Đại biểu Quốc hội tỉnh Bình Thuận Nguyễn Thị Phúc phát biểu ý kiến. (Ảnh: An Đăng/TTXVN) Sáng 1/4, kỳ họp thứ 11, Quốc hội khóa XIII tiến hành đánh giá tình hình thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội 5 năm 2011-2015 và thảo luận về những nhiệm vụ, giải pháp của Kế hoạch 5 năm tiếp theo.
Những nội dung được nhiều đại biểu đề cập và mong muốn Quốc hội, Chính phủ có những giải pháp mạnh mẽ, quyết liệt hơn trong thời gian tới đó là công tác phòng chống tham nhũng, lãng phí; cải thiện môi trường đầu tư; bảo vệ chủ quyền biển đảo.
Đặc biệt, lần đầu tiên, buổi thảo luận ghi nhận nhiều ý kiến đề nghị đưa nhiệm vụ đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm trở thành một chỉ tiêu phấn đấu trong kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội 5 năm tới.
Cải thiện môi trường đầu tư
Thảo luận tại hội trường Quốc hội sáng nay, với bài phát biểu có nội dung “Cần tạo lập môi trường sạch cho Việt Nam cất cánh," đại biểu Lê Như Tiến (Quảng Trị) nhận xét: chúng ta tha thiết tạo lập môi trường cho các nhà đầu tư nhưng những chủ trương, chính sách tốt đẹp đã bị cách hành xử xấu xí làm những rào cản, làm vô hiệu hóa. Nhiều nơi làm khó cho các nhà đầu tư như cắt điện cắt nước, dựng rào chắn cổng, một số người thi hành công vụ đã vòi vĩnh nhũng nhiễu trắng trợn, đòi tiền lót tay, tiền bôi trơn, làm cho doanh nghiệp khốn đốn, doanh nhân nản lòng.
Nhắc lại câu nói của một đại biểu trước đó là "đất lành chim đậu, nhưng chim chưa đậu đã nhậu hết chim," đại biểu Lê Như Tiến thẳng thắn: “Thế là mời gọi các nhà đầu tư nhưng trên rải thảm dưới rải đinh, các nhà đầu tư đi trên thảm nhung nhưng vẫn nhức nhối vì hàng đinh ở dưới."
Khẩn thiết đề nghị Quốc hội, Chính phủ có biện pháp cải tiến môi trường công vụ, đại biểu Tiến cho rằng nhiều người thi hành công vụ chưa xem mình là công bộc của dân.
Một khi cơ chế xin cho còn đất sống thì dân còn bị nhũng nhiễu, vì đã xin thì phải có cái gì đó cho mới xin được. Tạo lập môi trường sạch là nên tảng để Việt Nam cất cánh trong tương lai là nhiệm vụ nặng nề mà nhân dân trao gửi cho Quốc hội trong nhiệm kỳ tới, đại biểu Tiến nói.
Nhìn vào kết quả sau 5 năm thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội, đại biểu Trần Ngọc Vinh (Hải Phòng) cho rằng trong 26 chỉ tiêu của kế hoạch có 16 chỉ tiêu đạt và vượt kế hoạch, 10 chỉ tiêu không đạt, kinh tế trong nước vẫn phải đối mặt với những khó khăn thách thức lớn, nhất là nguy cơ tiềm ẩn có thế gây ra mất ổn định trở lại.
Đại biểu đề nghị Chính phủ cần phân tích làm rõ toàn diện hơn để tìm ra đâu là nguyên nhân dẫn đến một số chỉ tiêu quan trọng phấn đấu nhiều năm vẫn không đạt được.
Phân tích tỷ lệ nợ công, đại biểu Vinh cho rằng nợ công hiện nay đã ở mức báo động cao, sự tích lũy nợ công tăng lên chóng mặt trong những năm gần đây, điều này cho thấy sự liên quan lớn giữa tốc độ tăng trưởng kinh tế và mức nợ công của Chính phủ.
Để kìm hãm tốc độ phi mã của nợ công hiện nay, đại biểu đề nghị Chính phủ kiểm soát chặt chẽ việc phân bổ và sử dụng nguồn vốn vay về các địa phương và các dự án lớn. Cải thiện cơ chế chính sách nhằm giải phóng tiềm lực kinh doanh của doanh nghiệp trong nước và thu hút vốn nhàn rỗi trong nhân dân, thay đổi cơ cấu nợ công xây dựng cơ chế quản lý nợ công hiệu quả hơn.
