Thẩm tra báo cáo tình hình dự án Đường Hồ Chí Minh

Chiều 27/9, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội đã thẩm tra báo cáo tình hình thực hiện dự án Đường Hồ Chí Minh.
Tiếp tục chương trình làm việc, chiều 27/9, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội đã thẩm tra báo cáo tình hình thực hiện dự án Đường Hồ Chí Minh trong năm 2013; việc sửa đổi Nghị quyết 38/2004/QH11 của Quốc hội về chủ trương đầu tư dự án Đường Hồ Chí Minh.

Đường Hồ Chí Minh - công trình quan trọng quốc gia đã được Quốc hội khóa XI thông qua tại Nghị quyết số 38/2004/QH11 về chủ trương đầu tư xây dựng, Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quy hoạch tổng thể. Theo đó, đường Hồ Chí Minh với điểm đầu tại Pác Bó (Cao Bằng), điểm cuối tại Đất Mũi (Cà Mau) được chia thành 3 giai đoạn đầu tư.

Giai đoạn 1 (200-2007) đầu tư hoàn chỉnh với quy mô 2 làn xe bao gồm cả kiên cố hóa và chống sạt lở đoạn từ Hòa Lạc (Hà Nội) - Tân Cảnh (Kon Tum). Giai đoạn 2 (2007-2010) đầu tư để nối thông đường từ Pác Bó đến Đất Mũi với quy mô 2 làn xe. Giai đoạn 3 là hoàn chỉnh toàn tuyến và từng bước xây dựng các đoạn tuyến theo tiêu chuẩn đường cao tốc phù hợp với quy hoạch được duyệt và khả năng nguồn vốn trong đó lưu ý kết nối với quy hoạch hệ thống đường sắt, đường ngang và các quy hoạch khác có liên quan.

Thực hiện Nghị quyết 38, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt quy hoạch chi tiết đường Hồ Chí Minh, trong đó có điều chỉnh so với quy hoạch tổng thể. Cụ thể đường Hồ Chí Minh với điểm đầu tại Pác Bó (Cao Bằng), điểm cuối tại Đất Mũi (Cà Mau) đi qua 28 tỉnh, thành phố với chiều dài 3.183km (tuyến chính dài 2.499km; nhánh Tây dài 684km), chia làm 3 giai đoạn đầu tư.

Giai đoạn 1 (200-2007): đầu tư hoàn chỉnh với quy mô 2 làn xe bao gồm cả kiên cố hóa và chống sạt lở đoạn từ Hòa Lạc (Hà Nội) - Tân Cảnh (Kon Tum). Giai đoạn 2 (2007-2015) đầu tư để nối thông đường từ Pác Bó đến Đất Mũi với quy mô 2 làn xe, trong đó cơ bản hoàn thành vào năm 2015, một số cầu lớn hoàn thành trong giai đoạn đến năm 2020. Giai đoạn 3 hoàn chỉnh toàn tuyến và từng bước xây dựng các đoạn tuyến theo tiêu chuẩn đường cao tốc phù hợp với quy hoạch được duyệt và khả năng nguồn vốn trong đó lưu ý kết nối với quy hoạch hệ thống đường sắt, đường ngang và các quy hoạch khác có liên quan.

Chính phủ đánh giá tình hình thực hiện giai đoạn 1 cơ bản đáp ứng yêu cầu của Nghị quyết 38. Đến năm 2007 đã cơ bản hoàn thành đoạn từ Hòa Lạc (Hà Nội) đến Tân Cảnh (Kon Tum) trừ một số hạng mục thuộc tuyến chính chưa hoàn thành do vướng mặt bằng (nút giao Xuân Mai-Hà Nội), một số đoạn tuyến chính chưa được bố trí vốn để triển khai (đoạn Cam Lộ-La Sơn-Túy Loan), một số điểm bền vững hóa dự kiến hoàn thành trong năm 2013 và một số đường hoàn trả mới được bố trí vốn.

Theo Nghị quyết số 38, giai đoạn 2 của dự án sẽ triển khai và hoàn thành trong khoảng thời gian từ năm 2007-2010. Tuy nhiên, do nguồn vốn khó khăn, đến quý IV năm 2008 các dự án thành phần thuộc giai đoạn 2 mới cơ bản được triển khai thi công, nhiều dự án thành phần thiếu vốn phải tạm dừng, giãn tiến độ nên giai đoạn 2 của dự án không thể hoàn thành theo tiến độ Quộc hội đề ra.

