Những ngày hè nắng nóng, nhu cầu sử dụng nước đá của người dân tăng cao nhằm giảm bớt cơn khát và đối phó với sự khắc nghiệt của thời tiết.
Tuy nhiên, chất lượng nước đá hiện nay chưa được các cơ quan chức năng kiểm soát dẫn tới những nguy cơ nhiễm các bệnh về đường tiêu hóa.
Theo nhiều bác sĩ chuyên khoa tại Bệnh viện Bạch Mai, đá bẩn chính là mối hiểm họa cho sức khỏe người tiêu dùng trong những ngày hè nóng nực.
Đâu đâu cũng cần đá
Vào mùa nắng nóng, trên các tuyến đường Hà Nội ai ai cũng dễ dàng bắt gặp hình ảnh những chiếc xe máy, xe ba bánh chở đá cây không che đậy lao vun vút trên đường. Tại ngã tư giữa phố Bạch Mai và Minh Khai, quận Hai Bà Trưng, Hà Nội, những tảng nước đá tập kết bán cho khách vẫn được đặt dưới nền đất, phủ vội tấm bạt. Từ các quán giải khát, càphê, bia hơi... đâu đâu cũng cần tới đá.
Các quán trà đá, quán cóc mà đặc biệt là ở xung quanh bến xe sử dụng rất ít đá viên tinh khiết mà đa số dùng đá cây đập vụn cho vào bình bảo quản (theo quy định đá cây chỉ được dùng để ướp thực phẩm). Người bán dùng tay trần bốc đá cho vào cốc, người mua vô tư uống mà không quan tâm đến vệ sinh, miễn làm sao cho thỏa cơn khát.
Công đoạn bày bán nước đá đã thiếu vệ sinh, nhưng quy trình sản xuất đá tại các cơ sở cũng không được đảm bảo.
Ở một cơ sở sản xuất nước đá ở quận Hai Bà Trưng, Hà Nội, mặc dù cơ sở này cho rằng, họ luôn đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm trong quy trình sản xuất đá nhưng qua theo dõi quy trình sản xuất mới nhận thấy quy trình này bị vi phạm khá nhiều như lao động trong cơ sở không mặc đồng phục theo quy định; nhiều người còn mặc quần đùi trong xưởng sản xuất. Và trong khâu sản xuất cuối cùng, công nhân để nguyên tay trần đóng gói.
Theo Cục vệ sinh an toàn thực phẩm, việc sản xuất đá tinh khiết phải theo quy trình như nguồn nước lấy từ độ sâu 90m, xử lý qua hệ thống lọc thẩm thấu ngược và diệt vi khuẩn bằng tia cực tím. Các bộ phận khuôn đá, dao cắt đá, bồn đập nước đá, cối lạnh và gàu tải đá của hệ thống máy sản xuất đá viên tinh khiết đều bằng inox, không bị gỉ sét theo thời gian.
Chu trình sản xuất nước đá khép kín hoàn toàn tự động, không có sự tiếp xúc trực tiếp với bàn tay con người, do đó nước đá viên tinh khiết hoàn toàn đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. Với các tiêu chí trên, không phải cơ sở sản xuất nước đá viên tinh khiết nào cũng đáp ứng đầy đủ, nhất là các cơ sở nhỏ lẻ, đầu tư thấp...
Nhiều cơ sở sản xuất nước đá không đủ điều kiện vệ sinh
Theo thống kê của Sở Y tế Hà Nội, hiện nay trên địa bàn thành phố có khoảng hơn 200 cơ sở sản xuất nước đá, nhưng trong đó chỉ có khoảng 30 cơ sở sản xuất nước đá như Công ty Thủy Tạ, Công ty nước đá Hà Nội... được cấp giấy chứng nhận đủ các điều kiện đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm.
Chính con số trên đã phản ánh thực trạng vì sao nước đá “bẩn” vẫn tung hoành trên địa bàn Thủ đô, từ thành thị tới nông thôn.
Cũng theo khuyến cáo của các nhà chuyên môn, các loại đá cây to chỉ được sử dụng vào việc bảo quản thực phẩm, nhưng trên thực tế, loại đá này vẫn được các hàng nước sử dụng hằng ngày bởi chúng có giá thành rẻ, khi hết đá có thể dễ dàng mua tại các chợ, hoặc gọi điện cho người mang đến.
