Quyền Văn Minh và bạn bè vừa có một đêm jazz sôi động chật khán phòng Nhà Hát Lớn cùng bigband Việt Nam đêm 6/4 và sau đó là màn trình diễn đỉnh cao của Cha, Con và Jazz II vào 27/4.
“Khán giả của jazz ở Việt Nam hiện rất ít, lựa chọn con đường này, mình phải chấp nhận. Nhưng nay con đường ấy đã dài thêm, lực lượng cũng đã lớn lên và điều mấu chốt là việc cha con cùng chơi nhạc jazz,” Quyền Văn Minh nói.
Niềm tự hào lớn nhất của anh có lẽ chính là đã tiêm nhiễm jazz thành công vào cậu con độc đinh. Năm ngoái, trước khi tổ chức Cha, Con và Jazz để trình làng Quyền Thiện Đắc - vừa đem bằng đỏ Berkeley về, Quyền Văn Minh từng tuyên bố ngừng làm chương trình lớn.
"Tôi đã tưởng tôi được dừng để viết, có thể có những concert riêng, nhỏ nhỏ thôi. Chính sau khi chơi chương trình đó xong, tôi nghĩ tôi chưa dừng được...," anh nói.
Phải chăng vì anh thấy đội ngũ kế cận chưa đủ tâm huyết với jazz?
Quyền Văn Minh: Cái đó cũng một phần. Mô hình câu lạc bộ này đã hoạt động đến năm thứ 11, không nghỉ một ngày nào, các nghệ sĩ chắc phải rất điêu luyện. Nhưng phải nói thật, cũng rơi rụng một số. Một số bắt đầu chơi được được một tí thì nghĩ rằng đủ rồi, giỏi rồi, thì lại tản mạn, không gắn bó với câu lạc bộ nữa, thì lại đào luyện tiếp. Một số trụ vững, ví dụ Nguyễn Hồng Sơn, Bảo Long - là những học trò kèn của tôi. Những người đó lại phải cần một lực lượng cân xứng mới chơi cùng được.
Và tôi nghĩ rằng mình buộc phải làm nhiều chương trình để các thành viên mới được xuất hiện nhiều hơn, được tôi luyện. Câu lạc bộ chỉ là chỗ bồi dưỡng nâng cao để ra sân khấu lớn hơn. Chương trình bigband năm nay toàn các thành viên mới.
Câu lạc bộ diễn 7/7 đêm trong tuần - đối với các nghệ sĩ liệu có căng thẳng quá?
Quyền Văn Minh: Ở câu lạc bộ, người làm nhiều nhất là ba buổi. Người phải lao động vất vả nhất là Quyền Thiện Đắc vì tôi muốn có một sức ép với Đắc. Đắc mới đi học về, tuổi đang trẻ, đáng lẽ còn phải làm việc 7/7 nhưng còn có hai ngày nghỉ để sáng tác, giải trí. Tôi không bao giờ có ngày nghỉ.
Tôi có nói với Quyền Thiện Đắc, tất nhiên mỗi thời một khác, nhưng thời kỳ này chính là thời chiến của nhạc jazz. Xưa thời bao cấp, bố vất vả lo toan tất cả thì bố xác định là thời chiến, lúc nào cũng sẵn sàng lên đường. Bây giờ mọi điều kiện đều tốt hơn, nhưng với jazz vẫn còn đang thời chiến. Vì chỉ cần dừng một cái là lực lượng này sẽ oải, ngả sang chơi pop cho nhẹ nhàng, có tiền hơn.
Không có tôi, nhạc jazz chỉ chậm lại một tí thôi, chứ không phải là có ông này mới có nhạc jazz. Tôi đã từng tuyên bố từ lâu, trước Quyền Văn Minh, đất nước này đã từng có những người chơi jazz, nhưng không đi theo đến cùng.
Tôi đặt mục tiêu đi theo đến cùng vì hai điều, thứ nhất là đam mê; thứ hai là cương vị giảng dạy buộc tôi phải tìm chỗ biểu diễn cho học trò. Hai cái đó cộng lại làm tôi xiết chặt thắt lưng, nghiến răng để làm câu lạc bộ và các chương trình.
Cuộc sống của nghệ sĩ chơi jazz nói thật là khó khăn. Các cháu ở đây một tối, tất nhiên đừng đăng chuyện tiền, nhưng đại khái có thể biết các cháu được 140.000 đồng và giải lao được uống nước.
Và để lo 140.000 đồng đấy, tôi đã phải đi làm rất nhiều việc khác. Vì bản thân doanh thu không thể đủ được. Bởi chi phí thuê nhà, điện nước, mình đều phải trả, và trả như một doanh nghiệp. Nói thực, đôi lúc cũng muốn tiết kiệm người, nhưng không thể. Tôi cũng chỉ được phép thổi 2 tối/tuần. Quyền Thiện Đắc 5 tối vì có nhiều ý tưởng âm nhạc - chơi với ba nhóm để vực các bạn lên.
Nói thật, tôi muốn vắt kiệt Quyền Thiện Đắc. Vì mình đầu tư cho con đi học. Về con phải có gì đáp lại. Nếu Đắc tác động tốt đến ban nhạc, đến câu lạc bộ, tức là anh đã trả nghĩa gia đình, trả nghĩa bố, trả nghĩa thầy. Tóm lại ở đây, chế độ dân chủ là như nhau. Chỉ mong rằng nếu anh kém người khác thì hãy tự trọng vươn lên.
Anh làm những việc gì khác để duy trì câu lạc bộ?
