Quốc hội biểu quyết thông qua Luật trưng cầu ý dân. (Ảnh: Phương Hoa/TTXVN) Chiều 25/11, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội đã biểu quyết thông qua Luật Trưng cầu ý dân, có hiệu lực từ ngày 1/7/2016.
Đây là dự luật nhận được sự quan tâm của đông đảo nhân dân và cử tri cả nước với những nội dung đề cao tính dân chủ, đảm bảo quyền công dân theo tinh thần Hiến pháp 2013.
Đáng chú ý, dự thảo luật quy định kết quả trưng cầu ý dân có giá trị quyết định đối với vấn đề đưa ra trưng cầu ý dân và có hiệu lực kể từ ngày công bố. Mọi cơ quan Nhà nước, tổ chức, cá nhân phải tôn trọng kết quả trưng cầu ý dân. Cơ quan Nhà nước, tổ chức, cá nhân trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình có trách nhiệm tổ chức và bảo đảm thực hiện nghiêm kết quả trưng cầu ý dân.
Trước đó, trình bày Báo cáo của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Trưng cầu ý dân, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Phan Trung Lý cho hay, qua thảo luận có ý kiến đề nghị quy định cụ thể, rõ ràng hơn nữa các vấn đề Quốc hội quyết định trưng cầu ý dân; bổ sung trưng cầu ý dân về các vấn đề liên quan đến quyền con người, quyền công dân, về bảo vệ chủ quyền, lãnh thổ quốc gia, về chiến tranh và hòa bình.
Tuy nhiên, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thấy rằng những vấn đề mà đại biểu nêu như quyền con người, quyền, nghĩa vụ cơ bản của công dân đều đã nằm trong các quy định của Hiến pháp và như vậy là đã được thể hiện trong các nội dung trưng cầu ý dân về Hiến pháp. Các nội dung khác thuộc phạm vi các vấn đề đặc biệt quan trọng về chủ quyền quốc gia và kinh tế-xã hội.
Theo luật này, Quốc hội xem xét, quyết định trưng cầu ý dân về các vấn đề: Toàn văn Hiến pháp hoặc một số nội dung quan trọng của Hiến pháp; vấn đề đặc biệt quan trọng về chủ quyền, lãnh thổ quốc gia, về quốc phòng, an ninh, đối ngoại có ảnh hưởng trực tiếp đến lợi ích của quốc gia; vấn đề đặc biệt quan trọng về kinh tế-xã hội có ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của đất nước và vấn đề đặc biệt quan trọng khác của đất nước. Việc trưng cầu ý dân được thực hiện trong phạm vi cả nước.
Về chủ thể có quyền đề nghị Quốc hội quyết định trưng cầu ý dân, Luật quy định Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ tịch nước, Chính phủ hoặc ít nhất là 1/3 tổng số đại biểu Quốc hội có quyền đề nghị Quốc hội xem xét, quyết định trưng cầu ý dân.
Theo dự luật, cuộc trưng cầu ý dân phải được ít nhất 3/4 tổng số cử tri có tên trong danh sách cử tri đi bỏ phiếu mới hợp lệ.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng cho rằng, trưng cầu ý dân là sự kiện chính trị quan trọng của đất nước, thể hiện quyền dân chủ trực tiếp của công dân trong việc tham gia quản lý Nhà nước và xã hội.
Vì vậy, Luật này cần quy định thẩm quyền, trách nhiệm giám sát của Quốc hội, Hội đồng nhân dân, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên của Mặt trận; còn nội dung, hình thức và hệ quả pháp lý của việc giám sát thực hiện theo Luật hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng Nhân dân./.
