Tổng thống Mỹ Donald Trump (thứ 2, phải) hội đàm với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình (thứ 3, trái) tại Buenos Aires, Argentina ngày 1/12/2018. (Ảnh: AFP/TTXVN) Theo hãng AFP, Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm 25/2 cho biết ông hy vọng sẽ tổ chức một "hội nghị thượng đỉnh ký kết" với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình để chính thức thông qua một thỏa thuận thương mại, vì các cuộc thảo luận đang trong "giai đoạn tiến triển."
Trích dẫn những tiến triển đạt được trong 4 ngày đàm phán, sau khi các quan chức làm việc cả ngày cuối tuần, hôm 24/2, Trump đã gia hạn thời hạn chót là ngày 1/3 tới, hoãn việc tăng mạnh mức thuế đối với lượng hàng hóa Trung Quốc trị giá 200 tỷ USD.
Và một ngày sau đó, trong cuộc gặp các thống đốc bang của Mỹ, ông tuyên bố ông tin chắc rằng các cuộc đàm phán sẽ nhanh chóng nối lại và "chúng tôi sẽ có một hội nghị thượng đỉnh khác" với Tập Cận Bình.
Tuần trước, Trump nói rằng ông có thể sẽ gặp Tập Cận Bình tại khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago ở bang Florida trong tháng 3.
Sau khi tiến hành các biện pháp áp thuế lẫn nhau đối với lượng hàng hóa có tổng kim ngạch thương mại hai chiều là hơn 360 tỷ USD, Trump và Tập Cận Bình đã tuyên bố "đình chiến thương mại" hồi tháng 12/2018 và đồng ý hoãn áp thuế bổ sung hoặc trả đũa trong vòng 90 ngày.
Mỹ đã sẵn sàng để tăng gấp đôi mức thuế đối với gói hàng hóa xuất khẩu mới đây nhất và lớn nhất của Trung Quốc.
Trong một tweet được đăng trên trang mạng xã hội khi đang trên đường đến Hà Nội ngày 25/2, Trump nói thỏa thuận với Trung Quốc đang trong "giai đoạn tiến triển."
Trump viết: "Mối quan hệ giữa hai nước chúng ta rất vững chắc. Do đó, tôi đã đồng ý hoãn tăng thuế. Hãy xem điều gì xảy ra?"
Các quan chức và nhà kinh tế trên thế giới đã theo dõi chặt chẽ các cuộc đàm phán vì cuộc chiến tranh thương mại đã ảnh hưởng đến lợi nhuận của công ty, làm tăng giá hàng hóa nhập khẩu và làm giảm doanh số của các nhà xuất khẩu, dẫn đến nguy cơ có thể làm xói mòn tăng trưởng toàn cầu nếu tranh chấp không được giải quyết.
[Mỹ chính thức lùi thời hạn tăng thuế đối với hàng hóa Trung Quốc]
Christine Lagarde, Giám đốc Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), đã gọi tranh chấp thương mại Mỹ-Trung là một "rủi ro lớn" đối với nền kinh tế toàn cầu và tỷ phú Warren Buffet thì nói rằng cả hai nước sẽ thiệt hại nếu họ không giải quyết được những bất đồng giữa hai bên.
Tuy nhiên ngay cả sau 4 vòng đàm phán, tiến trình tiến tới nhất trí về những phần gai góc hơn của thỏa thuận vẫn không rõ ràng.
Hai chính phủ đã thông báo rằng Trung Quốc đã cam kết nối lại hoặc gia tăng mua hàng nông sản của Mỹ nhưng Washington lại đang thúc giục Trung Quốc điều chỉnh chiến lược công nghiệp của nước này và có các biện pháp mang tính ràng buộc để bảo vệ công nghệ của Mỹ.
Bộ trưởng Tài chính Mỹ Steven Mnuchin cũng khẳng định thỏa thuận sẽ bao gồm một điều khoản buộc Bắc Kinh không cho phép đồng Nhân dân tệ của họ suy yếu nhằm né tránh những tác động của các biện pháp thuế quan của Mỹ. Nhưng theo các nhà kinh tế, sự phức tạp và việc giám sát một thỏa thuận như vậy sẽ khó thực hiện.
Gregory Daco thuộc Viện Kinh tế Oxford nói rằng ông trông đợi "một thỏa thuận bắt tay với Trung Quốc trong đó Trung Quốc cam kết nhập khẩu thêm nông sản (của Mỹ), hợp tác hướng tới một chính sách tiền tệ ổn định và củng cố việc bảo vệ sở hữu trí tuệ sẽ được hoàn tất trong những tuần tới."
Tuy nhiên, ông nói thêm: "Chúng tôi không đoán trước được sẽ có một sự giảm đáng kể mức thuế hiện tại, và nhận thấy những căng thẳng tiềm ẩn liên quan đến những tham vọng chiến lược của Trung Quốc, chính sách công nghiệp, chuyển giao công nghệ của họ và 'việc xác minh và thực thi' cơ chế vẫn đang tồn tại."
Tranh cãi đã nổ ra trong một cuộc trao đổi bất thường tại Phòng Bầu dục giữa Trump và Đại diện Thương mại Mỹ Robert Lighthizer, một luật sư thương mại giàu kinh nghiệm và là người chủ trương cứng rắn với Trung Quốc.
Khi một phóng viên hỏi về Bản ghi nhớ (MOU) ký với Trung Quốc, Trump đã nói rằng ông không thích MOU vì ông muốn một thứ gì đó ràng buộc hơn.
Trong khi đó, Lighthizer giải thích rằng MOU thực tế là khế ước. Bloomberg sau đó đưa tin Trump đã tức giận với Lighthizer về cuộc trao đổi này và thất vọng vì ông chưa ký một thỏa thuận.
Tuy nhiên, Trung Quốc đã nhanh chóng thực thi một đạo luật đầu tư mới, theo đó sẽ loại bỏ yêu cầu doanh nghiệp nước ngoài chuyển giao công nghệ độc quyền cho đối tác liên doanh trong nước - một đòi hỏi chính của Washington.
Luật này cũng bao gồm các bước khác nhằm tạo ra sân chơi bình đẳng cho các doanh nghiệp, điều mà các đối tác thương mại phương Tây đã yêu cầu từ lâu.
Quốc hội Trung Quốc dự kiến sẽ bỏ phiếu về đạo luật này vào tháng 3 tới./.
