Kiểm tra phiếu tham gia một cuộc đấu giá. (Ảnh minh họa. Nguồn: TTXVN) Theo chương trình, sáng 4/11, các đại biểu Quốc hội làm việc tại Hội trường, nghe Chính phủ trình dự án Luật Đấu giá tài sản. Chính phủ khẳng định việc xây dựng dự án Luật Đấu giá tài sản nhằm thiết lập trình tự, thủ tục đấu giá tài sản áp dụng thống nhất cho các loại tài sản đấu giá, đảm bảo tính công khai, minh bạch, khách quan.
Đấu giá là một trong những hình thức mua bán tài sản phổ biến trong nền kinh tế thị trường. Tại nhiều nước trên thế giới, hoạt động đấu giá tài sản đã có lịch sử hình thành và phát triển hàng trăm năm. Ở Việt Nam, việc đấu giá tài sản do các hỗ giá viên thực hiện đã hình thành và tồn tại trong thời kỳ Pháp thuộc.
Năm 1989, Hội đồng Nhà nước ban hành Pháp lệnh thi hành án dân sự, trong đó có một số quy định về trình tự, thủ tục đấu giá tài sản đã kê biên để thi hành án. Năm 1996, trên cơ sở quy định về bán đấu giá tài sản của Bộ luật Dân sự, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 86/1996/CP ngày 19/12/1996 về việc ban hành quy chế bán đấu giá tài sản, từ đó hoạt động đấu giá được hình thành và từng bước phát triển thành dịch vụ bán đấu giá tài sản chuyên nghiệp. Hình thức bán đấu giá tài sản được quy định tại nhiều văn bản luật và chủ yếu áp dụng đối với tài sản nhà nước, tài sản thi hành án, tài sản là tang vật, phương tiện vi phạm hành chính... nhằm bảo đảm cho việc xử lý các tài sản này được công khai, minh bạch, khách quan, giảm thiểu các tiêu cực trong việc xử lý tài sản.
Để góp phần thống nhất về trình tự, thủ tục bán đấu giá tài sản, đáp ứng nhu cầu của tổ chức, cá nhân về dịch vụ bán đấu giá tài sản, trên cơ sở các quy định có liên quan của Bộ luật Dân sự, Quốc hội đã ban hành Luật Thương mại quy định việc bán đấu giá tài sản của thương nhân.
Bên cạnh đó, Chính phủ đã ban hành các Nghị định quy định về lĩnh vực này, trong đó gần đây nhất là Nghị định số 17/2010/NĐ-CP ngày 4/3/2010 về bán đấu giá tài sản. Sau 4 năm thi hành Nghị định số 17/2010/NĐ-CP, hoạt động đấu giá tài sản đã đạt được những kết quả đáng kể
Tính đến ngày 31/12/2014 cả nước có 619 đấu giá viên đang làm việc tại các tổ chức đấu giá trong tổng số 1.259 người được cấp chứng chỉ hành nghề đấu giá, 63 trung tâm dịch vụ bán đấu giá tài sản được thành lập tại các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; việc xã hội hóa hoạt động đấu giá tài sản bước đầu có kết quả với sự ra đời 190 doanh nghiệp đấu giá tài sản.
Theo số liệu thống kê thì từ tháng 7/2010 đến tháng 12/2014, các tổ chức đấu giá tài sản đã ký 47.449 hợp đồng đấu giá với giá khởi điểm hơn 62.010 tỷ đồng, giá trị tài sản bán được hơn 67.273 tỷ đồng (vượt hơn 5.262 tỷ đồng so với giá khởi điểm).
Trong bối cảnh đất nước bước sang giai đoạn mới, đẩy mạnh phát triển kinh tế-xã hội và các ngành dịch vụ theo cơ chế thị trường, định hướng xã hội chủ nghĩa, bên cạnh những kết quả đạt được, hoạt động đấu giá tài sản đã bộc lộ nhiều hạn chế, bất cập. Đó là chất lượng dịch vụ đấu giá nhìn chung chưa có hiệu quả, còn tồn tại tình trạng “quân xanh, quân đỏ," thông đồng, dìm giá trong các phiên đấu giá; chưa có cơ chế hữu hiệu kiểm soát việc đấu giá, nhất là đấu giá tài sản nhà nước.
