Tại kỳ họp Quốc hội lần này đã có 112 đại biểu Quốc hội gửi 254 chất vấn đến Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và các thành viên Chính phủ.
Phần giải trình bằng văn bản của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng sáng nay, tập trung vào 3 nhóm vấn đề lớn. Thứ nhất là các giải pháp phục hồi tăng trưởng, không để lạm phát cao trở lại và thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế. Thứ hai là tập trung chỉ đạo giải quyết một số vấn đề bức xúc xã hội. Thứ ba là làm tốt công tác chỉ đạo điều hành, tổ chức thực hiện.
Tiếp tục kích thích để phục hồi tăng trưởng
Thủ tướng đánh giá, năm 2010 vẫn sẽ là năm khó khăn rất lớn đối với phát triển kinh tế-xã hội của Việt Nam Năm 2009, kinh tế cả nước tuy đạt được tốc độ tăng trưởng khá (khoảng 5,2%) trong bối cảnh kinh tế thế giới suy giảm mạnh, nhưng mức độ phục hồi còn chậm, chưa vững chắc và đây là mức tăng trưởng thấp nhất trong nhiều năm qua.
Biện pháp nới lỏng thận trọng chính sách tiền tệ và hỗ trợ lãi suất tuy đã giúp nhiều doanh nghiệp, ngân hàng vượt qua khó khăn và có tác động lan tỏa đến toàn bộ nền kinh tế, nhưng khả năng tiếp cận nguồn hỗ trợ này của doanh nghiệp vừa và nhỏ, của các hộ nông dân còn bị hạn chế, thời gian thực hiện còn ngắn nên tác động chưa nhiều đến đầu tư trung và dài hạn để đổi mới thiết bị và công nghệ, tạo ra năng lực sản xuất mới.
Để đạt được mục tiêu phục hồi tăng trưởng kinh tế cao hơn năm 2009, phấn đấu tăng GDP 6,5% trong năm 2010 và tăng bình quân khoảng 7-8% trong những năm tiếp theo, cần phải tiếp tục thực hiện các giải pháp kích thích kinh tế một cách phù hợp để tiếp sức cho các doanh nghiệp và cho cả nền kinh tế, hướng trọng tâm vào việc chuyển dịch cơ cấu, tái cấu trúc nền kinh tế, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh; đồng thời, giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, thực hiện tốt các chính sách an sinh xã hội.
Chính phủ đã thống nhất chủ trương là cần phải tiếp tục có các chính sách hỗ trợ, kích thích thiết thực để vừa hỗ trợ cho phục hồi tăng trưởng, thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế, vừa để cho các doanh nghiệp thích ứng dần với lãi suất thị trường và không để lạm phát cao trở lại.
Trên cơ sở đánh giá việc thực hiện các chính sách đã áp dụng trong năm 2009, Chính phủ sẽ xem xét toàn diện để chính thức ban hành trong tháng 12/2009 các chính sách hỗ trợ cụ thể áp dụng trong năm 2010. Đồng thời, Chính phủ cũng sẽ ban hành Nghị định về chính sách tín dụng hỗ trợ cho phát triển nông nghiệp, nông thôn theo tinh thần Nghị quyết của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa X.
Không phát hành tiền cho chi tiêu ngân sách
Liên quan đến việc điều hành chính sách tài chính, tiền tệ để đạt được mục tiêu vừa phục hồi tăng trưởng, vừa giữ ổn định kinh tế vĩ mô, không để lạm phát cao trở lại, vừa bảo đảm an sinh xã hội, Thủ tướng cho biết: Ngay sau kỳ họp này, Chính phủ sẽ họp với các địa phương, triển khai sớm Nghị quyết của Quốc hội về Dự toán ngân sách nhà nước năm 2010.
Thủ tướng đề nghị, để thực hiện được các nhiệm vụ thu chi ngân sách mà Quốc hội đã thông qua, các cơ quan Trung ương và các địa phương phải nghiêm túc, quyết liệt trong quản lý thu chi ngân sách, bảo đảm kỷ luật tài chính, ngăn chặn gian lận và thất thu thuế, nhất là các khoản thu liên quan đến tài nguyên, kinh doanh bất động sản, hoạt động xuất nhập khẩu và các hoạt động dịch vụ. Thực hiện công khai chi tiêu ngân sách và bảo đảm các điều kiện để đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân và đồng bào cử tri kiểm tra, giám sát.
Năm 2010, Việt Nam có nhiều ngày lễ và nhiều hoạt động chính trị, văn hóa lớn, các ngành các cấp cần quán triệt tinh thần triệt để tiết kiệm, cắt giảm những khoản chi lãng phí, phô trương hình thức.
Về tiềm năng tiết kiệm trong các cơ quan và toàn xã hội, Chính phủ sẽ rà soát và ban hành những quy định cụ thể để đưa các tiềm năng này thành nguồn lực bổ sung cho phát triển. Thủ tướng cũng nhấn mạnh: điều có ý nghĩa rất quyết định để thực hiện có kết quả yêu cầu này là sự gương mẫu của các cán bộ đảng viên, nhất là cán bộ chủ chốt trong các cơ quan đơn vị, trong cả hệ thống chính trị của chúng ta. Chính phủ sẽ tăng cường chỉ đạo công tác kiểm tra, thanh tra tài chính và xử lý nghiêm các vi phạm.
Chủ trương nhất quán của Chính phủ là không phát hành tiền cho chi tiêu ngân sách. Toàn bộ số vay bù đắp bội chi ngân sách được dành cho đầu tư phát triển. Việc điều hành chính sách tiền tệ phải theo nguyên tắc thị trường và chủ yếu thông qua các công cụ thị trường mở.
Chủ động giữ ổn định và từng bước hạ mặt bằng lãi suất cho phù hợp với yêu cầu khôi phục tăng trưởng, nhất là sau khi Nhà nước giảm dần và kết thúc các giải pháp hỗ trợ kích thích kinh tế. Kiểm soát chặt chẽ tổng phương tiện thanh toán và bảo đảm tốc độ tăng trưởng dư nợ tín dụng phù hợp với yêu cầu phát triển của nền kinh tế, bảo đảm thực hiện được mục tiêu tổng quát của kế hoạch năm 2010.
Tăng cường công tác quản lý ngoại hối, điều hành tỷ giá linh hoạt hơn theo quan hệ cung cầu và lợi ích tổng hợp của nền kinh tế, ứng phó có hiệu quả với biến động của các luồng vốn, khuyến khích xuất khẩu, kiềm chế nhập siêu, giữ an toàn cán cân thanh toán tổng thể và mức dự trữ ngoại hối cần thiết. Kiểm tra chất lượng tín dụng, bảo đảm khả năng thanh khoản của các ngân hàng.
Tạo điều kiện để thị trường chứng khoán phát triển lành mạnh. Tăng cường công tác thông tin về các chính sách của Nhà nước và về tình hình thị trường tài chính tiền tệ; chủ động ngăn ngừa và xử lý kịp thời, có hiệu quả các hoạt động đầu cơ, tung tin thất thiệt làm rối loạn thị trường.
Về thị trường những tháng tới, nhất là dịp cuối năm dương dịch và Tết cổ truyền của dân tộc sẽ rất sôi động, Chính phủ yêu cầu các Bộ và các địa phương chỉ đạo đẩy mạnh sản xuất, chuẩn bị đầy đủ hàng hoá phục vụ nhân dân, tăng cường quản lý thị trường, kiểm soát giá cả theo cung cầu, không để xẩy ra tình trạng khan hiếm hàng hóa và biến động lớn về giá cả; khẩn trương chuẩn bị tốt các điều kiện để mọi người dân, nhất là những hộ nghèo, các gia đình chính sách và đồng bào ở những vùng bị thiên tai được đón Tết vui tươi, lành mạnh, an toàn và tiết kiệm.
