(Nguồn: AP/TASS)
Theo phóng viên TTXVN tại London, trong bối cảnh chỉ còn gần 1 tháng nữa là đến ngày Anh dự kiến sẽ rời khỏi Liên minh châu Âu (EU), cả hai chính đảng lớn nhất Anh là đảng Bảo thủ cầm quyền và Công đảng đối lập hiện đều thay đổi chiến thuật của mình đối với vấn đề Brexit.
Thủ tướng Anh Theresa May, người từng có câu nói nổi tiếng "thà không có thỏa thuận còn hơn là một thỏa thuận tồi," ngày 26/2 đã xuống thang khi tuyên bố bà sẽ để Hạ viện quyết định cách thức Anh rời EU, trong khi đó lãnh đạo Công đảng đối lập Jeremy Corbyn, người trước giờ vẫn khăng khăng phản đối việc các thành viên trong đảng kêu gọi ủng hộ một cuộc trưng cầu dân ý Brexit lần 2, cũng thay đổi lập trường khi nói Công đảng sẽ ủng hộ trưng cầu dân ý lần 2 với một số điều kiện nhất định.
Trong phát biểu tại Hạ Viện ngày 26/2, Thủ tướng May cho biết các nghị sỹ sẽ bỏ phiếu dự thảo thỏa thuận Brexit lần 2 vào ngày 12/3, và nếu như các nghị sỹ bỏ phiếu bác lại đề xuất này thì ngày 13/3, Thủ tướng sẽ đề xuất khả năng Anh rời EU mà không có thỏa thuận để Hạ Viện xem xét, còn nếu như đề xuất này bị phản đối, thì ngày 14/3 Chính phủ sẽ đề nghị Hạ viện "gia hạn thêm một thời gian ngắn" cho các cuộc đàm phán Brexit theo điều khoản 50.
Bà May cho biết thời gian gia hạn này sẽ "kéo dài chậm nhất là đến cuối tháng 6/2019 để tránh nước Anh dính vào cuộc bầu cử nghị viện châu Âu sẽ diễn ra vào mùa Xuân.
Những kế hoạch của Thủ tướng May do vậy vẫn không loại bỏ khả năng Brexit không thỏa thuận, mà thay vào đó là để cho các nghị sỹ cơ hội để hoãn ngày Anh rời EU thêm 3 tháng nữa.
Trong khi đó, Công đảng đối lập cho biết nếu Hạ viện bác lại kế hoạch Brexit của đảng này đưa ra, thì Công đảng sẽ ủng hộ yêu cầu sửa đổi hay con gọi là "bỏ phiếu chung", điều này có nghĩa sẽ bao gồm cả lựa chọn nước Anh ở lại trong EU.
Nhưng Công đảng đề xuất là tiến hành trưng cầu dân ý chỉ diễn ra sau khi Hạ Viện thông qua thỏa thuận của Thủ tướng May. Tờ Economist ngày 26/2 cho rằng đề xuất của Công đảng khá là vu vơ vì một trong những lập luận chính để yêu cầu một cuộc trưng cầu dân ý mới là nhằm phá vỡ những bế tắc hiện nay tại Hạ Viện.
Nếu như các nghị sỹ đã đồng ý với thỏa thuận của bà May thì sẽ chẳng ai muốn có cuộc trưng cầu dân ý lần 2 nữa.
Economist nhận định các biện pháp mà 2 đảng đưa ra đều không mạnh mẽ quyết liệt như ban đầu. Bà May đưa ra những bước đi như vậy cốt để làm yên lòng những nghị sĩ nổi loạn trong đảng Bảo thủ, những người phản đối Anh rời EU không thỏa thuận.
Trong khi đó ông Corbyn thì mềm mỏng hơn trước trong vấn đề trưng cầu dân ý lần hai cũng bởi muốn giữ những người trong đảng ủng hộ ông và những nghị sỹ Công đảng vẫn đồng hành cùng Công đảng (vì hiện nay đã có tới 9 nghị sỹ Công đảng từ bỏ đảng vì nhiều lý do khác nhau, trong đó có lý do liên quan đến vấn đề Brexit).
Những nhượng bộ của các lãnh đạo 2 đảng nói trên tuy nhỏ, nhưng nó đã mở cánh cửa cho những bước tiếp theo mạnh bạo hơn.
Trước đây bà May nhiều lần khẳng định Anh sẽ rời EU đúng ngày 29/3 cho dù có đạt được thỏa thuận với EU hay không.
Đến nay Thủ tướng cho rằng Anh không cần thiết phải rời EU đúng ngày 29/3 và các nghị sỹ phải cho biết ý kiến của họ là liệu việc Anh rời EU không thỏa thuận có chấp nhận được hay không.
Vấn đề có thể lùi lại ngày nước Anh rời EU đã được thừa nhận, những tranh luận hiện nay sẽ là lùi lại bao lâu. Tương tự vậy, việc ông Corbyn thừa nhận việc các cử tri nên có tiếng nói đối với thỏa thuận cuối cùng về Brexit cũng sẽ mở cửa cho các cuộc tranh luận xem trong những điều kiện nào thì một cuộc trưng cầu dân ý sẽ được thực hiện.
