Thời gian gần đây, lợi dụng sự sơ hở của các cơ quan chức năng, các đối tượng khai thác vàng trái phép lại xuất hiện trên sông Gâm (đoạn qua huyện Chiêm Hóa, Tuyên Quang) với những thủ đoạn tinh vi hơn.
Khúc sông thôn Bến Mực (xã Trung Hòa, huyện Chiêm Hóa) có nhiều vàng, mấy hôm nay xuất hiện những chiếc tàu lạ không biết từ đâu đến, tiến hành hút cát đãi vàng dưới sông. Những chiếc thuyền nhỏ được trang bị máy hút, "núp bóng" khai thác cát sỏi để khai thác vàng sa khoáng lại tái xuất hiện. Nếu các cơ quan chức năng phát hiện chúng nhanh chóng bỏ chạy.
Từ xa, chúng tôi đã nghe thấy tiếng của những máy nổ đang hoạt động. Dù khu vực mà các đối tượng khai thác vàng trái phép đang khai thác cách trung tâm thị trấn Vĩnh Lộc (Chiêm Hóa) không xa và đây là thời điểm giữa trưa, nhưng họ vẫn ngang nhiên hoạt động.
Ngay sát bờ sông, một chiếc thuyền đang hút, sàng, đãi vàng sa khoáng. Đây là thời điểm Nhà máy thủy điện Chiêm Hóa không xả nước, nên mực nước sông xuống rất thấp. Để việc khai thác có hiệu quả, các đối tượng này sử dụng những chiếc thuyền nhỏ, có trang bị các máy nổ công suất lớn đảm nhận nhiệm vụ hút cát, bùn.
Mặt khác, để việc hút cát, bùn diễn ra chính xác thì dưới sông có hai thợ lặn có trang bị đầy đủ bình ôxy, áo lặn thay nhau đưa ống hút đến vị trí thích hợp dưới lòng sông để hút cát, bùn lên. Trên thuyền có 3 đối tượng phụ trách máy móc và canh chừng, trường hợp có người phát hiện sẽ nhanh chóng nhổ neo để bỏ chạy.
Theo quan sát của chúng tôi, bùn dưới lòng sông, sau khi được máy nổ hút lên sẽ được đưa trực tiếp vào một máng đãi. Vàng nặng sẽ được giữ lại ở bàn đãi, còn bùn và sỏi được xả thẳng xuống sông.
Nhìn từ xa, những chiếc thuyền này đều giống với những thuyền dùng để khai thác cát. Trong lúc đang ghi hình, một trong số các đối tượng khai thác vàng trái phép đã phát hiện có người ghi hình, nên ngay lập tức chúng nhanh chóng tắt máy, nhổ neo bỏ chạy về phía hạ lưu.
Trước đây, việc khai thác vàng sa khoáng được các đối tượng khai thác vàng trái phép dùng những chiếc tàu cuốc "núp bóng" khai thác cát sỏi. Nhưng từ khi tỉnh Tuyên Quang có thông báo số 33/TB-Ủy ban Nhân dân yêu cầu dừng ngay và không sử dụng các phương tiện khai thác bằng tàu cuốc trên địa bàn tỉnh từ ngày 1/7/2011, các đối tượng đã chuyển sang sử dụng tàu hút, với tính cơ động cao đã gây khó khăn cho các cơ quan chức năng.
Để tăng cường công tác quản lý khoáng sản, Ủy ban Nhân dân huyện Chiêm Hóa đã thực hiện nhiều giải pháp, bên cạnh việc thành lập tổ liên ngành để tăng cường kiểm tra xử lý, sự vào cuộc của lực lượng công an, còn có việc gắn trách nhiệm trực tiếp đối với Chủ tịch Ủy ban Nhân dân xã nếu để xảy ra việc khai thác trái phép khoáng sản trên địa bàn mình quản lý, nhờ vậy mà tình hình đã tạm thời lắng xuống.
Ông Đồng Văn Hà - Phó Trưởng phòng Tài nguyên Môi trường huyện Chiêm Hóa, cho biết khu vực trên thuộc phạm vi được Ủy ban Nhân dân tỉnh Tuyên Quang cấp phép khai thác cát sỏi cho Hợp tác xã Sửu Hùng. Để tăng cường công tác kiểm tra, quản lý khoáng sản, huyện đã thành lập ba tổ công tác liên ngành thường xuyên đóng chốt tại các điểm nóng.
Vào tháng 3/2013, Công an huyện Chiêm Hóa cũng đã lập biên bản xử lý trường hợp ông Nguyễn Văn Ngôn xã Phú Bình vì đã có hành vi khai thác trái phép khoáng sản, sau đó Ủy ban Nhân dân tỉnh Tuyên Quang đã xử phạt 70 triệu đồng. Trước hiện tượng tái diễn nạn khai thác khoáng sản trái phép, Phòng Tài nguyên Môi trường huyện sẽ huy động ngay lực lượng của tổ công tác liên ngành của huyện xuống giải quyết triệt để tình trạng trên./.