Nâng cao hiệu quả đầu tư
Nghị quyết của Quốc hội vừa được thông qua đã đề ra chỉ tiêu tổng vốn đầu tư toàn xã hội năm 2010 so với GDP là khoảng 41%; đồng thời, quyết định giảm tỷ lệ bội chi ngân sách xuống 6,2% trên cơ sở phấn đấu tăng thu, tiết kiệm chi và giữ tổng mức đầu tư từ ngân sách nhà nước và từ trái phiếu chính phủ xấp xỉ năm 2009. Theo Thủ tướng, đây là những quyết sách tích cực, tạo điều kiện tập trung vốn hoàn thành sớm và triển khai đầu tư xây dựng các công trình, dự án kết cấu hạ tầng kinh tế-xã hội đang rất bức xúc để thúc đẩy tăng trưởng và chuyển dịch cơ cấu kinh tế.
Để đạt được mức huy động đầu tư cao nhất, Chính phủ đã và đang chỉ đạo các Bộ, ngành, địa phương tạo mọi điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư, giải quyết kịp thời và có hiệu quả các khó khăn vướng mắc trong các khâu thủ tục hành chính, giải phóng mặt bằng; cải cách mạnh thủ tục xây dựng cơ bản, quy chế đấu thầu và cách bố trí vốn nhằm rút ngắn hơn nữa thời gian chuẩn bị và thực hiện dự án, đẩy nhanh tiến độ thi công, sớm đưa công trình vào vận hành, góp phần nâng cao hiệu quả vốn đầu tư và tăng tốc độ quay vòng vốn của nền kinh tế.
Chính phủ đang tập trung chỉ đạo để hoàn thành đưa vào sử dụng và khẩn trương chuẩn bị để khởi công xây dựng các công trình kết cấu hạ tầng kinh tế-xã hội theo quy hoạch, nhất là các dự án quan trọng về giao thông, năng lượng. và hạ tầng viễn thông.
Riêng về nguồn vốn trái phiếu chính phủ, Chính phủ sẽ báo cáo ngay với Ủy ban Thường vụ Quốc hội về phương án phân bổ cho kế hoạch năm 2010 và chỉ phát hành trái phiếu vay vốn khi đã có nhu cầu giải ngân. Chính phủ sẽ tiếp tục phân cấp đầu tư cho các địa phương đi liền với nâng cao chất lượng công tác quy hoạch và kiểm tra, giám sát. Yêu cầu các địa phương tăng cường quản lý và bố trí vốn tập trung, ưu tiên cho các công trình, dự án sắp hoàn thành, bảo đảm tiến độ và chất lượng công trình.
Giải trình về thực tế hệ số ICOR (hệ số sử dụng nguồn vốn) của Việt Nam khá cao và đang có xu hướng tăng lên, Thủ tướng cho biết: Hạ tầng kinh tế-xã hội của Việt Nam còn lạc hậu xa so với nhiều nước và đang là một điểm nghẽn của sự phát triển; đầu tư cho hạ tầng kinh tế-xã hội là cần thiết, cấp bách nhưng yêu cầu vốn rất lớn, lại chưa tạo ra ngay được nhiều sản phẩm và nhất là đầu tư cho hạ tầng kinh tế-xã hội ở nông thôn, miền núi, hải đảo nhưng nếu không đầu tư thì các vùng này không thể phát triển, cuộc sống của đồng bào ở đây (chủ yếu là đồng bào dân tộc thiểu số, đồng bào nghèo) sẽ không được cải thiện và việc bảo đảm quốc phòng, an ninh trên các địa bàn này cũng sẽ rất khó khăn.
Tuy nhiên, hệ số ICOR cao có phần là do đầu tư công và đầu tư của doanh nghiệp nhà nước hiệu quả còn thấp, thất thoát, lãng phí còn lớn và còn do thủ tục đầu tư phức tạp, phiền hà gây tốn kém nhiều thời gian và tiền bạc của các nhà đầu tư. Nhận thức được những yếu kém này, Chính phủ sẽ tăng cường quản lý đầu tư công, bao gồm cả đầu tư của các doanh nghiệp nhà nước; đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính trong đầu tư nhằm giảm chi phí, nâng cao chất lượng và hiệu quả đầu tư của nền kinh tế; đồng thời, khuyến khích mạnh mẽ các thành phần kinh tế ngoài nhà nước đầu tư (chiếm tỷ lệ ngày càng tăng cao trong tổng đầu tư toàn xã hội) vào kinh doanh cơ sở hạ tầng và nhất là đầu tư phát triển sản xuất kinh doanh vì đây là những khu vực trực tiếp tạo ra giá trị gia tăng nhiều hơn.
Chuyển dịch thích hợp để tái cấu trúc nền kinh tế
Chính phủ đã xác định: “Khẩn trương xây dựng đề án và thực hiện một bước tái cấu trúc nền kinh tế và chuyển đổi mô hình tăng trưởng”. Tái cấu trúc nền kinh tế mà nội dung chủ yếu là chuyển dịch cơ cấu kinh tế và chuyển đổi mô hình tăng trưởng, gắn liền với tái cấu trúc các ngành sản xuất, tái cấu trúc doanh nghiệp và điều chỉnh chiến lược thị trường là một vấn đề lớn, phải được thực hiện liên tục, lâu dài, trên cơ sở của sự phát triển khoa học-công nghệ và chất lượng nguồn nhân lực.
Mục tiêu cuối cùng của chuyển dịch cơ cấu kinh tế là tăng nhanh năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế, của doanh nghiệp và từng sản phẩm. Tuy nhiên, đây phải là một quá trình vận động chuyển đổi liên tục, tích cực từ thấp đến cao. Mặt khác, do điểm xuất phát của nền kinh tế Việt Nam còn thấp, tỷ lệ lao động qua đào tạo và nhất là lao động có chất lượng cao chưa nhiều, thị trường công nghệ chưa phát triển, nên chưa thể ngay lập tức từ bỏ việc phát triển theo “chiều rộng” để chuyển hẳn sang phát triển theo “chiều sâu”, mà phải kết hợp hài hòa và có bước chuyển dịch khẩn trương, thích hợp.
Chính phủ chủ trương tiếp tục tăng đầu tư và khuyến khích các thành phần kinh tế đầu tư để phát triển thị trường trong nước. Ngân sách năm 2010 bố trí tăng thêm cho công tác xúc tiến thương mại và triển khai cuộc vận động “người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”. Phấn đấu để ngày càng có nhiều hàng hoá Việt Nam chiếm lĩnh thị trường trong nước và cạnh tranh được với hàng nhập khẩu. Nhà nước sử dụng pháp luật và các công cụ tài chính, tiền tệ, tín dụng để hỗ trợ thiết thực cho các doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế thực hiện tái cấu trúc nhằm nâng cao hiệu quả và sức cạnh tranh.
Theo Thủ tướng, Chính phủ đánh giá cao Báo cáo giám sát các tập đoàn kinh tế, các tổng công ty nhà nước của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Qua quá trình sắp xếp, đổi mới nhìn chung doanh nghiệp nhà nước đã thích ứng được và có bước phát triển khá trong kinh tế thị trường.
Với một bộ phận doanh nghiệp hiệu quả sản xuất kinh doanh còn thấp, chưa tương xứng với nguồn lực và lợi thế, một số còn thua lỗ và chưa làm tốt nhiệm vụ được giao, Chính phủ sẽ chỉ đạo thực hiện nghiêm túc các kiến nghị qua giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, có kế hoạch và biện pháp đồng bộ để khắc phục những hạn chế, yếu kém, cấu trúc lại thích hợp trong từng doanh nghiệp, cơ cấu lại tài chính, bổ xung nguồn lực, nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh.
