Hạn chót (17/10) để Mỹ phải nâng trần nợ công đã gần kề, nhưng Hành pháp và Quốchội lưỡng viện nước này vẫn chưa tìm ra đồng thuận.
Tuy nhiên, các thị trường tài chính thế giới, kể cả hai chủ nợ lớn nhấtcủa Mỹ là Trung Quốc và Nhật Bản, vẫn bình tĩnh. Về phần các cơ quan thẩm địnhtài chính, trước mắt cũng chưa lên tiếng dọa hạ điểm tín nhiệm đối với nợ côngcủa nền kinh tế số 1 thế giới.
Trong khi đó, hồi năm 2011, khi Washington đàm phán để nâng trần nợ côngthì cũng là lúc Standard & Poor's hạ điểm tín nhiệm của quốc gia này. Khi đótổng nợ công của Mỹ tương đương 10% GDP chứ không chỉ là gần 4% như hiện tại.
Giải thích cho thái độ điềm tĩnh đó, các chuyên gia cho rằng, thời hạn17/10 được chính giới Mỹ nêu lên như là một cột mốc “quyết định”, nhưng trênthực tế hạn ngày 17/10 nặng về ý nghĩa chính trị hơn là kinh tế.
Cụ thể, tới ngày 17/10, nếu Nhà Trắng và Hạ viện do đảng đối lập Cộng hòachiếm đa số không tìm ra đồng thuận để nâng trần nợ công, Bộ Tài chính Mỹ vẫncòn một khoản dự trữ khoảng 30 tỷ USD để thanh toán nợ đáo hạn, chi trả nhữngkhoản chi cấp bách nhất. Nhưng kể từ cột mốc thời gian đó, về phương diện pháplý, Chính phủ không được quyền đi vay thêm để trang trải các hóa đơn đến kỳ phảitrả.
Đó sẽ là một vấn đề đau đầu khi Bộ Tài chính phải thanh toán 6 tỷ USD tiềnlãi cho các chủ nợ vào ngày 1/11 và cùng ngày, phải xuất ra 55 tỷ USD để trả cáckhoản an sinh xã hội.
Trong trường hợp Hạ viện vẫn chưa đồng ý nâng trần nợ công từ nay cho đếnhết ngày 31/10 thì điều gì sẽ xảy ra?
Có ba kịch bản được đưa ra. Một là Mỹ buộc phải mạnh tay cắt giảm chi tiêucông để duy trì mức nợ công ở dưới ngưỡng quy định 16.700 tỷ USD (tương đương3,9% GDP). Thứ hai là Tổng thống Obama sử dụng điều khoản cho phép ông đơnphương nâng trần nợ công. Thứ ba là Mỹ sau ngày 1/11 rơi vào tình trạng “tạmthời mất khả năng thanh toán”.
Trong trường hợp thứ ba này, Mỹ sẽ đánh mất niềmtin nơi các nhà đầu tư trên thế giới, bởi vì từ trước đến nay, trái phiếu của Mỹvẫn được coi là “an toàn” nhất.
Theo giới phân tích, cụm từ “vỡ nợ” hay “mất khả năng thanh toán” dùng đểnói về khủng hoảng của Mỹ hiện nay không hoàn toàn chính xác bởi Washingtonkhông rơi vào tình cảnh bị đe dọa như Hy Lạp hay một vài quốc gia khác trong Khuvực đồng tiền chung châu Âu, khiến họ phải cầu cứu quốc tế.
Trả lời phỏng vấn đài RFI, chuyên gia kinh tế Nguyễn Xuân Nghĩa nhận định,vấn đề cơ bản vẫn là Mỹ bị bội chi quá lớn. Bội chi không thể kéo dài và là mốinguy thật sự cho Mỹ, chưa kể các khoản cam kết của Quỹ Hưu trí hay nghĩa vụthanh toán Quỹ Bảo hiểm y tế Medicare hay Trợ cấp Y tế Medicaid.
Chính trường Mỹ vẫn bị tác động bởi lịch bầu cử. Hai cuộc bầu cử 2014 và2016 sắp tới khiến đôi bên lại đổ lỗi cho nhau để giành phiếu mà cuối cùng vẫnchỉ là tìm giải pháp thỏa hiệp. Hiện tượng này từng xảy ra hồi tháng 8/2011khiến trái phiếu Mỹ mất giá và chính phủ đành thả nổi cho biện pháp tự động giảmchi.
Những biện pháp tự động ấy góp phần thu hẹp bội chi ngân sách dù Chínhquyền Obama cứ báo động về nguy cơ suy thoái vào đầu năm 2013. Có lẽ vì vậy màlần này thị trường Mỹ không mấy rúng động.
Mỹ đang nợ nước ngoài khoảng 5.000 tỷ USD, với hai chủ nợ hàng đầu làTrung Quốc (1.300 tỷ USD) và Nhật Bản (1.100 tỷ USD). Nhưng thực tế kinh tế lạicó nhiều điều đáng chú ý.
Thứ nhất, thị trường Mỹ có mức thanh khoản cao, sức tiếp nhận sâu rộng.Thứ hai, các thị trường lớn khác như châu Âu lại chưa được an toàn như vậy. Thứba, Mỹ cũng nắm trong tay tài sản của nhiều nước khác dưới dạng đầu tư rất lớn.
Tóm lại, Mỹ đang đi vay rẻ và tung tiền kiếm lời cao hơn ở nước khác. Vàsau cùng, nếu chủ nợ sợ hãi bán tháo thì vừa bán ra là tài sản của họ tại Mỹ lạisụt giá./.