[Liên minh châu Âu khó có thể chấp nhận hoãn Brexit trong thời gian dài]
Những thay đổi đối với vấn đề Brexit của hai chính đảng lớn nhất Anh diễn ra trong tuần này trên thực tế tuy không lớn, nhưng ý nghĩa đáng nói ở đây là các đảng đều thể hiện nguyên tắc làm việc của mình là bắt đầu có sự nhượng bộ.
The Economist kết luận: Những tháng trước mắt sẽ có nhiều biến động, do vậy cả hai đảng sẽ tiếp tục có những thay đổi trong chiến thuật Brexit của mình.
Financial Times ngày 26/2 đưa ra những kịch bản gia hạn ngày Anh rời khỏi EU mà phía EU đang bàn thảo trong nội bộ. Chủ tịch Hội đồng châu Âu Donald Tusk cho rằng lùi thời hạn Brexit là lựa chọn "hợp lý" cho Anh.
Với những khó khăn mà Thủ tướng May đang đối mặt tại Hạ Viện thì hầu hết các quan chức EU đều chung một nhận định Anh cần lùi ngày rời EU sau ngày 29/3.
Tuy nhiên câu hỏi được đặt ra là lùi thêm bao lâu? Financial Times đưa ra một số kịch bản lựa chọn có thể sẽ được cân nhắc bàn thảo tại hội nghị thượng đỉnh EU diễn ra vào 21 và 22/3 tới.
Hiện nay một số nhà ngoại giao EU đề xuất thời gian gia hạn từ 2 tháng cho tới 21 tháng.
Thủ tướng May muốn lùi ngày Anh rời EU ngắn nhất có thể. Bà cho rằng chỉ cần "lùi thêm vài tuần."
Có thể nghị sỹ Simon Hart của đảng Bảo thủ sẽ đề nghị Hạ viện bỏ phiếu trong tuần này để thông qua thời hạn đề nghị lùi là 8 tuần.
Thời hạn lùi lại ngắn nhất có thể nhằm tránh cho Thủ tướng May phải tham gia bầu cử nghị viện châu Âu (Anh phải tuân thủ nếu như vẫn là thành viên của EU khi diễn ra bầu cử vào ngày 23-26/5 tới).
Trong khi đó, kịch bản mà các nhà ngoại giao EU đang bàn thảo gồm:
- "Kéo dài do không đạt được thỏa thuận": Trong trường hợp Hạ viện bác dự thảo thỏa thuận của Thủ tướng May, các nhà đàm phán EU lo ngại Thủ tướng May hay người kế nhiệm bà sẽ yêu cầu cần có thêm thời gian để đàm phán cho một gói thỏa thuận Brexit tốt hơn, và điều này sẽ mở ra một giai đoạn đàm phán khác mà dường như sẽ không có hồi kết. Tuy nhiên lùi lại 8 tuần được cho là khó khăn cho EU.
Theo lời một nhà cố vấn cho một lãnh đạo của EU thì 'khó mà tưởng tượng nổi" vì thời điểm này quá gần với cuộc bầu cử nghị viện châu Âu. Việc thông qua sẽ trở nên phức tạp hơn tại quốc hội Anh, và một cuộc khủng hoảng Brexit khác có thể sẽ bao phủ lên chiến dịch này.
Nếu như lùi lại đến cuối tháng 6 như một số nước thành viên EU mong muốn thì thỏa thuận này sau đó cần một khoảng thời gian "kỹ thuật" để được thông qua.
Và vì sự việc diễn ra sau nghị viện châu Âu mới họp lần đầu ngày 2/7 thì hiệp ước này của Anh sẽ vẫn gắn với luật EU vì Anh vẫn là thành viên của EU.
- "Kéo dài mang tính chiến lược": Thời hạn này được cho ít nhất là phải 9 tháng, đẩy lùi Brexit đến cuối năm 2019, và do vậy Anh sẽ tham gia các cuộc bầu cử nghị viện châu Âu, một bước mà đảng Bảo thủ của Thủ tướng May đang rất cố gắng tránh.
Mục đích của "kéo dài mang tính chiến lược" là để cho phép có một bước thay đổi mang tính quyết định trong chính trường nước Anh, đó là hoặc thay đổi cách tiếp cận của Anh đối với vấn đề Brexit hoặc quay lại Hạ viện để Hạ viện có thể đồng ý với những điều khoản để rời EU.
- "Kéo dài không chủ đích": Nếu như Anh không có được một kế hoạch thuyết phục về việc họ sẽ giải quyết vấn đề Brexit như thế nào, các lãnh đạo EU chắc chắn sẽ đưa ra một số lựa chọn gây tranh cãi, một trong số đó là để cho nước Anh thời gian dài hơn nữa để xử lý điều mà một nhân vật cao cấp trong EU gọi là "cuộc khủng hoảng xác định bản sắc Brexit."
Một chọn lựa đưa ra là kéo dài thời hạn này đến cuối năm 2020, đúng vào quãng thời gian mà trước đây dự tính cho là thời kỳ chuyển đổi sau Brexit.
Điều này sẽ tránh phải xảy ra việc liên tiếp phải gia hạn thời gian rời EU sau mỗi 3 tháng. Nhưng đây được cho là một lựa chọn cực đoan không được nhiều nước thành viên EU ủng hộ./.
