ĐẶC KHU HÀNH CHÍNH HỒNG KÔNG – Media OutReach – Trung Quốc đã chứng kiến một số trận động đất có sức hủy diệt khủng khiếp nhất trong lịch sử. Ví dụ, trận động đất kinh hoàng năm 2008 ở tỉnh Tứ Xuyên đã giết chết hơn 69.000 người, khiến 11 triệu người mất nhà cửa và gây thiệt hại tài sản trị giá lên tới 20 tỷ USD. Đất nước này nằm trên đỉnh các khu vực hoạt động địa chấn và đã có 118 trận động đất trong năm qua. Một nhóm các nhà nghiên cứu đã tìm hiểu, đánh giá xem liệu trải nghiệm cận kề cái chết, chẳng hạn như cơn động đất lớn, có thể ảnh hưởng đến mô hình chi tiêu của mọi người như thế nào. Các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra rằng, những người từng trải qua những trận động đất lớn trong đời nhiều khả năng thích “sống gấp” sau một trải nghiệm đau thương.
Nghiên cứu cho thấy, những người trải qua trận động đất lớn đã chi tiêu tiền nhiều hơn vào các đồ trang sức, vàng bạc (nguồn: iStock)
Bà Jaimie Lien, Trợ lý Giáo sư Khoa Khoa học phục vụ việc ra quyết định và Kinh tế Quản lý tại Trường Kinh doanh, thuộc Đại học Hồng Kông Trung Quốc (CUHK) và các cộng sự của bà đã quan tâm đến việc các trận động đất lớn ở Trung Quốc ảnh hưởng như thế nào đến sở thích chi tiêu của người dân nước này.
Bà Jaimie Lien đặt câu hỏi: “Trải nghiệm thay đổi cuộc sống có thể ảnh hưởng đến cách nhìn của chúng ta về cuộc sống và thay đổi ưu tiên chi tiêu của chúng ta không? Khi mọi người kết hôn, sinh con hoặc nghỉ hưu, họ thường thay đổi cách đánh giá các giá trị và lối sống của mình, do đó ảnh hưởng đến cách họ tiêu tiền. Song đối với những sự kiện trong cuộc sống ngoài tầm kiểm soát của chúng ta, chẳng hạn như thiên tai thì sao?”
Nghiên cứu có tiêu đề Major Earthquakes Experience and Presently-Gratifying Expenditures (tạm dịch: Nghiên cứu trải nghiệm động đất lớn và các khoản chi tiêu hiện tại) được thực hiện bởi Trợ lý Giáo sư Jaimie Lien, Giáo sư Qingqing Peng của Đại học Công nghệ và Kinh doanh Trùng Khánh và Giáo sư Jie Zheng đến từ Đại học Thanh Hoa. Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng, những người trực tiếp trải qua các trận động đất lớn thường có xu hướng chi tiêu nhiều hơn đáng kể cho du lịch và giải trí, hàng hóa xa xỉ và các sản phẩm y tế sau khi trải qua trận động đất, trong khi chi tiêu ít hơn cho giáo dục.
Bà Jaimie Lien cho biết: “Thành Đô ở tỉnh Tứ Xuyên là một ví dụ tuyệt vời và là nguồn cảm hứng cho nghiên cứu của chúng tôi. Thành phố được biết đến với lối sống thoải mái và người dân nổi tiếng có nhịp sống nhàn nhã, nhưng đồng thời, nó cũng nằm trong khu vực có nguy cơ tái diễn những trận động đất thảm khốc”.
Các nhà nghiên cứu đã đưa ra các phát hiện của mình sau khi xem xét, đánh giá các trận động đất lớn xảy ra trên toàn Trung Quốc từ năm 1920 đến năm 2008 và mối tương quan của chúng với chi tiêu của các hộ gia đình ở thành thị từ năm 2002 đến năm 2009. Họ so sánh mô hình chi tiêu của các gia đình có chủ hộ đang sống trong trận động đất- khu vực bị ảnh hưởng trước một trận động đất lớn và những người định cư hoặc sinh ra trong khu vực sau khi trận động đất lớn xảy ra.
Sống vì hiện tại?