Đối với tình hình bội chi ngân sách, đại biểu Vinh dẫn chứng báo cáo của Chính phủ năm 2016 thừa nhận tình hình bội chi ngân sách còn cao chưa đảm bảo mục tiêu 4,5% GDP.
Bên cạnh những vấn đề như lãng phí đầu tư công, rút ruột công trình và nợ công không được xử lý hiệu quả, về lâu dài, tình trạng ngân sách cạn kiệt và việc chi tiêu không được quản lý chặt chẽ sẽ dẫn đến những hiệu quả nghiêm trọng cho tình hình kinh tế tài chính Việt Nam.
Với một góc nhìn khác, đại biểu Trần Ngọc Vinh đề nghị cần xem xét lại hiệu quả thực chất trong ưu đãi đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI).
Theo đại biểu Trần Ngọc Vinh, bên cạnh những hiệu ứng tích cực do nguồn vốn FDI mang lại cho nền kinh tế như phát triển thúc đẩy kinh tế đặc biệt là những ngành có thế mạnh về xuất khẩu, thì việc ưu đãi đầu tư vốn quá nhiều cho các dự án FDI đã khiến các doanh nghiệp trong nước bị chèn ép, đặc biệt là các doanh nghiệp xuất khẩu công nghiệp và dịch vụ.
Do vậy, để nền kinh tế có bước phát triển ổn định bền vững, đại biểu đề nghị Chính phủ chỉ nên đầu tư thu hút nguồn vốn này ở những ngành, lĩnh vực Việt Nam còn thiếu và yếu, thay thế việc thu hút đầu tư nước ngoài một cách tràn lan, thiếu định hướng, tránh việc mất cân đối trong hỗ trợ của nhà nước giữa doanh nghiệp trong nước và doanh nghiệp nước ngoài.
Quyết tâm phòng chống tham nhũng như bảo vệ chủ quyền
Vấn nạn tham nhũng lãng phí và hiệu quả công tác phòng chống tham nhũng được nhiều đại biểu bày tỏ băn khoăn và đề nghị Quốc hội, Chính phủ có những giải pháp quyết liệt. đại biểu bày tỏ mong muốn tân Thủ tướng khi nhậm chức trong thời gian tới nên tuyên thệ và thể hiện quyết tâm chống tệ "nội xâm" này mạnh mẽ như bảo vệ chủ quyền của đất nước.
Nói về vấn đề này, đại biểu Bùi Mạnh Hùng (Bình Phước) cho rằng đáng báo động hiện nay là tình trạng tham nhũng ngày càng được coi là hiện tượng bình thường, đương nhiên. "Phạm vi tham nhũng đang mở rộng không chỉ trong lĩnh vực kinh tế, mà còn có tham nhũng trong hoạch định chính sách, công tác cán bộ. Tham nhũng không còn đơn lẻ trong một cấp, một ngành..."
Đại biểu kiến nghị Thủ tướng mới khi nhậm chức sẽ có tuyên thệ và thể hiện quyết tâm chống tham nhũng, lãng phí quyết liệt như Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng mạnh mẽ nói về Biển Đông, như quyết tâm bảo vệ chủ quyền lãnh thổ.
Cùng quan điểm, đại biểu Vũ Công Tiến (Lâm Đồng) cho rằng cùng với cần mạnh tay hơn với phòng chống tham nhũng, cần đặc biệt nhấn mạnh vai trò của người đứng đầu; cần khắc phục tình trạng người làm thì ít, người giám sát thì nhiều như hiện nay.
Trong khi đó, theo đại biểu Bùi Thị An (Hà Nội), để chống lãng phí, cần rà soát, quy trách nhiệm cho người đứng đầu. Thực hiện kỷ cương thu chi ở tất cả các ngành, các lĩnh vực. “Bên cạnh đó, để dân giám sát xem ngành nào chi có hiệu quả. Trừ quốc phòng, an ninh thì công bố, công khai mức chi tất cả các ngành, nơi nào làm tốt thì đưa vào thưởng cho tương xứng. Nơi nào chi sai, chi không đúng thì xử phạt."
"Nếu đảm bảo được chống lãng phí từ cấp địa phương cho tới Trung ương, chắc chắn Quốc hội sẽ không phải bấm nút thông qua bội chi nữa. Đất nước ta sẽ giàu lên, phát triển chắc chắn sẽ bền vững," đại biểu An nhấn mạnh.
Tuyên chiến với thực phẩm bẩn
Phiên thảo luận sáng nay ghi nhận nhiều sự quan tâm của đại biểu Quốc hội trước thực trạng thực phẩm không an toàn đang hủy hoại sức khỏe nhân dân. Lần đầu tiên, các đại biểu đề nghị đưa công tác đảm bảo an toàn thực phẩm trở thành tiêu chí để phấn đấu thực hiện trong Kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội 5 năm tới.
