Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi. (Nguồn: Washington Times) Theo trang mạng thehill.com, Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi, một người vốn rất sắc sảo, lại vừa mắc phải một sai lầm nghiêm trọng.
Trong cuộc phỏng vấn với Washington Post tuần này, bà đã phủ nhận khả năng có một cuộc điều tra để luận tội Tổng thống Donald Trump trừ phi có một sự thật khủng khiếp mới được tiết lộ và bà nhận được sự ủng hộ to lớn của đảng Cộng hòa.
Với sự tính toán sai lầm này, bà đã trao cho ông Trump 2 món quà quý giá: chiến thắng vào năm 2020 và sự toàn quyền hành động để tiếp tục làm xói mòn các tiêu chuẩn đạo đức của một tổng thống mà không lo sợ bị trừng phạt.
Giống như các nghị sỹ Dân chủ năm 2016, bà Pelosi dường như tin rằng đảng của bà có lợi thế trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2020.
Khi nhắc đến khả năng luận tội tổng thống, bà cho rằng “ông ta không đáng để làm vậy” bởi đảng Dân chủ sẽ loại bỏ ông trong các cuộc bỏ phiếu.
Trên thực tế, hiện nay, ông Trump đang ở vị trí thuận lợi để giành chiến thắng một lần nữa vào năm 2020 mà không bị luận tội.
Triển vọng tích cực hiện nay của ông Trump là yếu tố quyết định cho “Chìa khóa mở cửa Nhà Trắng,” một hệ thống dự đoán bầu cử được tác giả Allan Lichtman và nhà toán học hàng đầu thế giới Vladimir Keilis-Borok phát triển từ năm 1981.
Mô hình này kể từ đó đã dự đoán thành công kết quả của tất cả các cuộc bầu cử tổng thống từ năm 1984, bao gồm chiến thắng của ông Trump năm 2016.
Hệ thống “các chìa khóa” này dựa trên thực tế rằng các cuộc bầu cử tổng thống chủ yếu phụ thuộc vào sức mạnh và hiệu quả hoạt động của chính đảng đang nắm quyền ở Nhà Trắng.
Mô hình này xác định 13 câu hỏi đúng/sai (hay “các chìa khóa”). Khi có ít hơn 5 câu trả lời là “sai,” đảng cầm quyền sẽ tiếp tục thắng cử.
Khi có tới hơn 6 câu trả lời là “sai,” đảng cầm quyền sẽ thất bại. Hiện tại, đảng Cộng hòa đương nhiệm mới chỉ để mất 3 “chìa khóa.”
Thất bại của đảng Cộng hòa trong cuộc bầu cử Hạ viện khiến họ mất đi “chìa khóa quyền lực.”
Việc thiếu vắng một chiến thắng được công nhận trong chính sách đối ngoại khiến họ mất đi “chìa khóa thành công về đối ngoại/quân sự.”
Mặc dù ông Trump có sức lôi cuốn với nhóm thiểu số ở Mỹ, nhưng ông lại không có được sức hút với toàn thể dân chúng để đạt được “chìa khóa lãnh tụ/anh hùng dân tộc.”
[Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi phản đối luận tội ông Trump]
Vụ luận tội ông Trump có thể khiến đảng Cộng hòa mất đi chìa khóa thứ 4 - “chìa khóa bê bối” - và đẩy ông tới gần nguy cơ bị đánh bại vào năm 2020.
Ông Trump có thể để mất vị trí tổng thống trong nhiệm kỳ tới nếu vấp phải thêm 2 trong số các rào cản như: sự suy thoái trong năm bầu cử, thách thức căn bản trong nội bộ đảng, sự trỗi dậy của các ứng cử viên thứ 3, chính sách đối ngoại tệ hại và đảng Dân chủ đề xuất một ứng cử viên có sức lôi cuốn - “chìa khóa” duy nhất nằm trong tay đảng đối lập.
Bà Pelosi đã hiểu sai bài học từ vụ luận tội Tổng thống Bill Clinton do đảng Cộng hòa khởi xướng. Vụ luận tội đó đã khiến đảng Cộng hòa mất đi một số ghế Hạ viện và Thượng viện trong cuộc bầu cử giữa kỳ năm 1998, nhưng lại mang về cho họ chiến lợi phẩm lớn hơn nhiều, đó là vị trí tổng thống Mỹ.
Vụ luận tội đó khiến cho đảng Dân chủ cầm quyền hồi năm 2000 mất đi chìa khóa thứ 5 là “chìa khóa bê bối” đẩy họ tới gần hơn nguy cơ thất bại, với việc ứng cử viên bên thứ 3 là Ralph Nader đi đến chung cuộc. Ông Nadar không giành đủ số phiếu trên toàn quốc để khiến đảng Dân chủ bị đánh bại, nhưng ông lại giành được 97,488 phiếu ở bang Florida...
Bà Pelosi cũng hiểu sai về việc luận tội. Những người soạn thảo Hiến pháp Mỹ đã tạo ra việc luận tội như một công cụ pháp lý và hòa bình để loại bỏ nhà lãnh đạo “ngang ngạnh” không phải viện tới cuộc cách mạng hay hành động ám sát.
Cuộc luận tội Tổng thống Johnson có lợi cho nước Mỹ bởi nó giúp tiết chế sự phản đối của ông với các quyền dân sự và chính trị của các nô lệ được thả tự do.
Việc Tổng thống Nixon từ chức giúp loại bỏ mối đe dọa nghiêm trọng với nền dân chủ Mỹ. Bất chấp những lời cảnh báo về nguy cơ tổn hại tới vị trí tổng thống, quyền lực của tổng thống sau này thậm chí còn gia tăng hơn nữa sau vụ luận tội ông Clinton.
Hiến pháp đã cho phép Hạ viện là cơ quan duy nhất được luận tội tổng thống.
Phát biểu của nhà sáng lập nước Mỹ John Adams vẫn còn gây tiếng vang đến ngày nay: “Con người không chỉ có nhiều tham vọng, mà những tham vọng của họ là vô biên: họ không chỉ tham lam, mà sự tham lam đó còn không bao giờ có thể thỏa mãn. Bởi vậy, điều rất cần thiết ở đây là phải kiềm chế tất cả”./.