Nghiên cứu cho thấy không có sự khác biệt đáng kể về thói quen tiết kiệm giữa các gia đình từng trải qua trận động đất lớn với những gia đình không phải chịu thảm cảnh này. Tuy nhiên, có sự khác biệt trong cách họ phân bổ chi tiêu gia đình. Cụ thể, các gia đình từng trải qua trận động đất đã chi tiêu, tính theo tỷ trọng tổng chi tiêu của hộ gia đình, nhiều hơn 0,3 điểm phần trăm cho các sản phẩm giải trí và liên quan đến giải trí, chẳng hạn như máy quay video và máy tính. Họ cũng chi nhiều hơn 0,1 điểm phần trăm cho các chuyến đi du lịch, vui chơi và các dịch vụ giải trí khác.
Ngoài ra, những người từng trải qua trận động đất lớn cũng tiêu xài hoang phí nhiều hơn vào quần áo, đồ trang sức, đồng hồ, chiếm gần nửa điểm phần trăm trong tổng chi tiêu gia đình. Họ cũng chi nhiều hơn khoảng 1/4 điểm phần trăm cho các thiết bị liên quan đến sức khỏe, chẳng hạn như ghế mát xa và các thực phẩm chức năng của Trung Quốc, chẳng hạn như nhân sâm, sữa ong chúa và yến sào.
Bà Jaimie Lien bình luận: “Giống như quần áo hàng hiệu và đồ trang sức, những loại “thực phẩm bảo vệ sức khỏe” này được coi là xa xỉ, đắt tiền và là vật thể hiện địa vị xã hội. Một trong những lý do tại sao mọi người mua đồ xa xỉ là để bản thân cảm thấy tốt hơn ở hiện tại. Sau khi bạn trải qua trải nghiệm cận kề cái chết, bản chất của con người là muốn cảm thấy hạnh phúc và sống gấp là điều dễ hiểu”.
Mặt khác, các tờ báo nhà nước truyền thống hơn lại rất thích hợp để cung cấp các chỉ thị chính trị và thông tin liên quan đến chính sách. Do mối quan hệ chặt chẽ của họ với các đơn vị chính phủ, những tờ báo chính thức lớn này có thể cung cấp định hướng chính sách và xu hướng ngành chính xác nhất cho tin tức của công ty. Ví dụ, nghiên cứu cho thấy rằng trung bình, các bài báo của họ cung cấp tin tức về xu hướng chung của các ngành và thị trường cụ thể nhiều hơn 10% so với các bài báo kinh doanh bán độc lập. Hơn nữa, các tờ báo lớn của nhà nước có xu hướng tăng cường đưa tin về ngành, lĩnh vực và tin tức thị trường vào những ngày chính phủ Trung ương công bố các chính sách kinh tế – công nghiệp mới.
Ngoài ra, các gia đình từng trải qua trận động đất cũng chi nhiều hơn đáng kể cho dịch vụ dọn dẹp nhà cửa. Bà Jaimie Lien và các đồng tác giả cho rằng, đây là một ví dụ khác về việc các gia đình sau trận động đất có xu hướng coi trọng thời gian của bản thân hơn và tập trung nhiều hơn vào việc cải thiện chất lượng cuộc sống hiện tại của họ.
Một sự khác biệt lớn khác về chi tiêu hộ gia đình giữa các gia đình từng trải qua trận động đất và những gia đình không bị ảnh hưởng bởi động đất, là chi phí cho giáo dục. Các gia đình trải qua trận động đất lớn đã chi tiêu ít hơn cho hầu hết các loại hình giáo dục, bao gồm giáo dục trẻ em (chẳng hạn như trường nội trú công lập), dạy kèm và đào tạo). Cụ thể, mức độ chênh lệch giữa chi tiêu cho giáo dục trẻ em xa nhà của các gia đình trải qua trận động đất so với những gia đình không bị động đất cao tới 3% tổng chi tiêu của hộ gia đình. Giáo dục dành cho người lớn, hiện thường được chú trọng hơn chi tiêu giáo dục cho trẻ em, là loại hình giáo dục duy nhất mà các gia đình từng trải qua trận động đất chi tiêu tương đối nhiều hơn.
Bà Jaimie Lien nhận xét: “Giáo dục là một khoản đầu tư cho tương lai. Có lẽ không vì lợi ích lâu dài đối với bất kỳ loại hộ gia đình nào, chứ chưa nói đến những người sống sót sau trận động đất, vay từ tương lai để chi tiêu trong hiện tại. Đó là một ví dụ khác về cách chi tiêu thay đổi thói quen của những người sống sót sau thiên tai như động đất có thể có hại về lâu dài”.