Đại biểu Trần Ngọc Vinh nhấn mạnh trong những năm gần đây, các cơ quan chức năng phát hiện người sản xuất đã thực hiện hành động hoặc sử dụng các chất không xuất phát từ yêu cầu của quy trình chế biến, mà sản xuất vì mục đích kiếm lợi cho riêng mình.
"Thực trạng vấn nạn thực phẩm không an toàn là nguyên nhân khiến căn bệnh ung thư ở nước ta tăng cao trong những năm qua và đang trở thành nỗi ám ảnh của nhiều gia đình Việt Nam. Đề nghị Chính phủ phải có giải pháp đủ mạnh để ngăn chặn tình trạng trên trong thời gian tới," ông Trần Ngọc Vinh đề nghị.
Đại biểu Lê Như Tiến đề nghị đưa thêm chỉ số vệ sinh an toàn thực phẩm, an ninh trật tự, an toàn xã hội là những tiêu chí đánh giá sự phát triển bền vững của mỗi địa phương và của toàn xã hội.
Khẳng định thực trạng vi phạm vệ sinh an toàn thực phẩm ở Việt Nam trong thời gian gần đây đã đến mức "rất báo động," "gây hậu quả trước mắt cũng như lâu dài," đại biểu Lê Thị Nga (Thái Nguyên) lo lắng: “Bệnh tật, suy giảm sức khỏe giống nòi, giảm sức cạnh tranh nền kinh tế, làm mất hình ảnh quốc gia... có nguyên nhân không nhỏ từ thực phẩm bẩn. Vấn nạn thực phẩm bẩn đã đẩy người dân vào tình thế “tiến thoái lưỡng nan," không ăn thì không thể tồn tại, ăn thì phó mặc may rủi cho số phận, bệnh đến lúc nào biết lúc ấy."
Đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Nai Nguyễn Công Hồng phát biểu ý kiến. (Ảnh: An Đăng/TTXVN) Cho rằng, mặc dù hành lang pháp luật điều chỉnh về an toàn thực phẩm hiện nay rất đầy đủ, nhưng vì vi phạm vẫn ngày càng nhiều, đại biểu phân tích nguyên nhân bao trùm là việc tổ chức thực thi luật còn nhiều yếu kém. Đơn cử như trong việc sử dụng Salbutamol - chất có tác hại lớn đối với con người khi dùng làm thức ăn chăn nuôi, nhưng lại có tác dụng sản xuất thuốc chữa bệnh, bị Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cấm nhập, nhưng lại được Bộ Y tế cho phép nhập.
Mặc dù chế tài hành chính hiện đã rất nặng, với mức phạt tối đa tới 200 triệu đồng, phạt gấp 7 lần giá trị hàng hóa vi phạm nhưng việc xử lý nhìn chung không nghiêm. Theo đại biểu Nga, không loại trừ tiêu cực trong xử phạt vì hiếm có trường hợp xử lý hình sự.
Trên cơ sở những phân tích của mình, đại biểu Lê Thị Nga đề nghị Quốc hội giám sát tối cao việc chấp hành pháp luật an toàn thực phẩm ngay tại kỳ họp thứ 2 Quốc hội khóa XIV tới đây. Trước mắt, cần yêu cầu Chính phủ tổ chức thực hiện đúng 10 nhiệm vụ được Quốc hội giao tại Nghị quyết số 34/2009.
Đại biểu đề nghị Chính phủ tổ chức ngay một phiên họp chuyên đề trong tháng tới để đánh giá chính xác thực trạng, mức độ mất an toàn thực phẩm hiện nay và có giải pháp chặn đứng tình hình.
"Để chuẩn bị áp dụng Tội vi phạm quy định về vệ sinh an toàn thực phẩm tại Điều 317 Bộ luật Hình sự mới với mức phạt tiền cao nhất là 500 triệu đồng, phạt tù cao nhất là 20 năm, đề nghị Chính phủ sớm rà soát, bổ sung, quy định rõ ràng, minh bạch hơn về danh mục chất cấm, quy chuẩn ngưỡng cho phép tồn dư hóa chất, kháng sinh, phương thức giám định xác định tỷ lệ tổn hại sức khỏe do thực phẩm bẩn gây nên để vừa xử lý nghiêm minh nhưng cũng tránh oan sai và hình sự hóa các vi phạm hành chính," đại biểu Nga mạnh mẽ kiến nghị./.