Tập trung giải quyết các bức xúc xã hội đặc biệt liên quan đến người dân
Thủ tướng nhấn mạnh, Chính phủ sẽ tập trung chỉ đạo thực hiện có kết quả các chính sách và chương trình,dự án liên quan đến những vấn đề bức xúc của xã hội như: Xóa đói, giảm nghèo nhanh và bền vững. Theo đó sẽ đẩy mạnh đào tạo nghề, giải quyết việc làm, tăng thu nhập cho người lao động; bảo đảm chất lượng giáo dục đại học; tạo bước chuyển biến trong công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân; triển khai thực hiện có hiệu quả chương trình mục tiêu quốc gia và cuộc vận động xây dựng nông thôn mới; tăng cường quản lý nhà nước để bảo vệ quyền lợi chính đáng của người tiêu dùng; tăng cường công tác bảo vệ môi trường chống thiên tai.
Chính phủ sẽ triển khai việc điều chỉnh chuẩn nghèo, tăng cường giám sát các dự án xóa đói giảm nghèo; triển khai đồng bộ các chính sách hỗ trợ đề ra trong Nghị quyết 30a; ưu tiên bố trí ngân sách nhà nước, đồng thời tiếp tục kêu gọi sự giúp đỡ của cộng đồng doanh nghiệp và của toàn xã hội, tranh thủ sự ủng hộ của quốc tế, kiện toàn bộ máy và nâng cao năng lực tổ chức thực hiện của Ban Chỉ đạo Chương trình giảm nghèo các cấp và của cán bộ cơ sở.
Về giải quyết việc làm, trong năm 2010 và thời gian tiếp theo, Chính phủ sẽ tập trung chỉ đạo phát triển hệ thống dạy nghề, nâng cao chất lượng lao động đồng thời tiếp tục hoàn thiện các chính sách thu hút nguồn lực của xã hội kể cả nguồn lực nước ngoài để phát triển dạy nghề. Bên cạnh đó quản lý chặt chẽ hệ thống bảo đảm chất lượng dạy nghề, có chính sách hỗ trợ phù hợp đối với cả người học và cơ sở dạy nghề trong đó có cho vay ưu đãi để học nghề, hỗ trợ thanh niên, bộ đội xuất ngũ học nghề. Cả nước phấn đấu đạt chỉ tiêu 40% lao động được đào tạo mà kế hoạch năm 2010 đã đề ra.
Từ năm 2010, hàng năm sẽ tổ chức đào tạo nghề cho khoảng 1 triệu lao động nông thôn, trong đó có đào tạo, bồi dưỡng 100.000 lượt cán bộ, công chức xã; chú trọng đào tạo nghề gắn với chuyển đổi ngành nghề đối với nông dân mà Nhà nước đã thu hồi đất. Hỗ trợ đầu tư xây dựng và tăng cường quản lý, bảo đảm hiệu quả hoạt động của 220 trung tâm dạy nghề mới được thành lập năm 2009, trong đó có 116 trung tâm thuộc các huyện vùng đồng bằng, 74 trung tâm thuộc các huyện vùng núi, biên giới, 30 trung tâm thuộc các huyện có tỷ lệ hộ nghèo từ 30 - 50%; hỗ trợ đầu tư cho 9 trường trung cấp nghề thủ công mỹ nghệ ở các tỉnh có nhiều làng nghề truyền thống và một số giải pháp cụ thể khác.
Thúc đẩy hoạt động đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài và chấn chỉnh, tăng cường trách nhiệm quản lý nhà nước, nhất là trách nhiệm quản lý trực tiếp của các cấp chính quyền địa phương và các chủ đầu tư trong việc sử dụng lao động nước ngoài; xử lý nghiêm các vi phạm trong lĩnh vực này.
Về chất lượng giáo dục, đào tạo, nhất là đào tạo đại học, trong giai đoạn tới, Chính phủ sẽ thực hiện rà soát, hoàn thiện quy hoạch và quản lý thực hiện quy hoạch mạng lưới trường đại học và cao đẳng trong cả nước; bổ sung, hoàn chỉnh các quy định về điều kiện thành lập trường, nâng cấp trường, mở ngành đạo tạo và tuyển sinh; đồng thời làm tốt công tác thẩm định (cả tại hồ sơ và trên thực tế), thanh tra, kiểm tra, giám sát việc thực hiện theo đúng quy định của pháp luật. Xử lý kịp thời và nghiêm minh các hành vi vi phạm. Kiên quyết không cho tuyển sinh đào tạo khi chưa đủ các điều kiện quy định.
Chuẩn hoá và nâng cao chất lượng đầu vào: chuẩn hoá về tuyển sinh, về giảng viên, cán bộ quản lý, bảo đảm đủ số lượng giảng viên/sinh viên của hệ thống giáo dục đại học và nâng cao nhanh chất lượng giảng viên, phấn đấu đến năm 2020 có ít nhất 60% giảng viên có trình độ thạc sĩ và 35% có trình độ tiến sĩ.
Nâng cao chất lượng đào tạo và sử dụng ngoại ngữ, tin học cho sinh viên. Khuyến khích để ngày càng nhiều sinh viên Việt Nam sang học tập nghiên ở các nước có nền giáo dục tiên tiến; tạo điều kiện thuận lợi thu hút các nhà giáo, nhà khoa học giỏi từ các nước, trong đó có người Việt Nam ở nước ngoài đến giảng dạy, nghiên cứu tại các trường đại học, cao đẳng và viện nghiên cứu ở Việt Nam.
Chính phủ cũng sẽ tập trung triển khai thực hiện các giải pháp để sớm khắc phục tình trạng quá tải, nhất là ở các bệnh viện tuyến tỉnh và trung ương. Tăng cường công tác y tế dự phòng. Tập trung ngăn chặn có hiệu quả các bệnh dịch nguy hiểm, các bệnh mới và đang lây lan như sốt xuất huyết, cúm A/H1N1, cúm A/H5N1... hạn chế tối đa tỷ lệ mắc bệnh và tử vong; loại trừ và tiến tới thanh toán một số bệnh truyền nhiễm phổ biến; giảm thiểu các nguy cơ gây bệnh không lây nhiễm và các bệnh liên quan tới môi trường sống.
Bảo vệ người tiêu dùng cũng là một trong những trọng tâm chỉ đạo, điều hành của Chính phủ trong thời gian tới. Trên cơ sở các khuyến cáo của Liên hợp quốc về 8 quyền cơ bản của người tiêu dùng và từ thực tiễn của Việt Nam, Chính phủ sẽ xây dựng và trình Quốc hội dự luật về bảo vệ người tiêu dùng.
Nâng cao chất lượng hoạt động của Hội Tiêu chuẩn và Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam và các Văn phòng khiếu nại; tăng cường giám sát công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo của người tiêu dùng thông qua các Hội, Văn phòng khiếu nại và các Văn phòng luật sư. Thực hiện giám sát chặt chẽ thị trường, giá cả, vệ sinh an toàn thực phẩm đối với hàng hóa lưu thông trên thị trường; thanh tra, kiểm tra và xử lý nghiêm các vụ vi phạm quyền lợi của người tiêu dùng.
Bảo vệ môi trường, chủ động ứng phó biến đổi khí hậu
Liên quan đến các chất vấn của nhiều đại biểu Quốc hội về các biện pháp tăng cường bảo vệ môi trường; ngăn chặn tình trạng phá rừng; việc phát triển thủy điện phải đi liền với quản lý vận hành hồ chứa để góp phần kiểm soát lũ lụt giảm nhẹ thiệt hại thiên tai; giải pháp ứng phó với biển đổi khí hậu, nhất là nước biển dâng, Thủ tướng cho biết: Chính phủ đã phê duyệt Quy trình vận hành hệ thống hồ chứa trên sông Đà và sông Lô và đã được sử dụng để vận hành các hồ chứa thủy điện Hoà Bình, Tuyên Quang, Thác Bà và đang mở rộng quy trình vận hành liên hồ này khi thủy điện Sơn La, Lai Châu đi vào hoạt động.