Bên cạnh đó, các cơ sở làm nước đá chủ yếu sử dụng nước giếng khoan, hầu như không qua quá trình xử lý, lọc hay lắng cặn mà cứ thế đổ thẳng vào khuôn, làm lạnh rồi đem đi giao hàng; người lao động tham gia sản xuất hầu như không bao giờ được khám sức khỏe thường xuyên và không có thiết bị bảo hộ lao động...
Đặc biệt, theo lời khuyên của bác sĩ, nếu sử dụng nguồn nước đá bẩn, không rõ nguồn gốc, khả năng nhiễm khuẩn rất cao. Nó không những nhiễm khuẩn mà còn nhiễm những hóa chất độc hại có trong nước đá, là nguyên nhân dẫn tới nhiều căn bệnh mùa hè.
Trong nước đá có thể gặp rất nhiều nguồn từ vi khuẩn, lỵ độc tính, các loại ký sinh vật. Chưa kể là những nguồn nước không sạch có thể gây vi khuẩn và dịch bệnh hàng loạt như dịch tả và một số loại tạp khuẩn khác nữa.
Bên cạnh đó, nếu nước chưa được khử độc, có thể có cả những kim loại nặng ở trong đó, rồi hóa chất dùng để thanh lọc nước nếu ở liều lượng quá cao cũng sẽ ảnh hưởng tới những chức năng thanh lọc của cơ thể gây rất nhiều biến chứng như áp xe gan, viêm đại tràng mãn tính, ảnh hưởng tới chức năng thận, gan gây kích ứng dạ dầy...
Theo Sở Y tế Hà Nội , không phải những cơ sở được cấp giấy chứng nhận là đã tuyệt đối an toàn, vẫn có những cơ sở qua kiểm tra phát hiện vi phạm như công nhân không mặc đồng phục, không đeo găng tay khi sản xuất; nhà xưởng, chu trình sản xuất vẫn chưa đảm bảo đầy đủ các tiêu chí theo quy định...
Ngành y tế thường xuyên kiểm tra những cơ sở này, nếu quá trình sản xuất mà vi phạm, vẫn bị xử lý theo quy định. Sở Y tế Hà Nội sẽ tiến hành kiểm tra các cơ sở sản xuất bia, nước giải khát, nước đá... và xử lý nghiêm trường hợp vi phạm./.
Tuy nhiên, chất lượng nước đá hiện nay chưa được các cơ quan chức năng kiểm soát dẫn tới những nguy cơ nhiễm các bệnh về đường tiêu hóa.
Theo nhiều bác sĩ chuyên khoa tại Bệnh viện Bạch Mai, đá bẩn chính là mối hiểm họa cho sức khỏe người tiêu dùng trong những ngày hè nóng nực.
Đâu đâu cũng cần đá
Vào mùa nắng nóng, trên các tuyến đường Hà Nội ai ai cũng dễ dàng bắt gặp hình ảnh những chiếc xe máy, xe ba bánh chở đá cây không che đậy lao vun vút trên đường. Tại ngã tư giữa phố Bạch Mai và Minh Khai, quận Hai Bà Trưng, Hà Nội, những tảng nước đá tập kết bán cho khách vẫn được đặt dưới nền đất, phủ vội tấm bạt. Từ các quán giải khát, càphê, bia hơi... đâu đâu cũng cần tới đá.
Các quán trà đá, quán cóc mà đặc biệt là ở xung quanh bến xe sử dụng rất ít đá viên tinh khiết mà đa số dùng đá cây đập vụn cho vào bình bảo quản (theo quy định đá cây chỉ được dùng để ướp thực phẩm). Người bán dùng tay trần bốc đá cho vào cốc, người mua vô tư uống mà không quan tâm đến vệ sinh, miễn làm sao cho thỏa cơn khát.
Công đoạn bày bán nước đá đã thiếu vệ sinh, nhưng quy trình sản xuất đá tại các cơ sở cũng không được đảm bảo.
Ở một cơ sở sản xuất nước đá ở quận Hai Bà Trưng, Hà Nội, mặc dù cơ sở này cho rằng, họ luôn đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm trong quy trình sản xuất đá nhưng qua theo dõi quy trình sản xuất mới nhận thấy quy trình này bị vi phạm khá nhiều như lao động trong cơ sở không mặc đồng phục theo quy định; nhiều người còn mặc quần đùi trong xưởng sản xuất. Và trong khâu sản xuất cuối cùng, công nhân để nguyên tay trần đóng gói.
