Một thắng cảnh đẹp…
Hang Luồn – Ao Dong (hay còn gọi là Động Thuỷ) cách trung tâm thành phố Phủ Lý khoảng 10km theo tuyến Quốc lộ 21 và chỉ mất khoảng 10 phút đi xe máy là có thể đến với thắng cảnh độc đáo này. Nằm gọn trong một thung lũng nhỏ được bao bọc xung quanh là những dãy núi xanh ngút ngàn, với diện tích được quy hoạch vào khoảng 720.300m2, đây được xem là một trong những thắng cảnh có tiềm năng du lịch rất lớn của tỉnh Hà Nam nếu được đưa vào khai thác.
Hang Luồn nằm hắt mặt ra hai quả núi đá, trước cửa hang có một con kênh rất lớn tràn trề nước. Về mùa nước lớn cả khu vực này biến thành một bến thuyền. Mùa cạn, có thể đi thuyền hoặc đi bộ xuống cửa hang. Miệng hang Luồn có hình vòm vách núi, chỗ nhô ra, chỗ lõm vào, chỗ thì chạy thẳng xuống lòng hang, vách đá chỗ thì uốn cong, chỗ thì dựng đứng.
Đặc biệt ở đây có rất nhiều các nhũ đá với các hình thù muôn vẻ, trên trần hang rủ xuống, dưới lòng hang trồi lên, tạo ra một cảnh đẹp mê hồn, thoả sức cho các du khách thả trí tưởng tượng. Hang có chiều dài 400m, chiều rộng của hang vừa đủ cho một chiếc thuyền chở trên chục người xuyên qua hang để ngắm các nhũ đá và nghe tiếng róc rách của những dòng nước nhỏ chảy ra từ các vách núi.
Trong khung cảnh thơ mộng, du khách như được thả hồn vào chốn bồng lai. Qua cửa sau hang, du khách sẽ choáng ngợp trước khung cảnh sông nước mây trời hoà quyện nhau tạo nên một Ao Dong mờ ảo. Ao Dong rộng khoảng 300 mẫu, nước trong xanh. Du thuyền trên mặt nước, khách tham quan có thể nhìn thấy từng đàn cá tung tăng bơi lội, thấy các thảm thực vật nhiều màu sắc kỳ lạ. Thực vật ở đây khá đa dạng, được phân tầng theo địa hình cao dần. Động vật thì có rất nhiều các loại chim, thỏ trắng, sơn dương… tạo nên một cảnh quan vừa hoang sơ vừa trữ tình.
... Biến thành công trường khai thác đá
Chúng tôi đến Hang Luồn-Ao Dong vào một buổi trưa hè. Khó khăn lắm chúng tôi mới có thể nhận ra được “cảnh xưa” sau một luồng gió mạnh đủ sức đưa những đám bụi đá trắng bợt bay đi. Hang Luồn – Ao Dong đã không còn như những gì chúng tôi đã từng biết, cả khu vực “sơn thuỷ hữu tình” đã biến thành một công trường khai thác đá khổng lồ mù mịt bụi đá. Tiếng máy nghiền, máy xúc, máy sàng đá… gầm rú huyên náo một khu vực. Hai quả núi đứng đối nhau đã biến mất một quả, quả còn lại thi bị đánh bạt mất một nửa. Con đường mòn hoang sơ dẫn vào hang đã được thay thế bằng một con đường lớn, to, rộng để cho máy xúc máy ủi có thể dễ dàng đi vào khai trường.
Đi trên con đường mới này chúng tôi đã nhiều lần hết hồn, khi nhìn lên những vách núi mới bị “xẻ thịt” đang còn nham nhở những tảng đá lớn, nằm chênh vênh sẵn sàng rơi xuống bất cứ lúc nào. Phía trước Hang Luồn giờ đây đã được đặt những chiếc máy nghiền, sàng đá ngày đêm hoạt động. Theo một số người dân nơi đây cho hay, tình trạng phá đá từ trên cao xuống đã lấp mất một phần cửa vào Hang Luồn, và suốt chiều dài của hang đã bị đất đá bồi lắng dần. Ao Dong thì nước không còn trong xanh như xưa nữa mà đã nhàn nhạt màu bụi đá....
