đến trường mỗi ngày, nhưng giờ cô bé phải đi phương tiện công cộng.

“Cháu từng nấu ăn, chơi và đọc sách với bố,” Bonolo nói. “Cháu nhớ nhất là được đùa nghịch trên bụng của bố.” 

Ở phía tây bắc London, cô bé Niva Thakrar, 13 tuổi đang cắt cỏ và rửa xe ô tô của gia đình – những công việc mà người bố thường làm. Như một cách tưởng nhớ, cô bé đi dạo đến những nơi mình từng đến với bố và xem những bộ phim họ từng xem cùng nhau trước khi người bố qua đời hồi tháng 3 sau hai tháng nằm viện.

“Cháu vẫn cố gắng làm những gì bố và cháu đã từng làm trước đây, nhưng cảm giác không còn như xưa nữa,” Thakrar nói.

Jeshmi Narzary đã mất cả cha lẫn mẹ trong vòng hai tuần hồi tháng 5 ở Kokrajhar, bang Assam, đông bắc Ấn Độ.

Cô bé 10 tuổi tiếp tục sống với một người dì và hai người anh em họ, sau khi trải qua 14 ngày tự cách ly trong thời gian Ấn Độ tăng đột biến số ca nhiễm vào mùa xuân, khiến quốc gia này chỉ đứng sau Mỹ về số ca bệnh được xác nhận.

Narzary vẫn chưa vượt qua được cái chết của cha mẹ. Nhưng cô bé rất cẩn thận trong việc đeo khẩu trang và rửa tay, đặc biệt là trước khi ăn. Cô bé làm như vậy vì biết rằng “coronavirus là một căn bệnh giết chết con người.”

Kehity Collantes, 6 tuổi, cũng biết virus có thể làm gì. Nó đã giết chết mẹ cô bé, một nhân viên bệnh viện ở Santiago, Chile, và giờ cô bé phải tự mình làm bánh kếp. 

Điều đó cũng có nghĩa là: “Giờ bố cháu phải vừa làm cha vừa làm mẹ,” cô bé nói.

Hai anh em Zavion và Jazzmyn Guzman đã mất cả cha lẫn mẹ vì COVID-19, và hiện cả hai đang được những người chị lớn chăm sóc. Mẹ của hai em, Lunisol Guzman, nhận nuôi hai anh em từ khi cả hai vừa mới sinh, nhưng đã qua đời năm ngoái cùng chồng khi làn sóng thứ nhất của đại dịch càn quét dữ dội tại vùng đông bắc Hoa Kỳ.

Katherine và Jennifer Guzman lập tức xin quyền giám hộ hai đứa trẻ – Zavion 5 tuổi và Jazzymn 3 tuổi – và hiện đang chăm sóc cho chúng tại Belleville, New Jersey. 

“Tôi đã mất mẹ, và giờ thì tôi là một người mẹ,” Jennifer Guzman, 29 tuổi, cho hay.

Những mất mát của gia đình Navales ở thành phố Quezon, Philippines ngày một chồng chất. Sau khi trụ cột gia đình là Arthur Navales, 38 tuổi, qua đời hôm 2/4, cả nhà đã phải đối mặt với sự xa lánh của cộng đồng.  

Người vợ goá Analyn B. Navales lo sợ rằng chị không thể trả được tiền mua ngôi nhà mà họ dự định chuyển đến, vì tiền lương của mình chị là không đủ. Một vấn đề nữa là chị cũng không chắc mình có thể trả học phí cho các lớp taekwondo của các con hay không.

Cậu con trai Kian Navales, 10 tuổi, cũng từng bị nhiễm virus, và rất nhớ những lần ra ngoài ăn mì cùng bố. Cậu bé ôm chặt một chiếc gối mẹ làm cho mình và chị gái, trên gối có in hình người cha.

“Ngôi nhà của chúng cháu trở nên yên tĩnh và buồn bã. Chúng cháu không cười nhiều nữa từ khi bố mất,” Yael, cô chị 12 tuổi của Kian chia sẻ. 

Maggie Catalano, 13 tuổi, đang lưu giữ ký ức về cha mình bằng âm nhạc. 

Là một nhạc sĩ, Brian Catalano từng dạy Maggie một số hợp âm ghita trước khi ngã bệnh. Anh đã tặng cho con gái một cây ghita làm quà Giáng sinh vào ngày 26/12 năm ngoái khi trở về nhà sau 9 ngày nằm viện.

Vẫn dương tính với sức khoẻ yếu, anh phải cách ly trong phòng ngủ, nhưng có thể nghe thấy tiếng đàn của Maggie vọng qua những bức tường trong căn nhà của họ ở quận Riverside, California.

“Bố nhắn tin cho cháu rằng, ‘Con chơi hay lắm, con yêu,'” Maggie nhớ lại.

Cả nhà nghĩ rằng Brian đã chiến thắng bệnh tật – nhưng bốn ngày sau, anh đã lặng lẽ qua đời khi họ ra ngoài. 

Để vượt qua nỗi đau, Maggie dồn sức viết những bài hát và đã biểu diễn một bài trong tang lễ của bố hồi tháng 5.

“Cháu ước gì bố nhìn thấy cháu chơi đàn lúc này,” cô bé nói. Cháu ước là bố biết được cháu đã tiến bộ như thế nào.”