Sáng 28/10, Tòa án Nhân dân tối cao tổ chức Đại hội Thi đua yêu nước Tòa án Nhân dân lần thứ IV.
Dịp này, Tòa án Nhân dân tối cao đón nhận Huân chương Độc lập Hạng Nhất; Tòa án quân sự Trung ương được tặng thưởng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân.
Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân dự buổi lễ cùng Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình; Bí thư Trung ương Đảng, Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình.
Tiếp tục nâng cao chất lượng hoạt động của các Tòa án
Phát biểu khai mạc, Bí thư Trung ương Đảng, Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình cho biết cách đây 75 năm, ngay sau khi tuyên ngôn thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ký Sắc lệnh thiết lập các Tòa án quân sự, đánh dấu sự ra đời của hệ thống Tòa án Việt Nam - một thiết chế quan trọng trong bộ máy nhà nước.
Bản Hiến pháp đầu tiên (Hiến pháp năm 1946) đã dành riêng một Chương quy định về Tòa án, tạo cơ sở pháp lý để tiếp tục củng cố, kiện toàn tổ chức và hoạt động của cơ quan xét xử trên phạm vi cả nước.
Thực hiện công cuộc cải cách tư pháp theo chủ trương của Đảng, Tòa án nhân dân đã đổi mới mạnh mẽ cả về địa vị pháp lý, tổ chức bộ máy, chức năng, nhiệm vụ và hoạt động.
Chiến lược cải cách tư pháp của Đảng xác định “Tòa án là trung tâm, xét xử là hoạt động trọng tâm, khâu đột phá của hoạt động tư pháp là nâng cao chất lượng tranh tụng tại phiên tòa.”
Lần đầu tiên trong lịch sử lập hiến của Việt Nam, Hiến pháp năm 2013 khẳng định “Tòa án là cơ quan thực hiện quyền tư pháp,” đồng thời, hiến định nhiều nguyên tắc tư pháp tiến bộ của nhân loại.
Ông Nguyễn Hòa Bình, Bí thư Trung ương Đảng, Bí thư Ban Cán sự Đảng, Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao, đọc diễn văn khai mạc Đại hội. (Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN) 75 năm qua, hệ thống Tòa án Nhân dân đã không ngừng lớn mạnh cả về số lượng và chất lượng; tổ chức bộ máy được kiện toàn hợp lý và chuyên nghiệp; địa vị pháp lý được khẳng định là trung tâm của hoạt động tư pháp; chức năng, nhiệm vụ được tăng cường; chất lượng công tác ngày càng cao.
Trong điều kiện quy mô, tính chất vi phạm và tội phạm ngày càng gia tăng và phức tạp, đòi hỏi của pháp luật và Nhân dân ngày càng cao, song các thế hệ cán bộ Tòa án đã không ngừng nỗ lực, triển khai nhiều giải pháp đổi mới trên các mặt công tác, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó.
Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình cho biết 5 năm qua, Tòa án nhân dân tối cao đã phát động phong trào thi đua sôi nổi, thiết thực, bám sát nhiệm vụ chính trị.
Phong trào đã có sức lan tỏa mạnh mẽ trong toàn hệ thống tòa án.
Nhiều tòa án địa phương, tòa án quân sự đã sáng tạo, đổi mới cách làm, tổ chức nhiều phong trào thi đua với chủ đề hành động dễ nhớ, dễ thực hiện như: phong trào “2 tăng, 2 giảm, 3 không trong công tác nghiệp vụ”; phong trào “Làm hết việc, không làm hết giờ”; phong trào “Cấp trên nêu gương, đơn vị kỷ cương, cấp dưới tự giác, công tác hiệu quả”; phong trào “Đoàn kết, kỷ cương, sáng tạo, quyết thắng; phong trào “Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh bộ đội Cụ Hồ”; phong trào “Nghĩa tình đồng đội”; phong trào “Tham gia xây dựng nông thôn mới”...
Kết quả của các phong trào thi đua đã tạo ra khí thế sôi nổi, phấn khởi, động viên cán bộ, công chức các cấp Tòa án nỗ lực phấn đấu; đề ra những sáng kiến, giải pháp, mô hình hay, mang tính đột phá; lập nên nhiều thành tích xuất sắc, ấn tượng.