Có thể sẽ điều tra tác động của động đất đến sở thích tiêu dùng ở các nước phát triển.
Trong khi nhiều nhà kinh tế và chuyên gia tiếp thị tập trung vào việc điều tra cách mọi người tiêu tiền theo sở thích lâu dài của họ, nghiên cứu mới này đã thực hiện một cách tiếp cận khác bằng cách xem xét các sự kiện không thể kiểm soát được trong cuộc sống, chẳng hạn như động đất, có thể ảnh hưởng đến các lựa chọn lối sống của mọi người có thể xung đột với lợi ích lâu dài của họ.
Các nhà nghiên cứu cho rằng, nghiên cứu trong tương lai có thể điều tra tác động của động đất đến sở thích tiêu dùng ở các nước phát triển. Sẽ rất thú vị khi xem liệu có một tác động tương tự trong một bối cảnh nhân khẩu học khác nhau hay không và liệu các loại thảm họa khác có tạo ra tác động tương tự đối với cách tiêu dùng của người dân hay không?
Bà Jaimie Lien nhận định: “Các nghiên cứu trong tương lai có thể điều tra xem có điều gì đặc biệt về động đất sẽ làm thay đổi lựa chọn cuộc sống của con người hoặc liệu những tác động tương tự có gây ra các loại sự kiện khác ngoài tầm kiểm soát của chúng ta hay không”.
Tài liệu tham khảo:
Lien, Jaimie W.; Peng, Qingqing & Zheng, Jie, Major Earthquake Experience and Presently-Gratifying Expenditures (July 22, 2020) (Major Earthquakes Experience and Presently-Gratifying Expenditures (tạm dịch: Nghiên cứu trải nghiệm động đất lớn và các khoản chi tiêu hiện tại. Ngày 22/7/2020). Hiện có tại SSRN: https://ssrn.com/abstract=3794466 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.3794466
Bài viết này lần đầu tiên được xuất bản trên trang web Kiến thức kinh doanh Trung Quốc (China Business Knowledge – CBK) bởi Trường Kinh doanh, CUHK: https://bit.ly/3A4YqlS.
Thông tin về CUHK Business School (Trường Kinh doanh, thuộc CUHK)
Trường Kinh doanh thuộc CUHK bao gồm 2 trường – Kế toán và Quản lý khách sạn và Du lịch – và 4 khoa – Khoa Kinh tế quản lý và khoa học phục vụ việc ra quyết định, Tài chính, Quản lý và Marketing. Được thành lập tại Hồng Kông vào năm 1963, đây là trường kinh doanh đầu tiên cung cấp các chương trình cử nhân về quản trị kinh doanh (BBA), thạc sỹ về quản trị kinh doanh (MBA) và thạc sỹ cao cấp về quản trị kinh doanh (Executive MBA) trong khu vực. Hiện tại, Trường cung cấp 10 chương trình đại học và 18 chương trình sau đại học, bao gồm MBA, EMBA, Master, MSc, MPhil và Ph.D. Trường hiện có hơn 4.600 sinh viên đại học và sau đại học đến từ hơn 20 quốc gia / vùng lãnh thổ.
Trong bảng xếp hạng MBA điều hành của Financial Times năm 2020, CUHK EMBA được xếp hạng thứ 15 trên thế giới. Trong Bảng xếp hạng MBA toàn cầu năm 2021 của FT, MBA CUHK được xếp hạng 48. Trường Kinh doanh CUHK có số lượng cựu sinh viên kinh doanh lớn nhất (khoảng 40.000) trong số các trường đại học / trường kinh doanh ở Hồng Kông – nhiều người trong số họ là các nhà lãnh đạo kinh doanh chủ chốt.
Thông tin thêm có sẵn tại http://www.bschool.cuhk.edu.hk hoặc bằng cách kết nối với CUHK Business School trên:
Facebook: www.facebook.com/cuhkbschool
Instagram: www.instagram.com/cuhkbusinessschool
LinkedIn: www.linkedin.com/school/cuhkbusinessschool
WeChat: CUHKBusinessSchool
#CUHKBusinessSchool