Theo Cục vệ sinh an toàn thực phẩm, việc sản xuất đá tinh khiết phải theo quy trình như nguồn nước lấy từ độ sâu 90m, xử lý qua hệ thống lọc thẩm thấu ngược và diệt vi khuẩn bằng tia cực tím. Các bộ phận khuôn đá, dao cắt đá, bồn đập nước đá, cối lạnh và gàu tải đá của hệ thống máy sản xuất đá viên tinh khiết đều bằng inox, không bị gỉ sét theo thời gian.
Chu trình sản xuất nước đá khép kín hoàn toàn tự động, không có sự tiếp xúc trực tiếp với bàn tay con người, do đó nước đá viên tinh khiết hoàn toàn đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. Với các tiêu chí trên, không phải cơ sở sản xuất nước đá viên tinh khiết nào cũng đáp ứng đầy đủ, nhất là các cơ sở nhỏ lẻ, đầu tư thấp...
Nhiều cơ sở sản xuất nước đá không đủ điều kiện vệ sinh
Theo thống kê của Sở Y tế Hà Nội, hiện nay trên địa bàn thành phố có khoảng hơn 200 cơ sở sản xuất nước đá, nhưng trong đó chỉ có khoảng 30 cơ sở sản xuất nước đá như Công ty Thủy Tạ, Công ty nước đá Hà Nội... được cấp giấy chứng nhận đủ các điều kiện đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm.
Chính con số trên đã phản ánh thực trạng vì sao nước đá “bẩn” vẫn tung hoành trên địa bàn Thủ đô, từ thành thị tới nông thôn.
Cũng theo khuyến cáo của các nhà chuyên môn, các loại đá cây to chỉ được sử dụng vào việc bảo quản thực phẩm, nhưng trên thực tế, loại đá này vẫn được các hàng nước sử dụng hằng ngày bởi chúng có giá thành rẻ, khi hết đá có thể dễ dàng mua tại các chợ, hoặc gọi điện cho người mang đến.
Bên cạnh đó, các cơ sở làm nước đá chủ yếu sử dụng nước giếng khoan, hầu như không qua quá trình xử lý, lọc hay lắng cặn mà cứ thế đổ thẳng vào khuôn, làm lạnh rồi đem đi giao hàng; người lao động tham gia sản xuất hầu như không bao giờ được khám sức khỏe thường xuyên và không có thiết bị bảo hộ lao động...
Đặc biệt, theo lời khuyên của bác sĩ, nếu sử dụng nguồn nước đá bẩn, không rõ nguồn gốc, khả năng nhiễm khuẩn rất cao. Nó không những nhiễm khuẩn mà còn nhiễm những hóa chất độc hại có trong nước đá, là nguyên nhân dẫn tới nhiều căn bệnh mùa hè.
Trong nước đá có thể gặp rất nhiều nguồn từ vi khuẩn, lỵ độc tính, các loại ký sinh vật. Chưa kể là những nguồn nước không sạch có thể gây vi khuẩn và dịch bệnh hàng loạt như dịch tả và một số loại tạp khuẩn khác nữa.
Bên cạnh đó, nếu nước chưa được khử độc, có thể có cả những kim loại nặng ở trong đó, rồi hóa chất dùng để thanh lọc nước nếu ở liều lượng quá cao cũng sẽ ảnh hưởng tới những chức năng thanh lọc của cơ thể gây rất nhiều biến chứng như áp xe gan, viêm đại tràng mãn tính, ảnh hưởng tới chức năng thận, gan gây kích ứng dạ dầy...
Theo Sở Y tế Hà Nội , không phải những cơ sở được cấp giấy chứng nhận là đã tuyệt đối an toàn, vẫn có những cơ sở qua kiểm tra phát hiện vi phạm như công nhân không mặc đồng phục, không đeo găng tay khi sản xuất; nhà xưởng, chu trình sản xuất vẫn chưa đảm bảo đầy đủ các tiêu chí theo quy định...
Ngành y tế thường xuyên kiểm tra những cơ sở này, nếu quá trình sản xuất mà vi phạm, vẫn bị xử lý theo quy định. Sở Y tế Hà Nội sẽ tiến hành kiểm tra các cơ sở sản xuất bia, nước giải khát, nước đá... và xử lý nghiêm trường hợp vi phạm./.
Đỗ Thảo Nguyên (TTXVN/Vietnam+)