Bà Hoàng Thị Mây, Chủ tịch UBND xã Liên Sơn bức xúc cho biết: “Thắng cảnh nằm trên địa bàn xã tôi thật, nhưng việc cấp phép và cho khai thác đá lại do ở trên cấp vì thế mà rất khó để cho chúng tôi có thể quản lý được. Hiện nay có hai đơn vị đang khai thác là Công ty Hoàng Nguyên và Công ty TNHH lắp máy VIMECO. Trong đó có Công ty Hoàng Nguyên là khai thác ngay tại cửa Hang Luồn và tàn phá thắng cảnh trên nhiều nhất”.
Bà Mây cho biết thêm: "Nhiều lần chúng tôi đã lập biên bản về việc công ty Hoàng Nguyên khai thác vượt mốc quy hoạch nhưng lực bất tòng tâm vì xử phạt hành chính xong họ lại tiếp tục vi phạm. Còn cấm hẳn khai thác thì chúng tôi không có quyền. Mặt khác, việc xử phạt hành chính cũng không có nhiều hiệu quả vì lãi xuất từ việc khai thác đá lớn gấp hàng trăm lần so với số tiền phải nộp phạt. Thắng cảnh trên bị tàn phá không chỉ ở mặt trước mà còn cả mặt sau của quần thể, nơi Công ty xi măng Bút Sơn đang khai thác, thuộc sự quản lý của UBND xã Thanh Sơn".
Ông Trần Văn Tiến, Phó giám đốc sở Văn hoá Thể thao và Du lịch tỉnh Hà Nam, người có rất nhiều tâm huyết với dự án phát triển khu du lịch Động Thuỷ (Hang Luồn-Ao Dong) khi được tin báo vào kiểm tra trực tiếp đã không tin ở mắt mình, nói: tôi nhìn thấy thắng cảnh bị tàn phá như vậy mà ứa cả nước mắt, bao nhiêu công sức của anh em chúng tôi xây dựng đề án từ khi tách tỉnh đến giờ coi như đã vứt xuống sông, xuống biển cả. Mới có hơn một năm nhãng đi không kiểm tra, vậy mà chúng nó đã phá nhiều đến thế...
Ông Tiến cũng cho biết thêm trước đây đã có nhiều cá nhân và doanh nghiệp vào khu vực trên khai thác đá xây dựng nhưng ngành văn hoá đã phối hợp với huyện Kim Bảng ngăn chăn kịp thời nên vẫn giữ được tổng thể vẻ đẹp của quần thể thắng cảnh Hang Luồn - Ao Dong và việc tàn phá trên chỉ diễn ra khoảng hơn 1 năm nay?
Được biết mặc dù khu Hang Luồn, Ao Dong là một thắng cảnh đẹp đã được tỉnh Hà Nam quy hoạch phát triển du lịch nhưng không hiểu vì lý do gì sở Tài nguyên và Môi trường vẫn cấp phép cho các đơn vị vào khai thác đá. Đây chính là lý do vì sao một danh thắng đẹp lại bị tàn phá nhanh đến thế trước mắt người dân và chính quyền địa phương.
Khi tác giả viết bài này, ngành văn hoá, thể thao và du lịch tỉnh Hà Nam cũng kịp thực hiện một “động tác” là cử người vào yêu cầu các đơn vị đang khai thác tạm ngừng hoạt động và làm tờ trình Uỷ ban nhân dân tỉnh Hà Nam tiếp tục xử lý. Tuy nhiên việc làm trên cũng chỉ là “mất bò mới lo làm chuồng” vì thực tế Động Thuỷ đã bị xâm hại khá nghiêm trọng và không thể phục hồi lại như nguyên trạng.
Nhưng dù chậm vẫn hơn không, hy vọng với nỗ lực của các ngành chức năng và những gì còn sót lại người ta vẫn có thể hình dung ra một thắng cảnh đẹp trong quần thể du lịch Ngũ động Thi Sơn nổi tiếng của vùng đất Hà Nam./.