Chính phủ đang chỉ đạo khẩn trương xây dựng Quy trình vận hành liên hồ cho các lưu vực sông khác còn lại trên địa bàn cả nước, trong đó có lưu vực các sông trên địa bàn miền Trung và Tây Nguyên; tổ chức kiểm tra việc xây dựng, ban hành quy trình và tổ chức vận hành các hồ chứa trên địa bàn cả nước. Thủ tướng cũng nhấn mạnh cần tích cực và kiên quyết xử lý các cơ sở gây ô nhiễm nghiêm trọng, khẩn trương cập nhật, hoàn chỉnh các qui chuẩn về môi trường ngay từ khâu thẩm định, khắc phục ô nhiễm và cải thiện môi trường tại các lưu vực sông; ngăn chặn nhập khẩu công nghệ và hàng hoá gây ô nhiễm.
Gần đây, khi Việt Nam được dự báo là một trong số ít quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề nhất của biến đổi khí hậu, nhất là nước biển dâng, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia ứng phó với biến đổi khí hậu nhằm đánh giá mức độ tác động của biến đổi khí hậu đối với các lĩnh vực và xây dựng kế hoạch hành động có tính khả thi để ứng phó có hiệu quả cho từng giai đoạn cả trong ngắn hạn và dài hạn, bảo đảm sự phát triển bền vững của đất nước; tận dụng các cơ hội để phát triển nền kinh tế theo hướng cácbon thấp và tích cực tham gia cùng cộng đồng quốc tế trong nỗ lực giảm nhẹ biến đổi khí hậu, bảo vệ hệ thống khí hậu trái đất.
Làm tốt công tác chỉ đạo điều hành tổ chức thực hiện
Thủ tướng nhận định: Từ thực tiễn và kinh nghiệm chỉ đạo điều hành tổ chức thực hiện những năm vừa qua, đặc biệt là trong 2 năm đầy khó khăn 2008 - 2009 cho thấy, cùng với những cơ chế, chính sách, giải pháp phù hợp, cần phải có sự chỉ đạo điều hành tổ chức thực hiện quyết liệt, nhạy bén và kịp thời. Mặt khác, yêu cầu phát triển kinh tế-xã hội cũng đang đặt ra đòi hỏi bức xúc là phải không ngừng nâng cao năng lực chỉ đạo điều hành tổ chức thực hiện để bảo đảm hiệu lực hiệu quả trong quản lý nhà nước. Nhiều đại biểu Quốc hội và đồng bào cử tri đã chất vấn về những yếu kém của Chính phủ và chính quyền các cấp trong lĩnh vực này. Chính phủ xin nghiêm túc tiếp thu các ý kiến xác đáng.
Theo Thủ tướng, chúng ta triển khai thực hiện nhiệm vụ năm 2010 trong bối cảnh có những thuận lợi cơ bản nhưng cũng phải đối mặt với nhiều khó khăn và thách thức rất lớn. Kinh tế thế giới tuy đã có chuyển biến tích cực hơn nhưng tín hiệu phục hồi vẫn còn yếu, nhất là ở những thị trường xuất khẩu lớn của ta; toàn cầu hoá ngày càng sâu rộng làm cho tính bất định và độ rủi ro tăng lên. Vì vậy, chỉ đạo điều hành càng có vai trò hết sức quan trọng.
Với tinh thần đó, Chính phủ sẽ tập trung làm tốt các việc: Khẩn trương xây dựng chương trình, kế hoạch hành động cụ thể, quy định rõ từng nhiệm vụ, thời gian và phân công người chịu trách nhiệm thực hiện từng phần việc; đề cao trách nhiệm của người đứng đầu; đưa vào nền nếp việc kiểm điểm tiến độ và kết quả thực hiện chương trình công tác đã đề ra; hàng tháng, hàng quý có kiểm điểm, đánh giá tình hình thực hiện và báo cáo đầy đủ, nghiêm túc theo quy định.
Rà soát, đánh giá kết quả việc thực hiện các chiến lược, quy hoạch, chương trình phát triển các ngành, các vùng đến năm 2010; xây dựng các chiến lược, quy hoạch, kế hoạch, chương trình phát triển cho giai đoạn tới theo yêu cầu chuyển dịch cơ cấu, tái cấu trúc nền kinh tế, đổi mới mô hình tăng trưởng, nâng cao chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh, gắn với việc xây dựng Chiến lược phát triển kinh tế-xã hội 2011 - 2020 và kế hoạch 5 năm 2011 - 2015.
Tiếp tục đẩy mạnh cải cách hành chính, đặc biệt chú trọng nâng cao năng lực, chất lượng xây dựng và tổ chức thực hiện các thể chế, chính sách và đơn giản hoá thủ tục hành chính. Kiên quyết cắt giảm 30 - 40% quy định về thủ tục hành chính hiện hành.
Tăng cường tính minh bạch, trách nhiệm của hoạt động công vụ. Thực hiện đồng bộ và kết hợp chặt chẽ việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, nhất là về năng lực lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành quản lý nhà nước với việc chuẩn bị nhân sự, tổ chức tốt Đại hội Đảng bộ và qua đó củng cố, kiện toàn chính quyền các cấp.
Cải tiến cách làm việc của cấp trên với cấp dưới, giảm nghi lễ, hình thức; thường xuyên kiểm tra để nắm chắc tình hình, lắng nghe ý kiến thực của cơ sở và của dân để có giải pháp điều hành đúng. Chính phủ và lãnh đạo các bộ, ngành, chính quyền địa phương tiếp tục phát huy các hình thức tiếp xúc, đối thoại và quan tâm chỉ đạo giải quyết những kiến nghị hợp lý của các doanh nghiệp và của người dân. Thực hiện tốt Luật Khiếu nại, tố cáo, giải quyết cơ bản các vụ việc tồn đọng, chủ động xử lý những vấn đề mới phát sinh từ cơ sở, không để tích tụ thành "điểm nóng".
Tiếp tục chỉ đạo thực hiện tốt Quy chế dân chủ ở cơ sở, đề cao vai trò giám sát của nhân dân đối với hoạt động của cán bộ và cơ quan nhà nước. Các cơ quan nhà nước phải chủ động thông tin đầy đủ, kịp thời, đồng thời tăng cường việc trao đổi, tiếp nhận thông tin phản hồi từ nhân dân, doanh nghiệp về các cơ chế, chính sách, đặc biệt là các chính sách về kích thích kinh tế, phục hồi tăng trưởng, bảo đảm an sinh và phúc lợi xã hội, các cơ chế chính sách gắn liền với cuộc sống của dân và hoạt động của doanh nghiệp. Phát huy vai trò quan trọng, tích cực của các phương tiện thông tin đại chúng, khắc phục những hạn chế yếu kém, cùng nhau làm tốt hơn nữa công tác thông tin tuyên truyền, tạo sự đồng thuận cao và sức mạnh tổng hợp của toàn dân tộc thực hiện thắng lợi mục tiêu, nhiệm vụ năm 2010.
Kết hợp chặt chẽ các công việc nêu trên với thực hiện tốt cuộc vận động học tập và làm theo tấm gương đạo đức của Chủ tịch Hồ Chí Minh và thực thi các biện pháp kiên quyết, đồng bộ và thiết thực chống quan liêu, tham nhũng, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trong từng cơ quan, đơn vị./.
