Ảnh minh họa. (Nguồn: Reuters) Thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ Binali Yildirim ngày 27/6 tuyên bố nước này và Israel đã đạt được một thỏa thuận bình thường hóa các mối quan hệ và hai nước sẽ trao đổi Đại sứ sớm nhất có thể sau 6 năm gián đoạn.
Theo Thủ tướng Yildirim, thỏa thuận trên sẽ được ký vào ngày 28/6, chấm dứt rạn nứt trong quan hệ hai nước sau khi lính biệt kích Israel tấn công tàu cứu trợ Mavi Marmara của Thổ Nhĩ Kỳ trên đường tới Gaza làm nhiều người thiệt mạng vào năm 2010. Ông cho biết theo thỏa thuận trên, Israel đã nhất trí xin lỗi và bồi thường 20 triệu USD cho những người bị thương và gia đình các nạn nhân thiệt mạng trong vụ tấn công tàu cứu trợ Mavi Marmara.
Thổ Nhĩ Kỳ sẽ cung cấp viện trợ nhân đạo cho Dải Gaza thông qua cảng biển Ashdod của Israel và tiến hành một loạt dự án phát triển ở Gaza, đặc biệt là điện và nước. Dự kiến, chuyến tàu đầu tiên chở 10.000 tấn hàng viện trợ của Thổ Nhĩ Kỳ sẽ khởi hành vào ngày 8/7 tới.
Thủ tướng Yildirim cho biết sau khi thỏa thuận được ký kết, hai nước sẽ tiến bắt đầu tiến trình phê chuẩn và Ankara sẽ sớm cử Đại sứ tới Tel Aviv trong những tuần tới. Theo ông, việc bình thường hóa quan hệ chính trị và ngoại giao với Israel sẽ là ưu tiên trong hoạt động thực thi thỏa thuận giữa hai nước. Trong khi đó, các quan chức cho rằng thỏa thuận này có thể sẽ mở đường cho các thỏa thuận khí đốt có lợi ở khu vực Địa Trung Hải.
Cùng ngày, phát biểu họp báo tại Rome (Italy), Thủ tướng Benjamin Netanyahu khẳng định thỏa thuận trên có "tầm quan trọng chiến lược" với hai nước, giúp mang lại ổn định đối với khu vực Trung Đông, và mang lại lợi ích cho kinh tế Israel. Tuy nhiên, ông tuyên bố Israel sẽ vẫn duy trì việc phong tỏa Hải quân đối với Dải Gaza, do đây là "lợi ích an ninh hàng đầu", đồng thời nhấn mạnh hàng viện trợ nhân đạo có thể vẫn tiếp tục đến Dải Gaza thông qua các cảng của Israel. Ngoài ra, ông cũng cho rằng thỏa thuận với Ankara sẽ mở đường cho khả năng Israel cung cấp khí đốt cho châu Âu thông qua Thổ Nhĩ Kỳ.
Năm 2010, căng thẳng giữa Israel và Thổ Nhĩ Kỳ, vốn từng là đồng minh gần gũi của nhau, đã gia tăng sau vụ binh sĩ Israel tấn công tàu cứu trợ Mavi Marmara của Thổ Nhĩ Kỳ trên đường tới Gaza làm ít nhất 10 người thiệt mạng. Sau vụ việc trên, hai nước đã rút Đại sứ về nước, cắt đứt quan hệ an ninh, chỉ duy trì các mối quan hệ ngoại giao ở mức thấp./.