Quyền Văn Minh: Tôi đi dạy thêm... Tôi từng phải đi diễn pop. Tôi cũng lặng lẽ xách kèn ra sân khấu thổi hai bài để lấy triệu rưởi hai triệu. Thực ra mình không nên làm thế. Thỉnh thoảng anh thổi mấy bài pop thì có gì ghê gớm đâu? Nhưng mình đang giương ngọn cờ tất cả vì jazz. Nhưng nhiều lúc kinh tế cũng làm cho mình...
Các cháu bận đi chơi nhạc pop, mình không bao giờ trách. Nhưng có thể vẫn bài đấy chơi chỗ khác không thể nào có không khí như ở jazz club. Chơi ở sảnh khách sạn, văng vẳng tiếng nhạc, người ta nói chuyện là chính, làm sao có tiếng vỗ tay. Mà không có tiếng vỗ tay làm sao hưng phấn được.
Nhưng ở đây là có. Ở đây khách đến uống nước và chăm chú nghe. Tôi đã tạo được một không khí riêng.
Một cách làm dễ ăn khách là chuyển soạn các ca khúc nổi tiếng trong nước thành hòa tấu. Anh có nghĩ tới?
Quyền Văn Minh: Tôi có thu đĩa. Phát hành ít thôi. Chủ yếu bán ở câu lạc bộ. Có cả tiền chiến, tình khúc quốc tế, cả Đoàn Chuẩn nữa...
Mình chiều khách nhưng mình vẫn phải nghĩ đến hướng phát triển của bọn trẻ. Chiều mình thì các cháu cũng lượn 1-2 bài thôi. Chứ chúng lại quyết tâm đánh sâu sắc những bài ấy thì lại thành giống mình, lại mất hơi thở contemporary của jazz đi. Nó là cái mâu thuẫn mà mình vẫn chưa có giải đáp đấy.
Anh quan tâm đến sáng tác ca khúc?
Quyền Văn Minh: Tôi viết đúng một bài, đó là "Lời mẹ ru" - lấy chất liệu ả đào cho Thu Hồng đợt đi Singapore. Bên đó, họ cũng muốn nghe một bài chất liệu dân gian lại có thể chơi thành jazz. Bài này chưa có điều kiện thu hát, tôi đã chuyển thành hòa tấu trong đĩa Đồng cảm. Tôi rất thích viết ca khúc, thậm chí chuyển lời thành tiếng Anh. Nhưng vẫn còn đang nghiên cứu. Vì phát âm tiếng Anh khác, mình lại phải biến giai điệu của mình đi.
Người nghe thông thường dễ bị hấp dẫn bởi giọng hát. Nhưng ca sĩ jazz ở câu lạc bộ của anh hơi hiếm?
Quyền Văn Minh: Năm nay có Diệu Thúy. Cũng đang nâng dần. Vì thường ca sĩ Việt Nam, kể cả chị Tuyết Loan, chỉ hát cái giai điệu jazz là xong. Đấy chưa phải jazz. Hát jazz là người ca sĩ phải thẩm thấu, phải trình diễn như một nhạc công, cũng solo bằng cổ họng.
Chương trình vừa rồi, tôi có viết một đoạn solo bằng du-bda cho Diệu Thúy với dàn bigband. Ở đây, chính ra có ba cô ca sĩ. Thúy Quỳnh làm ở báo Tin tức Online, ngày xưa học piano ở trường Nghệ thuật Hà Nội - hát nói chung tốt. Có khả năng đào luyện nâng tầm thành ca sĩ jazz.
Vì sao mùa biểu diễn năm nay, anh không có ý định du Nam?
Quyền Văn Minh: Năm nay kinh tế khó khăn, có thể sang năm tôi sẽ đi. Nói thật, kể cả tính kinh tế thì cũng không dám đi. Diễn ở Hà Nội không có vé mà mua. Sài Gòn, nhiều đơn vị đối tác trong văn hóa điện lấy vé mời. Cuối cùng họ cũng không đi. Tôi thực sự buồn... Đi Sài Gòn chấp nhận thua. Nếu cái gì còn dư của Hà Nội - đập vào Sài Gòn là không có gì cả và phải bù lỗ nhiều.
Anh luôn có xu hướng tạo sức ép lên Quyền Thiện Đắc. Có bao giờ anh thấy con căng thẳng hoặc muốn phản ứng?
Quyền Văn Minh: Có. Nhiều phản ứng bằng nhiều cách. Nhưng cậu vẫn phải chịu. Vì sức ép này không bao hàm kinh tế, không mang tính gia trưởng mà mang tính trách nhiệm với âm nhạc. Cậu làm như mọi nhạc công khác là việc của gia đình. Còn anh không thổi thì tôi thổi. Tôi phải lên thổi mà anh ngồi chơi, thiên hạ cười tôi.
Thực ra, anh ấy cần một sự đối xử xứng đáng. Tại sao phải vội thế?
Quyền Văn Minh: Năm nay Đắc 29 tuổi. Tôi mường tượng năm 29 tuổi của tôi, phải nuôi hai đứa con. Tôi buộc phải tập kèn làm sao thật giỏi để bất cứ ai cần gì là làm được. Tuồng, chèo, cải lương - thổi hết để kiếm tiền. Nhưng trong đầu tôi vẫn có một chữ jazz. Nếu năm 29 tuổi tôi không nghĩ đến sẽ phải chơi jazz, làm công trình nọ kia, thì làm sao tôi có được điều kiện như bây giờ...
(TTVH&Đàn Ông/Vietnam+)