Phần giải trình bằng văn bản của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng sáng nay, tập trung vào 3 nhóm vấn đề lớn. Thứ nhất là các giải pháp phục hồi tăng trưởng, không để lạm phát cao trở lại và thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế. Thứ hai là tập trung chỉ đạo giải quyết một số vấn đề bức xúc xã hội. Thứ ba là làm tốt công tác chỉ đạo điều hành, tổ chức thực hiện.
Tiếp tục kích thích để phục hồi tăng trưởng
Thủ tướng đánh giá, năm 2010 vẫn sẽ là năm khó khăn rất lớn đối với phát triển kinh tế-xã hội của Việt Nam Năm 2009, kinh tế cả nước tuy đạt được tốc độ tăng trưởng khá (khoảng 5,2%) trong bối cảnh kinh tế thế giới suy giảm mạnh, nhưng mức độ phục hồi còn chậm, chưa vững chắc và đây là mức tăng trưởng thấp nhất trong nhiều năm qua.
Biện pháp nới lỏng thận trọng chính sách tiền tệ và hỗ trợ lãi suất tuy đã giúp nhiều doanh nghiệp, ngân hàng vượt qua khó khăn và có tác động lan tỏa đến toàn bộ nền kinh tế, nhưng khả năng tiếp cận nguồn hỗ trợ này của doanh nghiệp vừa và nhỏ, của các hộ nông dân còn bị hạn chế, thời gian thực hiện còn ngắn nên tác động chưa nhiều đến đầu tư trung và dài hạn để đổi mới thiết bị và công nghệ, tạo ra năng lực sản xuất mới.
Để đạt được mục tiêu phục hồi tăng trưởng kinh tế cao hơn năm 2009, phấn đấu tăng GDP 6,5% trong năm 2010 và tăng bình quân khoảng 7-8% trong những năm tiếp theo, cần phải tiếp tục thực hiện các giải pháp kích thích kinh tế một cách phù hợp để tiếp sức cho các doanh nghiệp và cho cả nền kinh tế, hướng trọng tâm vào việc chuyển dịch cơ cấu, tái cấu trúc nền kinh tế, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh; đồng thời, giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, thực hiện tốt các chính sách an sinh xã hội.
Chính phủ đã thống nhất chủ trương là cần phải tiếp tục có các chính sách hỗ trợ, kích thích thiết thực để vừa hỗ trợ cho phục hồi tăng trưởng, thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế, vừa để cho các doanh nghiệp thích ứng dần với lãi suất thị trường và không để lạm phát cao trở lại.
Trên cơ sở đánh giá việc thực hiện các chính sách đã áp dụng trong năm 2009, Chính phủ sẽ xem xét toàn diện để chính thức ban hành trong tháng 12/2009 các chính sách hỗ trợ cụ thể áp dụng trong năm 2010. Đồng thời, Chính phủ cũng sẽ ban hành Nghị định về chính sách tín dụng hỗ trợ cho phát triển nông nghiệp, nông thôn theo tinh thần Nghị quyết của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa X.
Không phát hành tiền cho chi tiêu ngân sách
Liên quan đến việc điều hành chính sách tài chính, tiền tệ để đạt được mục tiêu vừa phục hồi tăng trưởng, vừa giữ ổn định kinh tế vĩ mô, không để lạm phát cao trở lại, vừa bảo đảm an sinh xã hội, Thủ tướng cho biết: Ngay sau kỳ họp này, Chính phủ sẽ họp với các địa phương, triển khai sớm Nghị quyết của Quốc hội về Dự toán ngân sách nhà nước năm 2010.
Thủ tướng đề nghị, để thực hiện được các nhiệm vụ thu chi ngân sách mà Quốc hội đã thông qua, các cơ quan Trung ương và các địa phương phải nghiêm túc, quyết liệt trong quản lý thu chi ngân sách, bảo đảm kỷ luật tài chính, ngăn chặn gian lận và thất thu thuế, nhất là các khoản thu liên quan đến tài nguyên, kinh doanh bất động sản, hoạt động xuất nhập khẩu và các hoạt động dịch vụ. Thực hiện công khai chi tiêu ngân sách và bảo đảm các điều kiện để đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân và đồng bào cử tri kiểm tra, giám sát.
Năm 2010, Việt Nam có nhiều ngày lễ và nhiều hoạt động chính trị, văn hóa lớn, các ngành các cấp cần quán triệt tinh thần triệt để tiết kiệm, cắt giảm những khoản chi lãng phí, phô trương hình thức.
Về tiềm năng tiết kiệm trong các cơ quan và toàn xã hội, Chính phủ sẽ rà soát và ban hành những quy định cụ thể để đưa các tiềm năng này thành nguồn lực bổ sung cho phát triển. Thủ tướng cũng nhấn mạnh: điều có ý nghĩa rất quyết định để thực hiện có kết quả yêu cầu này là sự gương mẫu của các cán bộ đảng viên, nhất là cán bộ chủ chốt trong các cơ quan đơn vị, trong cả hệ thống chính trị của chúng ta. Chính phủ sẽ tăng cường chỉ đạo công tác kiểm tra, thanh tra tài chính và xử lý nghiêm các vi phạm.
Chủ trương nhất quán của Chính phủ là không phát hành tiền cho chi tiêu ngân sách. Toàn bộ số vay bù đắp bội chi ngân sách được dành cho đầu tư phát triển. Việc điều hành chính sách tiền tệ phải theo nguyên tắc thị trường và chủ yếu thông qua các công cụ thị trường mở.
Chủ động giữ ổn định và từng bước hạ mặt bằng lãi suất cho phù hợp với yêu cầu khôi phục tăng trưởng, nhất là sau khi Nhà nước giảm dần và kết thúc các giải pháp hỗ trợ kích thích kinh tế. Kiểm soát chặt chẽ tổng phương tiện thanh toán và bảo đảm tốc độ tăng trưởng dư nợ tín dụng phù hợp với yêu cầu phát triển của nền kinh tế, bảo đảm thực hiện được mục tiêu tổng quát của kế hoạch năm 2010.
Tăng cường công tác quản lý ngoại hối, điều hành tỷ giá linh hoạt hơn theo quan hệ cung cầu và lợi ích tổng hợp của nền kinh tế, ứng phó có hiệu quả với biến động của các luồng vốn, khuyến khích xuất khẩu, kiềm chế nhập siêu, giữ an toàn cán cân thanh toán tổng thể và mức dự trữ ngoại hối cần thiết. Kiểm tra chất lượng tín dụng, bảo đảm khả năng thanh khoản của các ngân hàng.
Tạo điều kiện để thị trường chứng khoán phát triển lành mạnh. Tăng cường công tác thông tin về các chính sách của Nhà nước và về tình hình thị trường tài chính tiền tệ; chủ động ngăn ngừa và xử lý kịp thời, có hiệu quả các hoạt động đầu cơ, tung tin thất thiệt làm rối loạn thị trường.
Về thị trường những tháng tới, nhất là dịp cuối năm dương dịch và Tết cổ truyền của dân tộc sẽ rất sôi động, Chính phủ yêu cầu các Bộ và các địa phương chỉ đạo đẩy mạnh sản xuất, chuẩn bị đầy đủ hàng hoá phục vụ nhân dân, tăng cường quản lý thị trường, kiểm soát giá cả theo cung cầu, không để xẩy ra tình trạng khan hiếm hàng hóa và biến động lớn về giá cả; khẩn trương chuẩn bị tốt các điều kiện để mọi người dân, nhất là những hộ nghèo, các gia đình chính sách và đồng bào ở những vùng bị thiên tai được đón Tết vui tươi, lành mạnh, an toàn và tiết kiệm.