Việc chậm tiến độ đã được báo cáo Quốc hội từ năm 2009 cũng như báo cáo thường kỳ tại các kỳ họp cuối năm của Quốc hội và gần đây nhất là báo cáo số 294/BC-CP ngày 22 tháng 10 năm 2012 tại Kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XIII. Việc chậm triển khai thực hiện đầu tư và chậm tiến độ hoàn thành giai đoạn 2 do các nguyên nhân chính về công tác giải phóng mặt bằng gặp nhiều khó khăn, tiến độ quá chậm so với yêu cầu. Nguồn vốn bố trí cho dự án hạn hẹp nên một số dự án thành phần đến cuối năm 2008, đầu năm 2009 mới có chủ trương đầu tư như đoạn Tân Cảnh-Kon Tum, đoạn Cầu 110- Buôn Ma Thuột…

Đối với các dự án thành phần sử dụng nguồn vốn vay ưu đãi đòi hỏi tuân thủ các quy định của Nhà tài trợ nên thời gian chuẩn bị đầu tư kéo dài. Các dự án đầu tư theo hình thức BOT đều chậm tiến độ do nhà đầu tư khó khăn trong việc huy động vốn do lãi suất vay của ngân hàng tăng cao so với thời điểm ký kết hợp đồng; năng lực nhà đầu tư yếu… Hơn nữa tuyến đường Hồ Chí Minh đi qua các vùng miền có địa chất, thủy văn phức tạp nên công tác khảo sát thiết kế công trình cần phải được nghiên cứu kỹ và xử lý triệt để nhằm bảo vệ công trình trong quá trình khai thác sử dụng.

Theo Nghị quyết 38 về chủ trương đầu tư đường Hồ Chí Minh thì đến năm 2010 phải nối thông đường Hồ Chí Minh từ Pác Bó đến Đất Mũi với quy mô 2 làn xe và đến năm 2020 nâng cấp tuyến đường đạt tiêu chuẩn cao tốc; những đoạn không thể nâng cấp đạt tiêu chuẩn đường cao tốc thì mở rộng mặt cắt ngang đường phù hợp với quy hoạch phát triển mạng lưới giao thông đường bộ.

Tuy nhiên, những năm qua quy hoạch phát triển kinh tế-xã hội của các vùng, các tỉnh đã có nhiều thay đổi, đường Hồ Chí Minh chủ yếu được đầu tư bằng nguồn ngân sách nhà nước và trái phiếu Chính phủ, nguồn lực quốc gia giai đoạn vừa qua rất hạn hẹp; điều kiện kinh tế trong nước và thế giới khó khăn, việc kêu gọi đầu tư tư nhân hạn chế… do vậy tiến độ đặt ra trong Nghị quyết 38 chưa thực hiện được.

Để phù hợp với khả năng nguồn lực quốc gia và tình hình thực tế, Chính phủ kiến nghị Quốc hội xem xét có Nghị quyết điều chỉnh Nghị quyết 38. Đồng thời đề nghị Quốc hội cho phép phát hành bổ sung trái phiếu Chính phủ để đầu tư mở rộng quốc lộ 14 đoạn qua Tây Nguyên, các đoạn đình hoãn và các đoạn chưa bố trí được vốn để nối thông đường Hồ Chí Minh giai đoạn 2…

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy ủng hộ quan điểm cần phải điều chỉnh Nghị quyết 38 xuất phát từ những đòi hỏi, yêu cầu từ thực tiễn. Tuy nhiên đại biểu đề nghị Tờ trình của Chính phủ về nội dung này cần được chuẩn bị đầy đủ; khắc phục được những bất cập hiện nay.

Một số đại biểu còn băn khoăn và đề nghị làm rõ nếu điều chỉnh Nghị quyết 38 thì dự án này có còn là công trình quan trọng quốc gia nữa hay không. Nhiều ý kiến đề nghị cần xem xét, lưu ý tới vấn đề sử dụng vốn hiệu quả, không dàn trải, lãng phí.

Đại biểu Trương Minh Hoàng (Cà Mau) tán thành với kiến nghị của Chính phủ đề nghị Quốc hội cho phép phát hành bổ sung trái phiếu Chính phủ để đầu tư mở rộng quốc lộ 14 đoạn qua Tây Nguyên, các đoạn đình hoãn và các đoạn chưa bố trí được vốn để nối thông đường Hồ Chí Minh giai đoạn 2.../.

Quỳnh Hoa (TTXVN)

Tin cùng chuyên mục