Phát huy thành tích đã đạt được và những kinh nghiệm rút ra từ thực tiễn 5 năm qua, đẩy mạnh hơn nữa phong trào thi đua trong thời gian tới, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình đã phát động phong trào “Thi đua vì công lý.”
Mục tiêu chính của phong trào là xây dựng hệ thống Tòa án ngày càng trong sạch, vững mạnh, hoàn thành tốt nhiệm vụ bảo vệ công lý, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, phục vụ nhân dân, phụng sự Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Điểm sáng trong tiến trình cải cách tư pháp
Phát biểu tại buổi lễ, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân nhấn mạnh sau hơn 30 năm thực hiện công cuộc đổi mới toàn diện đất nước, 15 năm thực hiện Chiến lược cải cách tư pháp, nhất là trong nhiệm kỳ vừa qua, ngành Tòa án đã triển khai nhiều giải pháp đột phá, sáng tạo và đạt được những thành tựu quan trọng trên các mặt công tác, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao.
Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân phát biểu tại đại hội. (Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN) Đặc biệt, trong những năm qua, số lượng các vụ án phải thụ lý tăng mạnh (mỗi năm tăng khoảng 10%) trong bối cảnh phải tinh giản biên chế theo yêu cầu chung, Tòa án các cấp đã triển khai đồng bộ các giải pháp, tập trung mọi nguồn lực để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao với kết quả tỷ lệ giải quyết án đạt cao (trên 90%), vượt chỉ tiêu Quốc hội giao; chất lượng xét xử không ngừng được nâng lên.
Tòa đã phối hợp chặt chẽ với các cơ quan tố tụng, đẩy nhanh tiến độ, kịp thời đưa ra xét xử nghiêm minh các vụ án tham nhũng, kinh tế, chức vụ; tuyên hình phạt nghiêm khắc với người chủ mưu, cầm đầu, lợi dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản của Nhà nước với phương châm “không có vùng cấm, không có ngoại lệ”; chú trọng áp dụng các biện pháp nhằm thu hồi tài sản tham nhũng ngay trong giai đoạn xét xử, khẳng định quyết tâm chống tham nhũng của Đảng và Nhà nước ta.
Đáng lưu ý, Tòa án các cấp đã đề cao và tuân thủ nghiêm túc các nguyên tắc Hiến định, tổ chức phiên tòa một cách khoa học, dân chủ, trang nghiêm, tạo điều kiện thuận lợi để luật sư, bị cáo và các đương sự thực hiện tốt quyền bào chữa, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp.
Bên cạnh đó, công tác phát triển án lệ cũng là điểm sáng trong tiến trình cải cách tư pháp, đã tháo gỡ nhiều khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn xét xử góp phần vào việc áp dụng thống nhất pháp luật. Cơ sở vật chất, trang thiết bị, phương tiện làm việc của Tòa án được tăng cường.
Tòa án các cấp hiện đã cơ bản được tập trung đầu tư xây dựng, nâng cấp trụ sở; trang bị phương tiện làm việc đồng bộ từng bước đáp ứng yêu cầu công tác.
Nhân dịp lễ khánh thành trụ sở mới của Tòa án nhân dân tối cao, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh đây là sự quan tâm rất lớn của Đảng và Nhà nước dành cho Tòa án nhân dân, là nguồn động viên to lớn để đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức của Tòa án nỗ lực phấn đấu hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.
Cùng với đó, các hoạt động chuẩn bị cơ sở cho việc xây dựng Tòa án điện tử cũng đang được khẩn trương triển khai, bước đầu đã tạo dựng được hệ thống công nghệ thông tin phục vụ có hiệu quả công tác quản lý, chỉ đạo, điều hành và hoạt động nghiệp vụ của Tòa án các cấp.