Nâng cao hiệu quả đầu tư
Nghị quyết của Quốc hội vừa được thông qua đã đề ra chỉ tiêu tổng vốn đầu tư toàn xã hội năm 2010 so với GDP là khoảng 41%; đồng thời, quyết định giảm tỷ lệ bội chi ngân sách xuống 6,2% trên cơ sở phấn đấu tăng thu, tiết kiệm chi và giữ tổng mức đầu tư từ ngân sách nhà nước và từ trái phiếu chính phủ xấp xỉ năm 2009. Theo Thủ tướng, đây là những quyết sách tích cực, tạo điều kiện tập trung vốn hoàn thành sớm và triển khai đầu tư xây dựng các công trình, dự án kết cấu hạ tầng kinh tế-xã hội đang rất bức xúc để thúc đẩy tăng trưởng và chuyển dịch cơ cấu kinh tế.
Để đạt được mức huy động đầu tư cao nhất, Chính phủ đã và đang chỉ đạo các Bộ, ngành, địa phương tạo mọi điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư, giải quyết kịp thời và có hiệu quả các khó khăn vướng mắc trong các khâu thủ tục hành chính, giải phóng mặt bằng; cải cách mạnh thủ tục xây dựng cơ bản, quy chế đấu thầu và cách bố trí vốn nhằm rút ngắn hơn nữa thời gian chuẩn bị và thực hiện dự án, đẩy nhanh tiến độ thi công, sớm đưa công trình vào vận hành, góp phần nâng cao hiệu quả vốn đầu tư và tăng tốc độ quay vòng vốn của nền kinh tế.
Chính phủ đang tập trung chỉ đạo để hoàn thành đưa vào sử dụng và khẩn trương chuẩn bị để khởi công xây dựng các công trình kết cấu hạ tầng kinh tế-xã hội theo quy hoạch, nhất là các dự án quan trọng về giao thông, năng lượng. và hạ tầng viễn thông.
Riêng về nguồn vốn trái phiếu chính phủ, Chính phủ sẽ báo cáo ngay với Ủy ban Thường vụ Quốc hội về phương án phân bổ cho kế hoạch năm 2010 và chỉ phát hành trái phiếu vay vốn khi đã có nhu cầu giải ngân. Chính phủ sẽ tiếp tục phân cấp đầu tư cho các địa phương đi liền với nâng cao chất lượng công tác quy hoạch và kiểm tra, giám sát. Yêu cầu các địa phương tăng cường quản lý và bố trí vốn tập trung, ưu tiên cho các công trình, dự án sắp hoàn thành, bảo đảm tiến độ và chất lượng công trình.
Giải trình về thực tế hệ số ICOR (hệ số sử dụng nguồn vốn) của Việt Nam khá cao và đang có xu hướng tăng lên, Thủ tướng cho biết: Hạ tầng kinh tế-xã hội của Việt Nam còn lạc hậu xa so với nhiều nước và đang là một điểm nghẽn của sự phát triển; đầu tư cho hạ tầng kinh tế-xã hội là cần thiết, cấp bách nhưng yêu cầu vốn rất lớn, lại chưa tạo ra ngay được nhiều sản phẩm và nhất là đầu tư cho hạ tầng kinh tế-xã hội ở nông thôn, miền núi, hải đảo nhưng nếu không đầu tư thì các vùng này không thể phát triển, cuộc sống của đồng bào ở đây (chủ yếu là đồng bào dân tộc thiểu số, đồng bào nghèo) sẽ không được cải thiện và việc bảo đảm quốc phòng, an ninh trên các địa bàn này cũng sẽ rất khó khăn.
Tuy nhiên, hệ số ICOR cao có phần là do đầu tư công và đầu tư của doanh nghiệp nhà nước hiệu quả còn thấp, thất thoát, lãng phí còn lớn và còn do thủ tục đầu tư phức tạp, phiền hà gây tốn kém nhiều thời gian và tiền bạc của các nhà đầu tư. Nhận thức được những yếu kém này, Chính phủ sẽ tăng cường quản lý đầu tư công, bao gồm cả đầu tư của các doanh nghiệp nhà nước; đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính trong đầu tư nhằm giảm chi phí, nâng cao chất lượng và hiệu quả đầu tư của nền kinh tế; đồng thời, khuyến khích mạnh mẽ các thành phần kinh tế ngoài nhà nước đầu tư (chiếm tỷ lệ ngày càng tăng cao trong tổng đầu tư toàn xã hội) vào kinh doanh cơ sở hạ tầng và nhất là đầu tư phát triển sản xuất kinh doanh vì đây là những khu vực trực tiếp tạo ra giá trị gia tăng nhiều hơn.
Chuyển dịch thích hợp để tái cấu trúc nền kinh tế
Chính phủ đã xác định: “Khẩn trương xây dựng đề án và thực hiện một bước tái cấu trúc nền kinh tế và chuyển đổi mô hình tăng trưởng”. Tái cấu trúc nền kinh tế mà nội dung chủ yếu là chuyển dịch cơ cấu kinh tế và chuyển đổi mô hình tăng trưởng, gắn liền với tái cấu trúc các ngành sản xuất, tái cấu trúc doanh nghiệp và điều chỉnh chiến lược thị trường là một vấn đề lớn, phải được thực hiện liên tục, lâu dài, trên cơ sở của sự phát triển khoa học-công nghệ và chất lượng nguồn nhân lực.
Mục tiêu cuối cùng của chuyển dịch cơ cấu kinh tế là tăng nhanh năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế, của doanh nghiệp và từng sản phẩm. Tuy nhiên, đây phải là một quá trình vận động chuyển đổi liên tục, tích cực từ thấp đến cao. Mặt khác, do điểm xuất phát của nền kinh tế Việt Nam còn thấp, tỷ lệ lao động qua đào tạo và nhất là lao động có chất lượng cao chưa nhiều, thị trường công nghệ chưa phát triển, nên chưa thể ngay lập tức từ bỏ việc phát triển theo “chiều rộng” để chuyển hẳn sang phát triển theo “chiều sâu”, mà phải kết hợp hài hòa và có bước chuyển dịch khẩn trương, thích hợp.
Chính phủ chủ trương tiếp tục tăng đầu tư và khuyến khích các thành phần kinh tế đầu tư để phát triển thị trường trong nước. Ngân sách năm 2010 bố trí tăng thêm cho công tác xúc tiến thương mại và triển khai cuộc vận động “người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”. Phấn đấu để ngày càng có nhiều hàng hoá Việt Nam chiếm lĩnh thị trường trong nước và cạnh tranh được với hàng nhập khẩu. Nhà nước sử dụng pháp luật và các công cụ tài chính, tiền tệ, tín dụng để hỗ trợ thiết thực cho các doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế thực hiện tái cấu trúc nhằm nâng cao hiệu quả và sức cạnh tranh.
Theo Thủ tướng, Chính phủ đánh giá cao Báo cáo giám sát các tập đoàn kinh tế, các tổng công ty nhà nước của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Qua quá trình sắp xếp, đổi mới nhìn chung doanh nghiệp nhà nước đã thích ứng được và có bước phát triển khá trong kinh tế thị trường.
Với một bộ phận doanh nghiệp hiệu quả sản xuất kinh doanh còn thấp, chưa tương xứng với nguồn lực và lợi thế, một số còn thua lỗ và chưa làm tốt nhiệm vụ được giao, Chính phủ sẽ chỉ đạo thực hiện nghiêm túc các kiến nghị qua giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, có kế hoạch và biện pháp đồng bộ để khắc phục những hạn chế, yếu kém, cấu trúc lại thích hợp trong từng doanh nghiệp, cơ cấu lại tài chính, bổ xung nguồn lực, nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh.
