Biểu tượng Toshiba tại trụ sở ở Tokyo. (Nguồn: AFP/TTXVN) Nếu nói tới một doanh nghiệp “quốc hồn quốc túy” của một quốc gia nào đó thì Tập đoàn Toshiba xứng đáng được xướng tên khi nhắc tới Nhật Bản - nền kinh tế lớn thứ tư thế giới.
Trải qua gần 142 năm kể từ ngày thành lập chính thức, sau nhiều thăng trầm, Toshiba hiện vẫn được đánh giá là hình ảnh đại diện của kinh tế Xứ hoa Anh đào.
Kinh nghiệm thường mang tới những điều đặc biệt. Trong nhiều năm qua, Toshiba là một cái tên vang dội trong ngành công nghiệp chế tạo. Di sản giàu có của tập đoàn khởi nguồn từ thế kỷ 19 khi thương hiệu này đóng một vai trò chủ đạo trong quá trình công nghiệp hóa của đất nước Nhật Bản. Toshiba là một câu chuyện về thành công ngoại lệ trong khía cạnh tầm nhìn và lòng can đảm.
Toshiba chế tạo nhiều loại sản phẩm, từ chất bán dẫn cho tới các thiết bị điện tử, có công lớn trong việc thay đổi, nâng cấp cuộc sống của con người trên khắp thế giới.
Chuyến hành trình mang tính lịch sử của Toshiba bắt đầu từ năm 1873, khi Tokyo nhận ra sự cần thiết hiện đại hóa Nhật Bản và cấp cho ông Hisashige Tanaka (1799-1881) một số vốn để sản xuất thiết bị điện báo. Sau này, chính ông đã lập nên Tanaka Engineering Works (sau này đổi tên là Shibaura Engineering Works) - nhà chế tạo thiết bị điện báo đầu tiên của Nhật Bản.
Toshiba dần “thành hình” với việc “cha đẻ” của Hakunetsu-sha Co Ltd (sau này được biết tới với tên Tokyo Electric Company Ltd) lập nên doanh nghiệp này để tự sản xuất bóng đèn tại Nhật Bản thay cho việc phải nhập khẩu sản phẩm này từ nước ngoài.
Hai doanh nghiệp trên chịu trách nhiệm cho việc cung cấp thiết bị điện tại Nhật Bản và cho tới năm 1939 đã nhập về một khối, tạo nên Tokyo Shibaura Electric Co Ltd và không lâu sau nổi lên như cồn với tên “Toshiba.”
Trong thời chiến, Toshiba chủ yếu cung cấp radio và máy phát điện. Tuy nhiên, sau khi chiến tranh kết thúc, Toshiba phải đối mặt với nhiều khó khăn. Thời gian sau đó, hoạt động sản xuất hồi phục chậm rãi và doanh số bán hàng tăng chỉ khi Toshiba phát triển công nghệ mới, mở rộng nhà máy và xây mới nhiều công xưởng.
Doanh số bán hàng trên các thị trường quốc tế theo đó cũng đi lên. Khoảng năm 1973, Toshiba quyết định cần tăng trưởng mạnh hơn nữa, do đó đã dốc nhiều đầu tư vào mảng Nghiên cứu và Phát triển (R&D) với mục tiêu duy nhất là phát triển công nghệ mới. Một vài năm sau, Toshiba đã cho ra mắt chip nhớ DRAM dung lượng 1 megabyte đầu tiên và cũng “xắn tay” vào sản xuất máy tính xách tay và máy tính cá nhân.
Năm 1987, Mỹ ban hành lệnh cấm nhập khẩu sản phẩm của Toshiba sau khi phát hiện một công ty con của Toshiba đã cung cấp thiết bị quân sự cho Liên Xô. Nhưng sự việc này cũng lại chính là “cú hích” để Toshiba mở rộng hoạt động sang các thị trường toàn cầu khác.
Một số giai đoạn phát triển mang tính mốc son của Toshiba phải kể đến là năm 1873-1890 đánh dấu những bước đầu tiên trong việc kiến tạo nên tập đoàn này; năm 1891-1931 là khoảng thời gian Toshiba cùng lúc trải qua tăng trưởng, biến cố và tái cấu trúc; năm 1940-1956, Toshiba là nhà cung cấp chủ chốt các thiết bị cho chính phủ trong thời chiến và sau đó xuất khẩu sản phẩm sang thị trường Đông Nam Á; năm 1957-1972, Toshiba tiến hành cải tổ trong quản lý và kinh doanh, chuẩn bị cho sự mở rộng ra thị trường nước ngoài; năm 1973-1983, tăng trưởng bền vững; năm 1984-1999, tên Toshiba thay thế Tokyo Shibaura Denki trở thành tên chính thức của tập đoàn này. Kể tử năm 2000, Toshiba lớn mạnh và tung ra thị trường các sản phẩm hàng đầu thế giới.
[Tập đoàn điện tử Toshiba đang đứng trước nguy cơ phá sản]
Mới đây nhất, Toshiba gây xôn xao làng công nghệ thế giới khi công bố ý định bán cổ phần của mình tại mảng kinh doanh chip cho một công ty Trung Quốc hoặc Vùng lãnh thổ Đài Loan (Trung Quốc). Sự việc này không làm Chính phủ Nhật Bản yên tâm bởi lo lắng về an ninh quốc gia.
Theo các quan chức của Toshiba, nhiều công ty công nghệ lớn trên toàn cầu đang quan tâm tới việc mua lại mảng kinh doanh chip có trị giá ước tính khoảng 1.000 tỷ yen (8,81 tỷ USD) của tập đoàn này. Ngoài các tên tuổi "đình đám" như Apple Inc. và Microsoft Corp., các doanh nghiệp khác gồm Western Digital Corp. (Mỹ); Hon Hai Precision Industry Co. (Đài Loan); SK Hynix Inc. (Hàn Quốc) cũng tỏ ra “thèm thuồng” mảng kinh doanh chip của Toshiba.
Hiện bộ phận sản xuất chip nhớ, sử dụng cho các thiết bị như điện thoại thông minh, là đơn vị duy nhất đem lại lợi nhuận cho Toshiba. Trong nửa đầu tài khóa 2016-2017 (kết thúc vào tháng 3/2017), lợi nhuận hoạt động của bộ phận này đạt 78,3 tỷ yen, đóng góp 81% vào tổng lợi nhuận hoạt động của Toshiba.
Hiện tình hình tài chính của Toshiba cũng đang đón những tin không vui khi trong giai đoạn tháng 4-12/2016, số liệu cho thấy Toshiba đã thua lỗ 712,5 tỷ yen liên quan đến lĩnh vực kinh doanh điện hạt nhân tại Mỹ. Thực tế này cho thấy thời gian tới có thể sẽ chứng kiến sự chuyển mình lớn của Toshiba./.