Trung tâm của hệ thống tư pháp
Chủ tịch Quốc hội cũng đánh giá cao hệ thống Tòa án đã có nhiều đổi mới, sáng tạo, tổ chức, phát động nhiều phong trào thi đua với nội dung phong phú và hình thức sinh động; bám sát việc thực hiện nhiệm vụ chính trị; tạo khí thế thi đua sôi nổi để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.
Bên cạnh những thành tựu nổi bật nói trên, Chủ tịch Quốc hội cũng nêu rõ, công tác tổ chức và hoạt động của Tòa án các cấp vẫn đang còn một số bất cập và hạn chế nhất định cần phải được nghiêm túc xem xét chấn chỉnh, khắc phục như: việc xét xử, giải quyết vụ án vẫn còn một số trường hợp vi phạm thời hạn tố tụng, vẫn còn một số vụ án oan, sai hoặc bỏ lọt tội phạm; tỷ lệ bản án quyết định dân sự, hành chính bị hủy, sửa do lỗi chủ quan; tỷ lệ giải quyết đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm chưa đạt chỉ tiêu theo yêu cầu của Quốc hội.
Một số cán bộ, thẩm phán, công chức, viên chức của một số tòa án còn chưa gương mẫu trong tu dưỡng, rèn luyện, nâng cao trình độ, năng lực chuyên môn...
Từ đó, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, trong những năm tới, phong trào thi đua yêu nước của hệ thống Tòa án cần tập trung tiếp tục nâng cao chất lượng xét xử; không để xảy ra việc xét xử oan, sai, bỏ lọt tội phạm và người phạm tội. Vì giá trị cốt lõi của Tòa án là mang lại lẽ phải, sự công bằng cho xã hội và tạo được niềm tin của người dân vào công lý.
Do vậy, bản án nghiêm minh của Tòa án chính là sức mạnh của quyền tư pháp, khôi phục các giá trị đã bị xâm phạm, xử lý và phòng ngừa hiệu quả tội phạm, vi phạm và các tranh chấp.
Để làm được điều đó, hoạt động Tòa án phải đảm bảo sự bình đẳng trước pháp luật, tính công khai, minh bạch, vô tư, độc lập trong việc ra phán quyết. Đây chính là trách nhiệm chính trị của Tòa án, nhất là của đội ngũ Thẩm phán trước Đảng, Nhà nước và nhân dân.
"Bảo đảm quyền con người, quyền công dân; oan, sai mới được loại trừ và Tòa án mới thực sự giữ vị trí là trung tâm của hệ thống tư pháp. Các Tòa án cần tiếp tục tổ chức tốt các phong trào thi đua gắn với việc nâng cao chất lượng xét xử, có những giải pháp cụ thể, thiết thực để đạt hiệu quả cao" - Chủ tịch Quốc hội nêu rõ.
Thẩm phán phải là những chiến sỹ kiên trung trên mặt trận đấu tranh bảo vệ pháp chế, bảo vệ tính nghiêm minh của pháp luật; gương mẫu, đi đầu trong thực hiện trách nhiệm nêu gương. Hoạt động trong môi trường xét xử, phán quyết tính đúng sai của các sự kiện pháp lý, cán bộ, Thẩm phán thường xuyên phải đối mặt với những cám dỗ của tiền bạc, vật chất, quyền lực, lợi ích cá nhân. Vì vậy, hơn lúc nào hết, hệ thống Tòa án càng phải chăm lo giữ vững bản chất cách mạng và tính tiên phong của Đảng; tuyệt đối không để người dân nghi ngờ về đức thanh liêm của Thẩm phán.
Chủ tịch Quốc hội lưu ý Tòa án cần tăng cường chỉ đạo, tổ chức các phong trào thi đua bảo đảm thiết thực, hướng công tác thi đua vào nhiệm vụ trọng tâm, lấy kết quả công tác thi đua là một trong những tiêu chí để đánh giá cán bộ lãnh đạo, quản lý.
Sáng cùng ngày, trước khi diễn ra Đại hội Thi đua yêu nước Tòa án nhân dân lần thứ IV, Tòa án nhân dân tối cao tổ chức khánh thành trụ sở làm việc mới tại địa chỉ 43 đường Hai Bà Trưng, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội./.