Tập trung giải quyết các bức xúc xã hội đặc biệt liên quan đến người dân
Thủ tướng nhấn mạnh, Chính phủ sẽ tập trung chỉ đạo thực hiện có kết quả các chính sách và chương trình,dự án liên quan đến những vấn đề bức xúc của xã hội như: Xóa đói, giảm nghèo nhanh và bền vững. Theo đó sẽ đẩy mạnh đào tạo nghề, giải quyết việc làm, tăng thu nhập cho người lao động; bảo đảm chất lượng giáo dục đại học; tạo bước chuyển biến trong công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân; triển khai thực hiện có hiệu quả chương trình mục tiêu quốc gia và cuộc vận động xây dựng nông thôn mới; tăng cường quản lý nhà nước để bảo vệ quyền lợi chính đáng của người tiêu dùng; tăng cường công tác bảo vệ môi trường chống thiên tai.
Chính phủ sẽ triển khai việc điều chỉnh chuẩn nghèo, tăng cường giám sát các dự án xóa đói giảm nghèo; triển khai đồng bộ các chính sách hỗ trợ đề ra trong Nghị quyết 30a; ưu tiên bố trí ngân sách nhà nước, đồng thời tiếp tục kêu gọi sự giúp đỡ của cộng đồng doanh nghiệp và của toàn xã hội, tranh thủ sự ủng hộ của quốc tế, kiện toàn bộ máy và nâng cao năng lực tổ chức thực hiện của Ban Chỉ đạo Chương trình giảm nghèo các cấp và của cán bộ cơ sở.
Về giải quyết việc làm, trong năm 2010 và thời gian tiếp theo, Chính phủ sẽ tập trung chỉ đạo phát triển hệ thống dạy nghề, nâng cao chất lượng lao động đồng thời tiếp tục hoàn thiện các chính sách thu hút nguồn lực của xã hội kể cả nguồn lực nước ngoài để phát triển dạy nghề. Bên cạnh đó quản lý chặt chẽ hệ thống bảo đảm chất lượng dạy nghề, có chính sách hỗ trợ phù hợp đối với cả người học và cơ sở dạy nghề trong đó có cho vay ưu đãi để học nghề, hỗ trợ thanh niên, bộ đội xuất ngũ học nghề. Cả nước phấn đấu đạt chỉ tiêu 40% lao động được đào tạo mà kế hoạch năm 2010 đã đề ra.
Từ năm 2010, hàng năm sẽ tổ chức đào tạo nghề cho khoảng 1 triệu lao động nông thôn, trong đó có đào tạo, bồi dưỡng 100.000 lượt cán bộ, công chức xã; chú trọng đào tạo nghề gắn với chuyển đổi ngành nghề đối với nông dân mà Nhà nước đã thu hồi đất. Hỗ trợ đầu tư xây dựng và tăng cường quản lý, bảo đảm hiệu quả hoạt động của 220 trung tâm dạy nghề mới được thành lập năm 2009, trong đó có 116 trung tâm thuộc các huyện vùng đồng bằng, 74 trung tâm thuộc các huyện vùng núi, biên giới, 30 trung tâm thuộc các huyện có tỷ lệ hộ nghèo từ 30 - 50%; hỗ trợ đầu tư cho 9 trường trung cấp nghề thủ công mỹ nghệ ở các tỉnh có nhiều làng nghề truyền thống và một số giải pháp cụ thể khác.
Thúc đẩy hoạt động đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài và chấn chỉnh, tăng cường trách nhiệm quản lý nhà nước, nhất là trách nhiệm quản lý trực tiếp của các cấp chính quyền địa phương và các chủ đầu tư trong việc sử dụng lao động nước ngoài; xử lý nghiêm các vi phạm trong lĩnh vực này.
Về chất lượng giáo dục, đào tạo, nhất là đào tạo đại học, trong giai đoạn tới, Chính phủ sẽ thực hiện rà soát, hoàn thiện quy hoạch và quản lý thực hiện quy hoạch mạng lưới trường đại học và cao đẳng trong cả nước; bổ sung, hoàn chỉnh các quy định về điều kiện thành lập trường, nâng cấp trường, mở ngành đạo tạo và tuyển sinh; đồng thời làm tốt công tác thẩm định (cả tại hồ sơ và trên thực tế), thanh tra, kiểm tra, giám sát việc thực hiện theo đúng quy định của pháp luật. Xử lý kịp thời và nghiêm minh các hành vi vi phạm. Kiên quyết không cho tuyển sinh đào tạo khi chưa đủ các điều kiện quy định.
Chuẩn hoá và nâng cao chất lượng đầu vào: chuẩn hoá về tuyển sinh, về giảng viên, cán bộ quản lý, bảo đảm đủ số lượng giảng viên/sinh viên của hệ thống giáo dục đại học và nâng cao nhanh chất lượng giảng viên, phấn đấu đến năm 2020 có ít nhất 60% giảng viên có trình độ thạc sĩ và 35% có trình độ tiến sĩ.
Nâng cao chất lượng đào tạo và sử dụng ngoại ngữ, tin học cho sinh viên. Khuyến khích để ngày càng nhiều sinh viên Việt Nam sang học tập nghiên ở các nước có nền giáo dục tiên tiến; tạo điều kiện thuận lợi thu hút các nhà giáo, nhà khoa học giỏi từ các nước, trong đó có người Việt Nam ở nước ngoài đến giảng dạy, nghiên cứu tại các trường đại học, cao đẳng và viện nghiên cứu ở Việt Nam.
Chính phủ cũng sẽ tập trung triển khai thực hiện các giải pháp để sớm khắc phục tình trạng quá tải, nhất là ở các bệnh viện tuyến tỉnh và trung ương. Tăng cường công tác y tế dự phòng. Tập trung ngăn chặn có hiệu quả các bệnh dịch nguy hiểm, các bệnh mới và đang lây lan như sốt xuất huyết, cúm A/H1N1, cúm A/H5N1... hạn chế tối đa tỷ lệ mắc bệnh và tử vong; loại trừ và tiến tới thanh toán một số bệnh truyền nhiễm phổ biến; giảm thiểu các nguy cơ gây bệnh không lây nhiễm và các bệnh liên quan tới môi trường sống.
Bảo vệ người tiêu dùng cũng là một trong những trọng tâm chỉ đạo, điều hành của Chính phủ trong thời gian tới. Trên cơ sở các khuyến cáo của Liên hợp quốc về 8 quyền cơ bản của người tiêu dùng và từ thực tiễn của Việt Nam, Chính phủ sẽ xây dựng và trình Quốc hội dự luật về bảo vệ người tiêu dùng.
Nâng cao chất lượng hoạt động của Hội Tiêu chuẩn và Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam và các Văn phòng khiếu nại; tăng cường giám sát công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo của người tiêu dùng thông qua các Hội, Văn phòng khiếu nại và các Văn phòng luật sư. Thực hiện giám sát chặt chẽ thị trường, giá cả, vệ sinh an toàn thực phẩm đối với hàng hóa lưu thông trên thị trường; thanh tra, kiểm tra và xử lý nghiêm các vụ vi phạm quyền lợi của người tiêu dùng.
Bảo vệ môi trường, chủ động ứng phó biến đổi khí hậu
Liên quan đến các chất vấn của nhiều đại biểu Quốc hội về các biện pháp tăng cường bảo vệ môi trường; ngăn chặn tình trạng phá rừng; việc phát triển thủy điện phải đi liền với quản lý vận hành hồ chứa để góp phần kiểm soát lũ lụt giảm nhẹ thiệt hại thiên tai; giải pháp ứng phó với biển đổi khí hậu, nhất là nước biển dâng, Thủ tướng cho biết: Chính phủ đã phê duyệt Quy trình vận hành hệ thống hồ chứa trên sông Đà và sông Lô và đã được sử dụng để vận hành các hồ chứa thủy điện Hoà Bình, Tuyên Quang, Thác Bà và đang mở rộng quy trình vận hành liên hồ này khi thủy điện Sơn La, Lai Châu đi vào hoạt động.