Tuy nhiên, các thị trường tài chính thế giới, kể cả hai chủ nợ lớn nhấtcủa Mỹ là Trung Quốc và Nhật Bản, vẫn bình tĩnh. Về phần các cơ quan thẩm địnhtài chính, trước mắt cũng chưa lên tiếng dọa hạ điểm tín nhiệm đối với nợ côngcủa nền kinh tế số 1 thế giới.
Trong khi đó, hồi năm 2011, khi Washington đàm phán để nâng trần nợ côngthì cũng là lúc Standard & Poor's hạ điểm tín nhiệm của quốc gia này. Khi đótổng nợ công của Mỹ tương đương 10% GDP chứ không chỉ là gần 4% như hiện tại.
Giải thích cho thái độ điềm tĩnh đó, các chuyên gia cho rằng, thời hạn17/10 được chính giới Mỹ nêu lên như là một cột mốc “quyết định”, nhưng trênthực tế hạn ngày 17/10 nặng về ý nghĩa chính trị hơn là kinh tế.
Cụ thể, tới ngày 17/10, nếu Nhà Trắng và Hạ viện do đảng đối lập Cộng hòachiếm đa số không tìm ra đồng thuận để nâng trần nợ công, Bộ Tài chính Mỹ vẫncòn một khoản dự trữ khoảng 30 tỷ USD để thanh toán nợ đáo hạn, chi trả nhữngkhoản chi cấp bách nhất. Nhưng kể từ cột mốc thời gian đó, về phương diện pháplý, Chính phủ không được quyền đi vay thêm để trang trải các hóa đơn đến kỳ phảitrả.
Đó sẽ là một vấn đề đau đầu khi Bộ Tài chính phải thanh toán 6 tỷ USD tiềnlãi cho các chủ nợ vào ngày 1/11 và cùng ngày, phải xuất ra 55 tỷ USD để trả cáckhoản an sinh xã hội.
Trong trường hợp Hạ viện vẫn chưa đồng ý nâng trần nợ công từ nay cho đếnhết ngày 31/10 thì điều gì sẽ xảy ra?
Có ba kịch bản được đưa ra. Một là Mỹ buộc phải mạnh tay cắt giảm chi tiêucông để duy trì mức nợ công ở dưới ngưỡng quy định 16.700 tỷ USD (tương đương3,9% GDP). Thứ hai là Tổng thống Obama sử dụng điều khoản cho phép ông đơnphương nâng trần nợ công. Thứ ba là Mỹ sau ngày 1/11 rơi vào tình trạng “tạmthời mất khả năng thanh toán”.
Trong trường hợp thứ ba này, Mỹ sẽ đánh mất niềmtin nơi các nhà đầu tư trên thế giới, bởi vì từ trước đến nay, trái phiếu của Mỹvẫn được coi là “an toàn” nhất.
Theo giới phân tích, cụm từ “vỡ nợ” hay “mất khả năng thanh toán” dùng đểnói về khủng hoảng của Mỹ hiện nay không hoàn toàn chính xác bởi Washingtonkhông rơi vào tình cảnh bị đe dọa như Hy Lạp hay một vài quốc gia khác trong Khuvực đồng tiền chung châu Âu, khiến họ phải cầu cứu quốc tế.
Trả lời phỏng vấn đài RFI, chuyên gia kinh tế Nguyễn Xuân Nghĩa nhận định,vấn đề cơ bản vẫn là Mỹ bị bội chi quá lớn. Bội chi không thể kéo dài và là mốinguy thật sự cho Mỹ, chưa kể các khoản cam kết của Quỹ Hưu trí hay nghĩa vụthanh toán Quỹ Bảo hiểm y tế Medicare hay Trợ cấp Y tế Medicaid.
Chính trường Mỹ vẫn bị tác động bởi lịch bầu cử. Hai cuộc bầu cử 2014 và2016 sắp tới khiến đôi bên lại đổ lỗi cho nhau để giành phiếu mà cuối cùng vẫnchỉ là tìm giải pháp thỏa hiệp. Hiện tượng này từng xảy ra hồi tháng 8/2011khiến trái phiếu Mỹ mất giá và chính phủ đành thả nổi cho biện pháp tự động giảmchi.
Những biện pháp tự động ấy góp phần thu hẹp bội chi ngân sách dù Chínhquyền Obama cứ báo động về nguy cơ suy thoái vào đầu năm 2013. Có lẽ vì vậy màlần này thị trường Mỹ không mấy rúng động.
Mỹ đang nợ nước ngoài khoảng 5.000 tỷ USD, với hai chủ nợ hàng đầu làTrung Quốc (1.300 tỷ USD) và Nhật Bản (1.100 tỷ USD). Nhưng thực tế kinh tế lạicó nhiều điều đáng chú ý.
Thứ nhất, thị trường Mỹ có mức thanh khoản cao, sức tiếp nhận sâu rộng.Thứ hai, các thị trường lớn khác như châu Âu lại chưa được an toàn như vậy. Thứba, Mỹ cũng nắm trong tay tài sản của nhiều nước khác dưới dạng đầu tư rất lớn.
Tóm lại, Mỹ đang đi vay rẻ và tung tiền kiếm lời cao hơn ở nước khác. Vàsau cùng, nếu chủ nợ sợ hãi bán tháo thì vừa bán ra là tài sản của họ tại Mỹ lạisụt giá./.
PV (TTXVN)