Đặc biệt, việc bàn giao tài sản cho người mua đối với tài sản thi hành án, tài sản giao dịch bảo đảm, còn gặp rất nhiều khó khăn, dẫn đến tình trạng người mua được tài sản đấu giá ngay tình chịu nhiều rủi ro, quyền lợi hợp pháp bị ảnh hưởng do không nhận được tài sản trúng đấu giá. Chất lượng của đội ngũ đấu giá viên tuy đã được cải thiện nhưng vẫn còn hạn chế, bất cập. Gần một nửa số đấu giá viên hiện nay chưa qua đào tạo nghề, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, kỹ năng hành nghề còn hạn chế. Doanh nghiệp đấu giá đã có sự phát triển đáng kể về số lượng nhưng tổ chức và hoạt động còn chưa chuyên nghiệp, quy mô nhỏ, cơ sở vật chất yếu kém. Số doanh nghiệp thực chất hoạt động chuyên nghiệp về đấu giá tài sản trong tổng số doanh nghiệp có đăng ký hoạt động đấu giá tài sản là rất ít (chỉ có khoảng 20/190 doanh nghiệp).
Công tác quản lý nhà nước đối với hoạt động đấu giá tài sản đôi lúc, đôi nơi còn buông lỏng; công tác thanh tra, kiểm tra còn chưa thực hiện thường xuyên; chế tài và việc xử lý các vi phạm trong hoạt động đấu giá còn chưa nghiêm, chưa kịp thời, dẫn đến hiệu quả quản lý nhà nước chưa cao.
Tại Việt Nam hoạt động đấu giá chủ yếu tập trung vào các tài sản mà theo quy định của pháp luật bắt buộc phải đấu giá, có rất ít tổ chức, cá nhân tự nguyện lựa chọn dịch vụ đấu giá để xử lý tài sản của mình mà thường tự bán tài sản (tính từ tháng 7/2010 đến 31/12/2014, trong cả nước chỉ có 37 cuộc đấu giá tự nguyện). Ngoài ra, còn tồn tại tình trạng cạnh tranh không lành mạnh trong hoạt động đấu giá, nhất là giữa doanh nghiệp đấu giá tài sản là tổ chức kinh tế hoạt động theo luật doanh nghiệp với Trung tâm dịch vụ bán đấu giá tài sản là đơn vị sự nghiệp công lập.
Trước những bất cập này, Chính phủ khẳng định cùng với việc xây dựng luật phù hợp với quy định của Hiến pháp năm 2013, bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ với các luật có liên quan, Luật Đấu giá tài sản sẽ góp phần nâng cao chất lượng, tính chuyên nghiệp, tăng cường trách nhiệm pháp lý, trách nhiệm nghề nghiệp của đấu giá viên; phát triển dịch vụ đấu giá phù hợp với nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; đảm bảo sự quản lý Nhà nước về tổ chức và hoạt động đấu giá tài sản thống nhất, hiệu quả, trên cơ sở kế thừa các quy định còn phù hợp của Nghị định số 17/2010/NĐ-CP, tham khảo có chọn lọc kinh nghiệm của nước ngoài phù hợp với điều kiện thực tiễn của Việt Nam.
Dự thảo Luật quy định phạm vi điều chỉnh gồm nguyên tắc, trình tự, thủ tục đấu giá tài sản, đấu giá viên, tổ chức đấu giá tài sản, thù lao dịch vụ đấu giá, chi phí đấu giá tài sản, xử lý vi phạm, hủy kết quả đấu giá, bồi thường thiệt hại và quản lý nhà nước về đấu giá tài sản. Dự thảo Luật áp dụng đối với việc đấu giá các loại tài sản bao gồm tài sản mà pháp luật quy định phải bán thông qua đấu giá và tài sản do tổ chức, cá nhân tự nguyện lựa chọn bán thông qua đấu giá; không áp dụng đối với việc đấu giá tài sản nhà nước ở nước ngoài và chứng khoán. Dự thảo Luật quy định việc đấu giá khoản nợ xấu và tài sản bảo đảm khoản nợ xấu thực hiện theo quy định của Chính phủ.
Theo chương trình, chiều 9/11, các đại biểu Quốc hội sẽ thảo luận lần đầu tại tổ về nội dung này, trước khi Quốc hội thảo luận phiên toàn thể tại hội trường vào ngày 19/11./.