Chính phủ đang chỉ đạo khẩn trương xây dựng Quy trình vận hành liên hồ cho các lưu vực sông khác còn lại trên địa bàn cả nước, trong đó có lưu vực các sông trên địa bàn miền Trung và Tây Nguyên; tổ chức kiểm tra việc xây dựng, ban hành quy trình và tổ chức vận hành các hồ chứa trên địa bàn cả nước. Thủ tướng cũng nhấn mạnh cần tích cực và kiên quyết xử lý các cơ sở gây ô nhiễm nghiêm trọng, khẩn trương cập nhật, hoàn chỉnh các qui chuẩn về môi trường ngay từ khâu thẩm định, khắc phục ô nhiễm và cải thiện môi trường tại các lưu vực sông; ngăn chặn nhập khẩu công nghệ và hàng hoá gây ô nhiễm.
Gần đây, khi Việt Nam được dự báo là một trong số ít quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề nhất của biến đổi khí hậu, nhất là nước biển dâng, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia ứng phó với biến đổi khí hậu nhằm đánh giá mức độ tác động của biến đổi khí hậu đối với các lĩnh vực và xây dựng kế hoạch hành động có tính khả thi để ứng phó có hiệu quả cho từng giai đoạn cả trong ngắn hạn và dài hạn, bảo đảm sự phát triển bền vững của đất nước; tận dụng các cơ hội để phát triển nền kinh tế theo hướng cácbon thấp và tích cực tham gia cùng cộng đồng quốc tế trong nỗ lực giảm nhẹ biến đổi khí hậu, bảo vệ hệ thống khí hậu trái đất.
Làm tốt công tác chỉ đạo điều hành tổ chức thực hiện
Thủ tướng nhận định: Từ thực tiễn và kinh nghiệm chỉ đạo điều hành tổ chức thực hiện những năm vừa qua, đặc biệt là trong 2 năm đầy khó khăn 2008 - 2009 cho thấy, cùng với những cơ chế, chính sách, giải pháp phù hợp, cần phải có sự chỉ đạo điều hành tổ chức thực hiện quyết liệt, nhạy bén và kịp thời. Mặt khác, yêu cầu phát triển kinh tế-xã hội cũng đang đặt ra đòi hỏi bức xúc là phải không ngừng nâng cao năng lực chỉ đạo điều hành tổ chức thực hiện để bảo đảm hiệu lực hiệu quả trong quản lý nhà nước. Nhiều đại biểu Quốc hội và đồng bào cử tri đã chất vấn về những yếu kém của Chính phủ và chính quyền các cấp trong lĩnh vực này. Chính phủ xin nghiêm túc tiếp thu các ý kiến xác đáng.
Theo Thủ tướng, chúng ta triển khai thực hiện nhiệm vụ năm 2010 trong bối cảnh có những thuận lợi cơ bản nhưng cũng phải đối mặt với nhiều khó khăn và thách thức rất lớn. Kinh tế thế giới tuy đã có chuyển biến tích cực hơn nhưng tín hiệu phục hồi vẫn còn yếu, nhất là ở những thị trường xuất khẩu lớn của ta; toàn cầu hoá ngày càng sâu rộng làm cho tính bất định và độ rủi ro tăng lên. Vì vậy, chỉ đạo điều hành càng có vai trò hết sức quan trọng.
Với tinh thần đó, Chính phủ sẽ tập trung làm tốt các việc: Khẩn trương xây dựng chương trình, kế hoạch hành động cụ thể, quy định rõ từng nhiệm vụ, thời gian và phân công người chịu trách nhiệm thực hiện từng phần việc; đề cao trách nhiệm của người đứng đầu; đưa vào nền nếp việc kiểm điểm tiến độ và kết quả thực hiện chương trình công tác đã đề ra; hàng tháng, hàng quý có kiểm điểm, đánh giá tình hình thực hiện và báo cáo đầy đủ, nghiêm túc theo quy định.
Rà soát, đánh giá kết quả việc thực hiện các chiến lược, quy hoạch, chương trình phát triển các ngành, các vùng đến năm 2010; xây dựng các chiến lược, quy hoạch, kế hoạch, chương trình phát triển cho giai đoạn tới theo yêu cầu chuyển dịch cơ cấu, tái cấu trúc nền kinh tế, đổi mới mô hình tăng trưởng, nâng cao chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh, gắn với việc xây dựng Chiến lược phát triển kinh tế-xã hội 2011 - 2020 và kế hoạch 5 năm 2011 - 2015.
Tiếp tục đẩy mạnh cải cách hành chính, đặc biệt chú trọng nâng cao năng lực, chất lượng xây dựng và tổ chức thực hiện các thể chế, chính sách và đơn giản hoá thủ tục hành chính. Kiên quyết cắt giảm 30 - 40% quy định về thủ tục hành chính hiện hành.
Tăng cường tính minh bạch, trách nhiệm của hoạt động công vụ. Thực hiện đồng bộ và kết hợp chặt chẽ việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, nhất là về năng lực lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành quản lý nhà nước với việc chuẩn bị nhân sự, tổ chức tốt Đại hội Đảng bộ và qua đó củng cố, kiện toàn chính quyền các cấp.
Cải tiến cách làm việc của cấp trên với cấp dưới, giảm nghi lễ, hình thức; thường xuyên kiểm tra để nắm chắc tình hình, lắng nghe ý kiến thực của cơ sở và của dân để có giải pháp điều hành đúng. Chính phủ và lãnh đạo các bộ, ngành, chính quyền địa phương tiếp tục phát huy các hình thức tiếp xúc, đối thoại và quan tâm chỉ đạo giải quyết những kiến nghị hợp lý của các doanh nghiệp và của người dân. Thực hiện tốt Luật Khiếu nại, tố cáo, giải quyết cơ bản các vụ việc tồn đọng, chủ động xử lý những vấn đề mới phát sinh từ cơ sở, không để tích tụ thành "điểm nóng".
Tiếp tục chỉ đạo thực hiện tốt Quy chế dân chủ ở cơ sở, đề cao vai trò giám sát của nhân dân đối với hoạt động của cán bộ và cơ quan nhà nước. Các cơ quan nhà nước phải chủ động thông tin đầy đủ, kịp thời, đồng thời tăng cường việc trao đổi, tiếp nhận thông tin phản hồi từ nhân dân, doanh nghiệp về các cơ chế, chính sách, đặc biệt là các chính sách về kích thích kinh tế, phục hồi tăng trưởng, bảo đảm an sinh và phúc lợi xã hội, các cơ chế chính sách gắn liền với cuộc sống của dân và hoạt động của doanh nghiệp. Phát huy vai trò quan trọng, tích cực của các phương tiện thông tin đại chúng, khắc phục những hạn chế yếu kém, cùng nhau làm tốt hơn nữa công tác thông tin tuyên truyền, tạo sự đồng thuận cao và sức mạnh tổng hợp của toàn dân tộc thực hiện thắng lợi mục tiêu, nhiệm vụ năm 2010.
Kết hợp chặt chẽ các công việc nêu trên với thực hiện tốt cuộc vận động học tập và làm theo tấm gương đạo đức của Chủ tịch Hồ Chí Minh và thực thi các biện pháp kiên quyết, đồng bộ và thiết thực chống quan liêu, tham nhũng, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí trong từng cơ quan, đơn vị./.
(TTXVN/Vietnam+)
